Karel ende Elegast 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Wat is feodaliteit ook alweer?

1. Ander woord voor standenmaatschappij
2. Het geloof in God
3. Geoorloofde diefstal
4. Het verbond tussen leenheer en leenman

Lees t/m regel 120

blz. 9 t/m 13

https://vogala.org/tekst/karel-ende-elegast

Waar speelt het getal drie een prominente rol in Karel ende Elegast?

Karel geeft pas bij de derde verschijning van de engel aan de oproep om te gaan stelen gehoor. Pas bij de derde opdracht is het voor hem duidelijk dat God iets bijzonders met hem voorheeft.

Hoe reageert Karel op de oproepen van de engel om uit stelen te gaan? 

Karel slaat er geen acht op

Karel besluit te gehoorzamen

Karel is verbluft

99-101

Een bevel van God 

mag ik niet negeren

Ik zal dief zijn, al is het een schande

Hoe zou het met Karel zijn afgelopen als hij geen gehoor had gegeven aan de opdracht van de engel? 

87-90

Toen sprak de engel weer:

'Als u Gods bevel negeert,

heer koning, dan moet u uw verstand verloren hebben. 
Het zal u uw leven kosten.'

De keizer zelf staat tegenover God als een leenman tegenover zijn leenheer. Door trouw en volgzaamheid aan Gods bevel laat hij zich leiden, zelfs wanneer het gaat om een opdracht, waarvan doel en inhoud hem raadselachtig blijven.

Lees t/m regel 600

blz. 14 t/m 37

Waar komt Karel Elegast tegen?

1. In zijn kasteel
2. In het bos
3. Bij het kasteel van Eggeric
4. Net buiten zijn eigen kasteel

Welke symbolische waarde kan het bos hebben?

1. Een plek om tot inkeer te komen
2. Het onbekende en gevaarlijke
3. Een plek van vrede
4. Magie

Symbolische waarde bos

De zelfbespiegeling blijkt uit dat Karel zodra hij het woud binnenkomt gaat peinzen. Onder andere over Elegast.

Het feit dat Karels gedachten (ook) onmiddellijk afdwalen naar de misdaad, hangt samen met het bos als symbool van ongeordendheid (het onbekende en gevaarlijke).

Elegast moet stelen om te overleven. Van wie steelt hij?

1. Rijke adel
2. Rijke geestelijken
3. Van Karel
4. Van iedereen een beetje

517-521

Waar mijn twaalf gezellen van leven,

komt bij de rijken vandaan: 

bisschoppen en kanunniken, 

abten en monniken, 

diakens en priesters

Welke naam neem Karel aan als hij aan Elegast zijn naam moet vertellen.

1. Albert
2. Karel
3. Eggeric
4. Adelbrecht

Karel (als Adelbrecht) zegt ook te stelen. Bij wie steelt hij NIET?

1. Bij zichzelf
2. Bij kerken
3. Bij kloosters
4. Bij kluizenaars

569-573

Ik heet Adelbrecht 

en ben gewoon te stelen,

uit kerken en kloosters

en uit alle kerkelijke gebouwen

Karel ende Elegast: bekend verhaal of niet? 

Hoert hier wonder ende waerhede,
 
Wat den coninc daer ghevel
 
- Dat weten noch die menighe wel -

Uitdaging aan het adres van de toehoorders: 

ik ga jullie een koningsverhaal vertellen, waarvan jullie de inhoud misschien reeds kennen. Mijn kracht is echter dat dit verhaal wonder en waarheid bevat. 

Leg uit op welke manier het verhaal van Karel en de Elegast afwijkt van het verwachtingspatroon dat de oorspronkelijke luisteraars hebben van Karelverhalen. (blz. 6)

Hoe ziet de feodale piramide er ook alweer uit?

Welke functie heeft de hofdag in de feodale maatschappij?

Feodale piramide

Hoe vaak werd er een hofdag gehouden?

1. één keer per jaar
2. twee keer per jaar
3. drie keer per jaar
4. vier keer per jaar

Symboliek in de middeleeuwen

De keizer zelf staat tegenover God als een leenman tegenover zijn leenheer. Door trouw en volgzaamheid aan Gods bevel laat hij zich leiden, zelfs wanneer het gaat om een opdracht, waarvan doel en inhoud hem raadselachtig blijven. En juist deze trouw wordt hem tot redding. 

De middeleeuwen: hoofsheid

• Hoofsheid: regels die voorschreven hoe men zich beschaafd diende te gedragen. 
• Een hoofse ridder kende tafelmanieren, kleedde zich netjes en vocht op een ridderlijke en eervolle wijze. 
• Belangrijkste regel: je moet je beheersen!
• Hoofsheid wordt als ideaal voorgesteld in de literaire teksten. 

Welk voorbeeld van hoofsheid kom je tegen in Karel ende Elegast? (blz. 42)

Vrouwbeeld

Is Karel ende Elegast meer voorhoofs of hoofs?

1. voorhoofs
2. hoofs

Voorhoofse ridderlijke verhaalkunst

Naar geest en sfeer hoort Karel en de Elegast thuis in de ridderlijk-feodale periode

De beschavingstoestand van de 11e en 12e eeuw

Teert meestal op overleveringen, legenden en motieven uit oudere beschavingslagen

Populair motief --> overmoed: gedreven door zucht naar roem drijft de ridder zijn m oed en dapperheid tot uiterste vormen

Voorhoofse ridderlijke verhaalkunst

Het gaat in hoofdzaak om heldendaden, ridders op het slagveld en de vete tegen adellijke rivalen

Het liefdesmotief dat centraal staat in de hoofse ridderlijke verhaalkunst, speelt geen enkele rol

Sluit nauw aan bij het Franse ridderlijke epos: het chanson de geste 

Chanson de geste

Frankisch-Karolingische legenden en tradities

Mondelinge overlevering

Feodaliteit: Karel treedt op als vorst

Ridderlijke idealen verbonden door leenrechtelijke verplichtingen

Thema's: riddereer en riddertrouw / verraad en opstandigheid

Onmisbare eigenschappen: strijdvaardigheid en dapperheid

Hoe zie je de kenmerkende thematiek die bij het genre voorhoofse ridderepiek hoort terug bij Elegast?

Hoe zie je de kenmerkende thematiek die bij het genre voorhoofse ridderepiek hoort terug bij Eggerik?

Waarom gaat Karel onmiddellijk in op het voorstel om te gaan stelen bij Eggerik van Eggermonde?

Welke rol speelt God in het tweegevecht in het slot?

speld.nl

De composite van Karel ende Elegast valt uiteen in vier episodes. Sleep de episodes in de juist volgorde.

Tweegevecht tussen Karel en Elegast

God gebiedt Karel om uit stelen te gaan

Tweegevecht Elegast en Eggerik

De ontdekking van de samenzwering