3.1 De Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

De tijd van Pruiken en Revoluties

§3.1  De pruikentijd 

Programma

- Opstart (5min.)

- Toets bespreken (20 min.)

- Uitleg §3.1 (30 min.)

-Opdracht Verlichting (20 min.)

- Einde les (5 min.)

Leerdoelen

- Je kunt een beschrijving geven van de standensamenleving in het ancien régime.

- Je kunt uitleggen dat de Verlichting een nieuwe manier van denken was.

- Je kunt met enkele voorbeelden uitleggen dat verlichte denkers nieuwe ideeën hadden over goed bestuur.

1

2

3

§4.1: Standensamenleving

1e stand	Geestelijkheid	geen belasting betalen
2e stand	Adel	geen belasting betalen
3e stand	Boeren en burgers	* moesten belasting betalen * hadden geen voorrechten

Opdrachten maken

Opdracht 3, 4 en 6

Hoe ontstond een veranderings-idee?

• De wetenschappelijke revolutie 1650-1800 (H3!)

• Als gevolg van de wetenschappelijke revolutie (§3.5)
• Zelf nadenken, niet alles zomaar geloven (ratio gebruiken)

De Verlichting

De ideeën van de Verlichting

1. Meer macht voor het volk (meer democratie en een grondwet)
2. Scheiding van kerk, staat en rechtspraak
3. Het verstand is belangrijk en moet goed gebruikt worden door iedereen.
4. Religieuze tolerantie (verdraagzaamheid)

Verlicht denker of niet?

Bekijk onderstaande zinnen en bedenk of ze wel of niet van een Verlichte denker zouden zijn. (klik op het nummer voor het antwoord)

Waarom wel / niet?

'Emotie is het allerbelangrijkste in het menselijk bestaan'

'De koning zou zijn macht moeten delen met een parlement'

'Je moet wel nadenken over jouw geloof, maar de Kerk heeft altijd gelijk.'

'Niet iedereen is gelijk.'

1

2

3

4

Opdrachten maken

7, 9 en 10

De Verlichters en het geloof

Verlichters

• God heeft de aarde gemaakt, maar grijpt niet in.
• Er is niet 1 waar geloof

Gevolg

• Vóór godsdienstvrijheid
• Tegen een grote invloed van de kerk

Voltaire. (Fr.1694-1778)

De Verlichters en politiek I

Verlichters

• Een koning is er voor het volk
• Het volk mag een slechte koning afzetten
• De echte macht ligt bij het volk
• Mensen horen vrij te zijn en mensenrechten te hebben (natuurwet)

Gevolg

• Tegen absolutisme
• Vóór democratie

Reactie koningen

Ideeën van de Verlichting verbieden (censuur).

Burgers kwamen bij elkaar in 'salons'. Zo ontstond het publiek debat.

Sommige ideeën overnemen, zolang de vorst alle macht houdt.

= Verlicht absolutisme

Opdrachten maken

11 en 13

Wat is volgens jou de beste omschrijving van de Verlichting?

1. Er ging bij mensen een lichtje branden
2. Mensen begonnen weer zelf na te denken
3. De TL- verlichting werd uitgevonden
4. Huh? Wat is de verlichting?

Het volgende begrip past het best bij de Verlichting...

1. verstand
2. Renaissance
3. ontdekkingsreizen
4. Grieken

Verlichting is een gevolg van
...

1. wetenschappelijke revolutie
2. feodalisme
3. de Reformatie
4. plantagekoloniën

Bij Verlichting past het volgende begrip...

1. oorlog
2. gelijkheid
3. absolutisme
4. socialisme

Verklaar waarom de wetenschappelijke beweging van de 18e eeuw 'de Verlichting' wordt genoemd.

Wat wordt er bedoeld met 'rationeel' in 'rationeel denken'?

1. Gebaseerd op emoties
2. Gebaseerd op rantsoenen
3. Gebaseerd op logica
4. Gebaseerd op het verstand

Wat denk je dat basale mensenrechten zijn?
Probeer er drie te benoemen.

0