Oranje Academie formuleren

• Nederlands
• Beroepsopleiding

Oranje Academie: Taalvaardigheid

door

Esther van der Heijde en Patrick van 't Hof

Nodig: laptop en

(gekleurde) pen

Inhoud van de cursus

23 januari: toelichting taalverzorging in het taalbeleidsplan / werkwoordspelling / hoofdletters

12 maart: verwijswoorden / didactiek antwoorden formuleren

9 april: de bezits-s / woorden aan elkaar of los / door participanten in te vullen (‘huiswerk’, neem een casus mee van een toetsvraag die steeds slecht beantwoord wordt)

Inhoud van vandaag

1) voorbeeldtoetsje 

2) gesprek/discussie: hoe doen jullie het nu? Ideeën?

3) Zorgen voor hele zinnen bij leerlingen

4) De bijzin

5) Verwijswoorden

De Willem Werkt Netjes

'We vragen van alle docenten of ze letten op spelling en formuleren. Bij andere vakken dan talen heeft het geen invloed op het cijfer, maar leerlingen krijgen zo wel mee dat het altijd van belang is om netjes te werken. Het gaat hierbij om:

-Schrijven met blauwe of zwarte pen

-Eigen naam met hoofdletters

-Regel overslaan tussen antwoorden

-Een nette bladspiegel: niet krassen, maar doorhalen; kantlijn gebruiken en op de regel schrijven.

-Hoofdletters aan het begin van een ZIN

-Goede formulering, zoals antwoorden in hele zinnen (dus niet een zin met ‘dat’ of ‘omdat’ beginnen)

-Vermijden van onduidelijke verwijzingen in het antwoord (dus niet: ‘Ze vinden het slecht’, maar ‘De politieagenten vinden de toename van het aantal inbraken slecht.’

-Correctie spelling (hoofdletters, werkwoordspelling, woorden correct overschrijven uit een toets, enz.)'

Voorbeeldtoetsje

Het effect van De Willem Werkt Netjes

Formuleren:
wat doe jij nu al of
wat lijkt je een goed idee?

Welke taalterugkoppeling      

zou je deze leerling geven?       

Toetsvraag: ‘Is de titel ‘Fit zonder sport’ goed gekozen?

- ‘Niet echt. Ze hebben het meer over de voordelen die je hebt als je wel sport. En ze zeggen juist dat het niet goed is.’

- ‘Ik vind de gekozen titel niet goed, omdat het niet overeenkomt met de informatie in de tekst.’

- 'Nee, want nergens staat iets over mentaal en ziektes terwijl dat toch iets meer als de halve tekst is.'

TIPS voor in de les

- Bij hw of oefentoets bespreken: vraag om letterlijk het opgeschreven antwoord te citeren

- Vraag verduidelijking van verwijswoorden

- Kijk klassikaal naar veelgemaakte formuleerfouten in toetsen

TIPS voor tijdens de toets

- Sta leerlingen toe om op de toets te schrijven

- Stukje van de vraag laten herhalen

- gebruik het taalteken / geef taalinstructie op de toetsvraag

Voorbeeldopdrachten

Noteer van onderstaande zinnen wat het argument is. Vermeld ook of het argument feitelijk of waarderend is.

Noteer onderstaande tekst in een blokjesschema en benoem welk blokjesschema je getekend hebt. Gebruik hele zinnen (geen hele zinnen = geen punten)

Wat gaat hier fout? I

- Later zegt zij dat gierigheid en hebzucht nu niet echt meer nodig is.

- ...terwijl in religeuze kringen wordt gierigheid en hebzucht echter helemaal niet gewaardeerd.

- ...terwijl religieuze groepen het juist een van de hoofdzonden zijn

- Wat vind jij ervan dat sociale media ervoor zorgt dat kinderen een laag zelfbeeld krijgen?

Congruentie

Gisteren berichtte de NOS over een aanval die de Verenigde Staten voorbereidt op de rebellen.

1. juist
2. onjuist

De verdedigende kwaliteiten van het voltallige Ajaxelftal laten nogal te wensen over.

1. juist
2. onjuist

De verkeersovertreder werd een fikse boete opgelegd.

1. juist
2. onjuist

Taalkundige discussie

Een aantal mensen moet(en) nog komen.

Wat gaat hier fout? II

- ...terwijl beurshandelaren vinden gierigheid juist goed

- ...dat nu hebben we die eigenschappen niet echt meer nodig.

- ...omdat het kan handig zijn om te overleven.

De bijzin

In hoofdzin moeten ow en pv naast elkaar staan, in een bijzin hoeft dat niet. In een bijzin staat de pv vaak achteraan, het ow komt vaak gelijk na het voegwoord.

Na de voegwoorden 'maar', 'want', 'en' of 'dus' komt een hoofdzin. Vaak fouten bij bijzinnen die beginnen met omdat/doordat/dat

Ik ga met de bus, (want) het regent al de hele dag.

Ik pak de bus, omdat het de hele dag al regent.

Gevolg van verengelsing?

Uit hoeveel zinnen bestaat

deze zin?

Toen we elkaar vorige week spraken, vroeg ik jou of jij ook wel eens naar De Kuip gaat, aangezien wij het al zo vaak gehad hebben over wat een leuk spelletje voetbal eigenlijk is, hoewel niet iedereen zich in die visie kan vinden, maar bij nader inzien is dit een zinloze vraag, omdat ik me net realiseer dat jij voor Ajax bent.

Pauze

Verwijswoorden

Zij/hun/hen

Dat of wat

het/hem/haar

Alles ... ik weet, heb ik van mijn opa geleerd.

1. dat
2. wat

René kiest elke les een ander duo ... moet trakteren.

1. dat
2. wat

Dat of wat?

WAT Na dat(gene): Dat wat jij zegt, is niet aardig.

Na een overtreffende trap: Het leukste wat ik ooit heb gedaan...

Na (n)iets: Vloeken is iets wat ik bijna nooit doe.

Verwijzen naar een hele zin:

DAT als je verwijst naar een het-woord.

Het mooiste ... ik ooit gelezen heb, is geschreven door mijn opa.

1. dat
2. wat

Voeg een woord toe waardoor het verwijswoord 'dat' gebruikt moet worden in plaats van 'wat'.
Het mooiste ... ik ooit gelezen heb, is geschreven door mijn opa.

Wanneer dit/dat/deze/die?

dE-woorden --> diE / dezE

heT-woorden --> diT / daT

een boek = het boek; dat boek / het boek dat ik lees

Het bedrijf ... frisdrank op de markt bracht, heeft miljoenen verdiend.

1. die
2. dat

Ik heb net een blikje leeggedronken. ... gooi ik nu even weg.

1. Die
2. Dat

Woordgeslachten

De-woorden zijn mannelijk of vrouwelijk.

Mannelijk kan in de kast of op de post. 

Naar het-woorden (onzijdig) en steden verwijs je met

'het' of 'zijn'.

Het bureau is kapot.
De conciërge gaat ... maken.

1. het
2. hem

Mijn beker is vies. Ik zet .... in de vaatwasser.

1. het
2. hem
3. die

Het shirt heeft ... beste tijd gehad. Morgen gooi ik ... weg.

1. zijn
2. haar
3. hun

Het shirt heeft zijn beste tijd gehad. Morgen gooi ik ... weg.

1. het
2. hem
3. die
4. haar

Een christelijke school moet ... leerlingen ook voorbereiden op een maatschappij waarin ook mensen zitten die anders zijn.

1. zijn
2. haar
3. hun

De vriendin ... ik ga shoppen, heeft helaas afgezegd.

1. met wie
2. met wat
3. waarmee

Zij / hun / hen

Onderwerp = ALTIJD zij

Na voorzetsel = ALTIJD hen

Meew vw (zonder 'aan/voor') = ALTIJD hun

Ik geef hun een boek; ik geef een boek aan hen.

Met veel plezier geven wij aan ... een taalcursus.

1. zij
2. hun
3. hen

Heb jij ... verteld dat ... volgende week een toets hebben?

1. zij
2. hun
3. hen

Heb jij hun verteld dat ... volgende week een toets hebben?

1. zij/ze
2. hun
3. hen

1. hen
2. hun

1. Hen
2. Hun

Zul je voortaan de juiste woorden kiezen, ze in de goede volgorde zetten in de zin en weet je hoe je dit aanpakt in de les?
Nee, ik snap het nog niet - Nee; ik pak jullie samenvatting er graag nog eens bij - JA, altijd!

😒🙁😐🙂😃

Noem iets wat je vandaag geleerd of opgefrist hebt.

Bedankt voor jullie deelname :)