Intro H4: diversiteit + ET27 Cliteur

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Intro H4: diversiteit

Vandaag

• Intro kwestie 4: hoe divers kan een democratie zijn? 
• Huiswerk: Cliteur en de lekenstaat 
• uitleg en toepassen lekenstaat

H1: 

Wie mag politieke beslissingen nemen?

H2: 

Komen mensen tot bloei in een democratie?

H3: 

Democratie: vrijheid of slavernij?

H4, 5, 6: uitdagingen en voorwaarden.

H4: Hoe divers kan een democratie zijn?

H5: Grenzen aan vrijheid in democratie

H6: Onderwijs en democratie

• Eens/Oneens?
• Wat zijn voordelen?
• Welke argumenten kunnen tegenstanders hebben?
• Waarom leidt diversiteit tot spanning?

Voor: 

- trekt diverser personeel aan

- je kunt jezelf zijn

- representatie van minderheden bij overheid

Tegen:

- geen neutraliteit

- slippery slope: swastika's?

- uitlokken reacties burgers

Vraag ook om voorbeelden hoe diversiteit tot spanning leidt: 

- huwelijken

- 

Dahl

Een democratie verzekert burgers een grotere mate van persoonlijke vrijheid dan enig haalbaar alternatief. (#3)

Alleen een democratische regering kan personen maximaal in staat stellen om de vrijheid tot zelfbeschikking uit te voeren (#5)

Dahl suggereert dat je de diversiteit binnen een democratische samenleving niet te veel kunt oprekken. 

Eenheid maakt het eenvoudiger om consensus te bereiken, maar te veel eenheidszin is bedreigend voor wie zich niet in de wil van de meerderheid kan vinden.

- DoD, p.15

Dahl over democratie

Dahl

Een democratie verzekert burgers een grotere mate van persoonlijke vrijheid dan enig haalbaar alternatief. (#3)

Alleen een democratische regering kan personen maximaal in staat stellen om de vrijheid tot zelfbeschikking uit te voeren (#5)

Een democratie kan alleen slagen als er weinig subculturen bestaan of deze weinig van elkaar verschillen.  

...Welke verschillende culturen en overtuigingen zijn er in Nederland? Is Nederland te divers?

Dahl over democratie

Hoofdstuk 4: Hoe divers kan een democratie zijn?

Hoe is een diverse democratische samenleving mogelijk? 

Hoofdstuk 4: Hoe divers kan een democratie zijn?

Kunnen verschillende etniciteiten, seksuele oriëntaties, religies vreedzaam samenleven?

Zijn daar, ondanks alle verschillen, ook gedeelde waarden en overtuigingen voor nodig?

Privé en publieke ruimte

Privéruimte: 

Publieke ruimte: 

Privé en publieke ruimte

Privéruimte: de ‘eigen sfeer’. Plekken waar we leven volgens regels die we zelf kunnen en willen navolgen. Thuis, bij vrienden of familie. 

Publieke ruimte: Openbare ruimte. Overal waar we als burger aanwezig zijn en met andere (ook onbekende) burgers te maken hebben.

Rawls: Je mag je levensovertuiging best tonen en die gebruiken in discussies als je het zo doet dat die ook voor andersdenkenden acceptabel is.

Hoe om te gaan met diversiteit in een democratie?

Cliteur: De publieke ruimte en de staat moeten neutraal zijn. Levensovertuigingen zijn dingen voor thuis, achter de voordeur.

Sandel: Niemand is neutraal dus laten we niet doen alsof dat wel zo is. Laat alle verschillen toe in discussies en debatten. Dat draagt bovendien bij gemeenschapszin.  

Rawls: In de publieke ruimte is plek voor diversiteit als...

Hoe om te gaan met diversiteit in een democratie?

Cliteur: In de publieke ruimte is geen plek voor diversiteit.

Sandel: In de publieke ruimte moet plek zijn voor diversiteit.

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

Daarbij kan ik uitleggen: 

• Cliteurs antwoorden op de vraag of de lekenstaat wel of niet neutraal is;
  
• de lekenstaat als tegenovergesteld aan het multiculturele model;
  
• de drie manieren waarop de lekenstaat volgens Cliteur de spanning tussen vrijheid en gelijkheid oplost;
  
• Cliteurs verdediging tegen drie bezwaren bij de lekenstaat.

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

Daarbij kan ik uitleggen: 

• Cliteurs antwoorden op de vraag of de lekenstaat wel of niet neutraal is;
  
• de lekenstaat als tegenovergesteld aan het multiculturele model;
  
• de drie manieren waarop de lekenstaat volgens Cliteur de spanning tussen vrijheid en gelijkheid oplost;
  
• Cliteurs verdediging tegen drie bezwaren bij de lekenstaat.

De vier verhoudingen tussen staat en religie

De staat verbiedt religies

staat en godsdienst zijn één

alle religieuze opvattingen zijn toegestaan, ook bij de overheid

religie is toegestaan, maar niet bij de overheid

Iran

Noord-Korea

Frankrijk

Nederland

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

• Lekenstaat: ....

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

• Lekenstaat: neutraliteit van de staat.
• Neutraliteit: geen voorkeur voor een religie, levensbeschouwing, politieke voorkeur enz. 
• In een lekenstaat is religie toegestaan, maar een privézaak. De overheid is altijd neutraal.

Dus...

• Wat zou Cliteur vinden?

• Welk probleem lost dit op?

• Waarom is dit tegengesteld aan het multiculturele model?

Voor: 

- trekt diverser personeel aan

- je kunt jezelf zijn

- representatie van minderheden bij overheid

Tegen:

- geen neutraliteit

- slippery slope: swastika's?

- uitlokken reacties burgers

Vraag ook om voorbeelden hoe diversiteit tot spanning leidt: 

- huwelijken

- 

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

• De lekenstaat lost op dat waarden botsen in een diverse samenleving. 
• Uitgangspunt = gelijkheid
• Gevolgen: geen religieuze symbolen bij politie, docenten, ambtenaren, rechters. Geen geldsteun voor bijzonder onderwijs, geen  
  

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

In een lekenstaat is er: 

1. geen staatsteun voor godsdienst
2. geen religieuze symbolen zichtbaar bij politie, docenten, ambtenaren, rechters. 
3. geen 'religieus taalgebruik': moreel esperanto

> taal die onafhankelijk is van religie en daarom geschikt voor de publieke ruimte.

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

Geef twee argumenten voor de stelling: 

alle winkels moeten op zondag gesloten zijn.

- eerste argument: in moreel esperanto

- tweede argument: geen moreel esperanto

Aan de slag

• In 4.1.3 worden drie bezwaren genoemd.
• lees 4.1.3
• Ieder legt één bezwaar + weerlegging uit

Aan de slag

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

1e bezwaar: 

lekenstaat past niet binnen de Nederlandse cultuur

Reactie Cliteur: 

Lekenstaat gaat alleen over verandering van de rol en gedrag van de staat, geschiedenis hoeft niet te worden ontkend.

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

2e bezwaar: 

Lekenstaat staat vijandig tegenover religie

Reactie Cliteur: 

Lekenstaat is niet antireligieus, maar neutraal. In de openbare ruimte moet je alleen oordelen op basis van overtuigingen die algemeen gedeeld kunnen worden (dus in moreel esperanto)

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

3e bezwaar: 

Lekenstaat creëert geen sociale cohesie (gevoel van saamhorigheid)

Reactie Cliteur: 

Dat doet het multiculturele model ook niet. (lekker puh!)

Aan de slag

Ik kan Cliteurs opvatting over de lekenstaat als oplossing voor de uitdaging van culturele diversiteit uitleggen en evalueren. 

ET27

Daarbij kan ik uitleggen: 

• Cliteurs antwoorden op de vraag of de lekenstaat wel of niet neutraal is;
  
• de lekenstaat als tegenovergesteld aan het multiculturele model;
  
• de drie manieren waarop de lekenstaat volgens Cliteur de spanning tussen vrijheid en gelijkheid oplost;
  
• Cliteurs verdediging tegen drie bezwaren bij de lekenstaat.