5H 10.3 Chemische vertering

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Programma

• Leerdoelen
• Video spijsverteringskanaal varken --> 8 minuten
• Uitleg basisstof 3 --> Chemische vertering
• Opdrachten maken
• Afsluiting 
  

Voeding en vertering

10.1 Voedingsstoffen 
10.2 Het verteringsstelsel
10.3 Chemische vertering
10.4 Resorptie
10.5 Gezonde voeding 

BiNaS tabel 82

Leerdoelen 10.3

• Je kunt beschrijven waar en op welke wijze voedingsstoffen worden verteerd in het verteringsstelsel
• Je kunt de van verteringsenzymen uitleggen

Startopdracht

Beschrijf:

• De verschillende voedingsstoffen
  
• Het verschil tussen aminozuren en eiwitten
  
• Wat essentiële aminozuren zijn
  
• Wat fagocytose is
  

Iedereen schrijft een antwoord op

Wissel uit met voor-achterburen

Startopdracht antwoorden

Voedingsstoffen --> koolhydraten, eiwitten, vetten, vitaminen, mineralen, voedingsvezels en water. 

Eiwitten in ons lichaam zijn opgebouwd uit 20 verschillende bouwstenen. Deze bouwstenen noemen we aminozuren. Je lichaam kan sommige aminozuren zelf aanmaken, dit noemen we niet-essentiële aminozuren. Van de aminozuren die je lichaam niet zelf kan aanmaken (essentiële aminozuren), moet je voldoende binnenkrijgen via je voeding.

Fagocytose is het opnemen van een organisme of stof via het celmembraan. (Het eten van de cel)

Video Spijsverteringskanaal varken

Link

Enzymen

Zijn altijd eiwitten. Substraat specifiek.

Er zijn twee soorten

- Afbrekende enzymen voor

 dissimilatie (bv bij vertering) 
- Opbouwende enzymen 

voor assimilatie (bv bij spiervorming) 

Enzymen zijn verantwoordelijk voor de stofwisselingsreacties in de cel

Herhaling en oefenvragen (link)

Waar wordt je voedsel verteerd?

1. Mondholte: speeksel (met water en slijm-> voor inslikken)
2. Maag: maagsap 
3. 12 vingerige darm: alvleessap
4.  Dunne darm: darmsap

GAL IS HULPSTOF 

(zetmeel)

(zetmeel)

Vertering is niet nodig voor:

Monosachariden (glucose), water, mineralen en vitaminen

Spijsverteringskanaal

Motoriek --> verplaatsen van voedsel 

door het maagdarmkanaal

Secretie --> afgifte van spijsverteringssappen

Vertering --> afbraak organische stoffen 

tot monomeren

Resorptie --> opname van verteringsproducten 

in het bloed

BiNaS 82C en 82F

Een monomeer is een eenvoudig molecuul. Een monomeer kan dienen als bouwsteen voor grotere moleculen. Mono betekent één, een monomeer is dus één stukje. Als twee monomeren samen worden gevoegd, krijg je een dimeer. Di betekent twee, je hebt dus twee stukjes, twee monomeren. Als je meer dan twee monomeren samenvoegt krijg je een polymeer. Poly betekent veel, je hebt dus veel stukjes, veel monomeren.

Mond en slokdarm

Motoriek --> mechanische vertering

Vervoer naar maag → darm peristaltiek (slokdarm)

Secretie--> speeksel

Vertering --> afbraak zetmeel naar maltose d.m.v. amylase

Resorptie --> beperkt, mogelijk. bv bep. medicijnen en alcohol

Maag

• Kringspieren
• Lage pH (2,5)
• Chemische afweer
• 2-4 uur
• Start eiwitvertering

Eiwitten

Polypeptiden

Maag

Motoriek --> Reservoir (2L)

Vermengen voedselbrij met maagsap

Secretie--> Afgifte maagsap (zoutzuur, 

pepsinogeen)

Vertering --> Afbraak eiwitten tot kleine 

polypeptiden, door pepsine 

(voor-enzym pepsinogeen voor activatie nodig)

Denaturatie/afbraak speekselamylase

Resorptie --> - alleen alcohol voor een deel

Lage pH (2,5)

Wanneer pepsinogeen in een milieu terechtkomt met een hoge zuurgraad, wordt het omgezet in het actieve pepsine.

Maagportier

Het openen en sluiten van de

maagportier is afhankelijk van

de pH in de twaalfvingerige 

darm. 

Maag

Maagportier opent af en toe om voedsel door te laten.

Wordt geregeld door pH.

> Dicht bij lage pH in 12-vingerige darm

> Open bij hoge pH in 12-vingerige darm

Twaalfvingerige darm

Het eerste stukje van de dunne darm.

Twaalfvingerige darm

Motoriek --> darmperistaltiek

Secretie--> 

• Afgifte alvleessap (door alvleesklier) --> HCO3- (buffer), amylase, eiwit verterende enzymen (proteasen zoals pepsine), lipase
• Afgifte gal (gemaakt door de lever, opgeslagen in galblaas)

Vertering --> Afbraak zetmeel/disachariden tot monosachariden (amylase), polypeptide tot di- en tripeptiden. Afbraak vet tot glycerol tot vetzuren door lipase.

Resorptie --> 

HCO3--> waterstofcarbonaat, bicarbonaat (koolstof en zuurstof). Hierdoor stijgt de PH waarde

Alvleessap

Bevat de enzymen:

• Amylase --> afbraak van zetmeel 

     tot maltose

• Trypsine --> splitst lange polypeptiden
• Peptidase --> breken deze korte

     polypeptiden verder af tot tripeptiden 
     en dipeptiden

• Lipase --> splitst vetmoleculen in 

     1 glycerolmolecuul en 3 verzuurmoleculen 

Dunne darm

• Zuur wordt geneutraliseerd door vetzuren --> pH 7
•  Toevoegingen van de enzymen:

1. Maltase --> splitst maltose in 2 glucosemoleculen
2. Sacharase --> verteert sacharose (disacharide/tafelsuiker)
3. Lactase --> verteert lactose (melksuiker)
4. Peptidasen --> breken tri- en dipeptiden af 

     tot aminozuren

• De vertering van voedingsstoffen wordt voltooid. 

Pepsine uit de maag kan niet meer werkzaam zijn om eiwitten te verteren. Dus nieuwe andere enzymen toegevoegd hiervoor. 

Vetafbraak

Het afbreken van koolhydraten

Het afbreken van eiwitten

Pepsine werkt niet meer bij een hogere pH. In de twaalfvingerige darm wordt lipase toegevoegd om vet af te breken --> pH is hoger en in de dunne darm peptidasen om eiwitten af te breken. 

Huiswerk

Lezen 10.3

Maken opdracht 38 t/m 46

+ begrippenlijst maken

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist video's

Oefenen Biologiepagina.nl

Resorptie

• Opname voedingsstoffen
• Groot oppervlakte 

Dikke darm

• Water resorptie
• Darmflora:

       - 150 soorten

       - nuttige voor voedsel afbreken

       - vitaminen productie