5V - Leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Leesvaardigheid

Wat moet je weten/kunnen?

Leesdoelen

schrijfdoelen 

tekststructuren

betrouwbaarheid

onderwerp/ hoofdgedachte

inleiding- aandachtstrekker

functiewoorden

functies alinea's

signaalwoorden

standpunt/ argument

feitelijke/ waarderende argumentatie

argumentatiestructuur

argumentatieschema

drogredenen

soorten slot

samenvatten stukje tekst

een blokjesschema maken/invullen

1. Welke tekstsoort hoort niet in het rijtje thuis?

1. discussiestuk
2. betoog
3. beschouwing
4. uiteenzetting

Wat is het tekstdoel?

1. amuseren
2. overtuigen
3. informeren
4. activeren

Wat is het tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Overhalen
4. Amuseren

MIDDENSTUK

INLEIDING

SLOT

Aanleiding v/d tekst

Voorbeeld bij het onderwerp

Leuk, kort verhaaltje bij het onderwerp

Belangrijke vraag

Mening

Opbouw v/d tekst

Deelonderwerpen uitgebreid besproken

Hoofdgedachte v/d tekst

Advies

Conclusie

Samenvatting

Toekomstverwachting

Antwoord op vraag

Welke tekststructuur past niet bij de uiteenzetting?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. vraag-antwoordstructuur
4. verschijnsel-verklaringsstructuur

Welke tekststructuur past niet bij het betoog?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verklaringsstructuur
4. aspectenstructuur

2. In een uiteenzetting staan feiten en meningen.

1. Waar
2. Niet waar

3. Wat vind je (meestal) niet terug in een beschouwing?

1. De mening van de schrijver
2. Meningen van deskundigen
3. Een oplossing voor een probleem
4. Oorzaken van een probleem

Hoe beoordeel je een tekst op zijn betrouwbaarheid?

A. Met een tegenargument ontkracht je een standpunt.
B. Met een weerlegging ontkracht je een argument.

1. A en B zijn beide waar
2. A = waar B = niet waar
3. A = niet waar B = waar
4. A en B zijn beide niet waar

Er is sprake van nevenschikkende argumentatie als...

1. meerdere argumenten de stelling ondersteunen.
2. meerdere argumenten gezamenlijk het standpunt ondersteunen
3. meerdere argumenten onafhankelijk van elkaar het standpunt ondersteunen
4. ---

6. De EU moet Spanje niet steunen. Dat zou geen effect hebben. De steun aan Griekenland heeft destijds ook niets opgeleverd.

1. redenering op basis van voorbeelden
2. redenering op basis van kenmerk of eigenschap
3. redenering op basis van voor- en nadelen
4. redenering op basis van een overeenkomst

Wat is het standpunt en argument van deze tekst?

Stelling, argument, tegenargument, aanbeveling en samenvatting zijn voorbeelden van

1. signaalwoorden
2. verbindingswoorden
3. kernwoorden
4. functiewoorden

Welk functiewoord
hoort bij deze tekst?

1. Aanbeveling
2. Constatering
3. Probleemstelling
4. Uitwerking

 Welke twee signaalwoorden zitten er in deze tekst?

1. ze - aan
2. aan - met
3. toen - haal
4. eerst - toen

In stap 2 staat een signaalwoord voor tijdsvolgorde, welk signaalwoord is dat?

In de laatste zin van alinea 2 staan 2 signaalwoorden. Schrijf de signaalwoorden op.

In alinea 2 staan twee signaalwoorden.
Schrijf de signaalwoorden op.

Het is al moeilijk om je in het Nederlands genuanceerd uit te drukken. Dit is een...

1. Feitelijk argument
2. Waarderend argument

Wat is in deze tekst het standpunt?

Welke drie argumenten voert de schrijver in deze tekst voor zijn standpunt aan?

Standpunt

Argument 1

Argument 2

Argument 3

Hun biologische klok geeft hun ’s avonds sowieso al vrij laat een seintje dat het bedtijd is.

Als in het voorjaar de klok vooruitgaat, kunnen mensen er wel last van hebben, vooral avondmensen.

Onder invloed van licht wordt dat versterkt.

Als we iets afschaffen, laat het dan de zomertijd zijn. 

Standpunt

Onafhankelijk

argument

Afhankelijk

argument

Ik denk dat het bij dit bedrijf niet zo goed gaat. 

Bijna de hele directie is vervangen

Veel werknemers zoeken een andere baan.

Standpunt

Onafhankelijk

argument

Afhankelijk

argument

Geen wonder (dus) dat steeds meer werkgevers de sociale media op het werk verbieden.

Dat leidt behoorlijk af

Veel werknemers zitten tijdens hun werktijd op Facebook en Twitter

Argument 1

Standpunt

Argument 2

Argument 3

Ontgroend worden is een bijzonder vernederende ervaring.

Je wordt voor van alles en nog wat uitgemaakt

Je moet de meest onsmakelijke dingen doen.

Daarom kun je maar beter geen lid worden van een studentenvereniging die aan ontgroenen doet.

Lees de volgende tekst en zet de argumentaties in een blokjesschema

Digitaal vuurwerk wordt het helemaal

Op het jaarlijkse rondreizende theaterfestival De Parade dansen mensen met plezier met een koptelefoon op. Stille Disco wordt dit genoemd. Ook als je zelf niet kunt dansen, kun je genieten door vanaf de zijlijn te kijken naar mensen die vreemde bewegingen maken op muziek die jij niet hoort. Dit geniale concept is ook goed toepasbaar op vuurwerk. Volgens mij heeft het louter voordelen als er een goede app ontwikkeld wordt waarmee je vuurwerk via je mobieltje kunt afsteken. Met een goede vr-bril of met augmented reality zal het namelijk echter voelen dan echt. Denk aan de Pokémon-rage waarbij mensen in grote groepen opgewonden over straat renden. Natuurlijk, het zal even wennen zijn, maar digitaal vuurwerk wordt het helemaal. Bovendien kun je zo zelfs je half demente grootouders, je hond of kat laten meegenieten. Ook de geperforeerde ozonlaag zal juichen. Fijne jaarwisseling.

Standpunt

Onafhankelijk

argument

Afhankelijk

argument

Het heeft louter voordelen als er een goede app ontwikkeld wordt waarmee je vuurwerk via je mobieltje kunt afsteken. 

Met een goede VR-bril of met augmented reality zal het (namelijk) echter voelen dan echt.

Je kunt zo zelfs je halfdemente grootouders, je hond of kat laten mee genieten.

(Ook) de geperforeerde ozonlaag zal juichen.

Tijdens een online les moet iedereen de camera aanzetten. Als je elkaar kunt zien, is er meer interactie en als je je camera aan hebt, let je beter op. Het praat gewoon makkelijker als je elkaar ziet.

Zet alles op de juiste plek in het argumentatieschema.

Het praat gewoon makkelijker als je elkaar ziet.

Tijdens een online les moet iedereen de camera aanzetten.

Als je je camera aan hebt, let je beter op.

Als je elkaar kunt zien, is er meer interactie.

Waarop is deze argumentatie gebaseerd?
Volgens mij wordt het steeds moeilijker om in Amsterdam een betaalbare woning te kopen. Veel investeerders zetten hun geld niet meer op de bank, maar steken hun geld in woningen, die ze voor hoge prijzen verhuren.

1. Autoriteit
2. Een voorbeeld
3. Oorzaak en gevolg
4. Vergelijking

Waarop is deze argumentatie gebaseerd?
Louis van Gaal en Marco van Basten zijn grote voorstanders van het invoeren van zuivere speeltijd bij het voetbal. Laten we er niet langer mee wachten: invoeren die handel.

1. Autoriteit
2. Een voorbeeld
3. Oorzaak en gevolg
4. Vergelijking

Waarop is deze argumentatie gebaseerd?
Aangezien scooterberijders een helm moeten dragen, lijkt het me niet meer dan logisch dat mensen die op een e-bike rijden dat ook moeten.

1. Autoriteit
2. Een voorbeeld
3. Oorzaak en gevolg
4. Vergelijking

Welke drogreden wordt hier gebruikt?

1. Hellend vlak
2. Onjuist oorzaak-gevolg
3. Persoonlijke aanval
4. Overhaaste generalisatie

Welke drogredenen kwamen voor in het fragment?

Wat moet je weten?

Leesdoelen

schrijfdoelen

tekststructuren

betrouwbaarheid

onderwerp/ hoofdgedachte

inleiding- aandachtstrekker

functiewoorden

functies alinea's

signaalwoorden

standpunt/ argument

feitelijke/ waarderende argumentatie

argumentatiestructuur

argumentatieschema

drogredenen

soorten slot

samenvatten stukje tekst

blokjesschema maken/invullen

Denk je dat je nu alles weet?

1. Ja
2. Nee
3. een beetje

Nog vragen?