Karel ende Elegast

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 4

Welkom h4.netl2

laptop

Karel & Elegast ->blz. 51

Vandaag

Je kent het verhaal van Karel ende Elegast en kent de belangrijkste kenmerken. 

Karel ende Elegast

Het beroemde verhaal over Karel de Grote

"Vraye historie ende al waer mach ic u tellen; hoort naer!" zijn de eerste regels van het beroemde middeleeuws verhaal: Karel ende Elegast.

"Vraye historie ende al waer mach ic u tellen; hoorter naer!"
Hier staat dat:

1. Dit verhaal echt gebeurd is
2. Hier staat dat de verteller een naar verhaal gaat vertellen.
3. Hier staat dat het einde van het verhaal echt gebeurd is.
4. Hier staat dat de verteller een verhaal met een naar einde gaat vertellen.

Verhalen in de middeleeuwen

• Rijm
• Luisteren
  
• Middelnederlands
• Andere woorden
• Andere Klanken

Wat is feodaliteit ook alweer?

1. Ander woord voor standenmaatschappij
2. Het geloof in God
3. Geoorloofde diefstal
4. Het verbond tussen leenheer en leenman

Waar komt Karel Elegast tegen?

1. In zijn kasteel
2. In het bos
3. Bij het kasteel van Eggeric
4. Net buiten zijn eigen kasteel

Het doel van ridderverhalen was:

1. om te ontspannen en om een voorbeeld te stellen
2. informeren en ontspannen
3. overtuigen en voorbeeld stellen.
4. overtuigen en ontspannen

Het doel van ridderverhalen

1. Ontspanning: in de middeleeuwse kastelen genoot je 

's avonds van lange en spannende verhalen over moed, trouw en liefde.

2. Voorbeeldfunctie: de ridders uit de verhalen waren een voorbeeld voor de edelen die naar zulke verhalen luisterden.

Zo wisten ze hoe ze zich moesten gedragen.

Karel ende Elegast

- Schrijver? 

- Stamt waarschijnlijk uit ongeveer 1250

- Populair verhaal

 

Middeleeuwse literatuur is bedoeld om .....

1. te lezen
2. te luisteren

Hoe vaak verschijnt de engel aan Karel voordat hij uit stelen gaat?

1. 1
2. 3
3. 2
4. 4

Waarom moest de engel zijn boodschap aan Karel drie keer herhalen?

1. Karel was doof.
2. Karel sliep heel vast.
3. Drie was het getal van de duivel.
4. Drie was het getal van God.

In het begin het verhaal komen een leenheer en een leenman voor. Wie is de leenheer en wie is de leenman?

Trouw was in het leenstelsel belangrijk.
Hoe zie je dat in het verhaal?

Hoe zou het met Karel zijn afgelopen als hij geen gehoor had gegeven aan de opdracht van de engel?

Het geloof was in deze tijd heel belangrijk. Noem 2 voorbeelden uit het verhaal.

In de tijd van Karel de Grote was hij de hoogste leenheer. Hij was de keizer. Toch geloofden de mensen dat er eigenlijk een nog hogere leenheer bestond. Deze stond boven Karel. Karel was trouw aan deze leenheer, je ziet dat ook in het verhaal. 

Wie zou die leenheer kunnen zijn?

Hoe keek men in dit verhaal tegen vrouwen aan? Geef een voorbeeld uit het verhaal.

Welke kleur brengt Karel in verband met ongeluk?

1. Rood
2. Oranje
3. Zwart
4. Geel

Het leenstelsel en de trouw waren zo belangrijk dat het zelf in heel veel verhalen een grote rol speelt

De composite van Karel ende Elegast valt uiteen in vier episodes. Sleep de episodes in de juist volgorde.

Tweegevecht tussen Karel en Elegast

God gebiedt Karel om uit stelen te gaan

Tweegevecht Elegast en Eggerik

De ontdekking van de samenzwering

Hoe reageert Karel op de Engels oproepen om uit stelen te gaan? 

Karel slaat er geen acht op

Karel besluit te gehoorzamen

Karel is verbluft

Waar komt Karel Elegast tegen?

1. In zijn kasteel
2. In het bos
3. Bij het kasteel van Eggeric
4. Net buiten zijn eigen kasteel

Welke symbolische waarde kan het bos hebben?

1. Een plek om tot inkeer te komen
2. Het onbekende en gevaarlijke
3. Een plek van vrede
4. Magie

Symbolische waarde bos

De zelfbespiegeling blijkt uit dat Karel zodra hij het woud binnenkomt gaat peinzen. Onder andere over Elegast.

Het feit dat Karels gedachten (ook) onmiddellijk afdwalen naar de misdaad, hangt samen met het bos als symbool van ongeordendheid (het onbekende en gevaarlijke).

Elegast moet stelen om te overleven. Van wie steelt hij?

1. Rijke adel
2. Rijke geestelijken
3. Van Karel
4. Van iedereen een beetje

Welke naam neem Karel aan als hij aan Elegast zijn naam moet vertellen.

1. Albert
2. Karel
3. Eggeric
4. Adelbrecht

Karel (als Adelbrecht) zegt ook te stelen. Bij wie steelt hij NIET?

1. Bij zichzelf
2. Bij kerken
3. Bij kloosters
4. Bij kluizenaars

De middeleeuwen: hoofsheid

• Hoofsheid: regels die voorschreven hoe men zich beschaafd diende te gedragen. 
• Een hoofse ridder kende tafelmanieren, kleedde zich netjes en vocht op een ridderlijke en eervole wijze. 
• Belangrijkste regel: je moet je beheersen!
• Hoofsheid wordt als ideaal voorgesteld in de literaire teksten. 

Welk voorbeeld van hoofsheid kom je tegen in Karel ende Elegast? (blz. 42)

Vrouwbeeld

Is Karel ende Elegast meer voorhoofs of hoofs?

1. voorhoofs
2. hoofs

Voorhoofse ridderlijke verhaalkunst

Het gaat in hoofdzaak om heldendaden, ridders op het slagveld en de vete tegen adellijke rivalen

Het liefdesmotief dat centraal staat in de hoofse ridderlijke verhaalkunst, speelt geen enkele rol

Sluit nauw aan bij het Franse ridderlijke epos: het chanson de geste 

Chanson de geste

Frankisch-Karolingische legenden en tradities

Mondelinge overlevering

Feodaliteit: Karel treedt op als vorst

Ridderlijke idealen verbonden door leenrechtelijke verplichtingen

Thema's: riddereer en riddertrouw / verraad en opstandigheid

Onmisbare eigenschappen: strijdvaardigheid en dapperheid

Hoe zie je de kenmerkende thematiek die bij het genre voorhoofse ridderepiek hoort terug bij Elegast?

Hoe zie je de kenmerkende thematiek die bij het genre voorhoofse ridderepiek hoort terug bij Eggerik?

Waarom gaat Karel onmiddellijk in op het voorstel om te gaan stelen bij Eggerik van Eggermonde?

Welke rol speelt God in het tweegevecht in het slot?

Voorhoofse ridderlijke verhaalkunst

Naar geest en sfeer hoort Karel en de Elegast thuis in de ridderlijk-feodale periode

De beschavingstoestand van de 11e en 12e eeuw

Teert meestal op overleveringen, legenden en motieven uit oudere beschavingslagen

Populair motief --> overmoed: gedreven door zucht naar roem drijft de ridder zijn m oed en dapperheid tot uiterste vormen

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.