samengestelde zinnen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

samengestelde zinnen

enkelvoudige zinnen

persoonsvorm

hoofdzin en bijzin

onderschikkend verband

nevenschikkend verband 

voegwoorden

enkelvoudige zin

zin: alle woorden die horen bij één persoonsvorm.

voorbeeld: Ik moet naar huis.

persoonsvorm

Ik moet naar huis.

tijd veranderen: 

Ik moest naar huis.

onderwerp van aantal veranderen: 

Wij moeten naar huis.

Enkelvoudig of samengesteld?

Wij hebben er alles aan gedaan.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Enkelvoudige of samengesteld?
U mag ervan uit gaan dat alles zo goed geregeld is.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Enkelvoudige of samengesteld?
Als je dat liever niet doet, hoor ik het wel.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

hoofdzin (1)

Kan zelfstandig staan, kun je losmaken van de rest van de zin.

Ik moet naar huis, want ik krijg vanavond bezoek.

Ik moet naar huis.

Ik krijg vanavond bezoek.

2x hoofdzin

hoofdzin (2)

Tussen het onderwerp en de pv kun je geen andere woorden plaatsen.

Onderwerp en pv staan direct naast elkaar.

Ik moet naar huis, want ik krijg vanavond bezoek.

hoofdzin (3)

een hoofdzin wordt aan een andere hoofdzin geplakt door een voegwoord.

Ik moet naar huis, want ik krijg vanavond bezoek.

voegwoorden voor hoofdzinnen: en, maar, of en want

bijzin (1)

niet zelfstandig

hoort altijd bij een hoofdzin

Wij gaan vanavond vroeg eten (hoofdzin)

omdat

we naar de schouwburg gaan. (bijzin)

bijzin (2)

onderwerp en pv staan niet naast elkaar

Wij gaan vanavond vroeg eten (hoofdzin)

omdat

we naar de schouwburg gaan. (bijzin)

voegwoorden voor bijzin: als, toen, wanneer, voordat, omdat enz

bijzin (3)

Je kunt een bijzin vervangen door één woord.

Wij gaan vanavond vroeg eten (hoofdzin)

omdat

we naar de schouburg gaan. - vervangen met 'daarom'

voegwoorden voor bijzin: als, toen, wanneer, voordat, omdat enz

kies de hoofdzin
Ik moet naar huis, want ik krijg vanavond bezoek.

1. Ik moet naar huis
2. ik krijg vanavond bezoek
3. Ik moet naar huis, want ik krijg vanavond bezoek.

kies de hoofdzin
Wie zich niet op tijd inschrijft ,kan niet meedoen.

1. wie zich niet op tijd inschrijft
2. kan niet meedoen

kies de hoofdzin
Omdat ik geen zin had, deed ik niet mee.

1. Omdat ik geen zin had
2. deed ik niet mee.

onderschikken of nevenschikking

onderschikking

je kunt de bijzin door één woord vervangen

We kunnen op tijd leveren, als u vandaag nog bestelt.

als u vandaag nog bestelt - vervangen door 'dan'

nevenschikking

Twee hoofdzinnen staan naast elkaar.

We kunnen op tijd leveren en we kunnen u de korting geven.

Ik houd van rode tulpen maar ik houd ook van gerbera's.

Ze is verkouden want ze moet veel hoesten.

voegwoorden voor nevenschikking:

en, maar, of, want

oefenen hoofdzin en bijzin

Vlekkeloos Nederlands

blz 121, oefening 12 en 13

volgende les

inversie  bij samengestelde zinnen = zinsdelen zijn omgedraaid

incongruentie = onderwerp en pv passen niet bij elkaar