Herhaling / overzicht

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo lwoo, vwo
• Leerjaar 6

Herhaling / overzicht

Zenuwcellen

Zenuwcellen: Neuronen

• Ontvangen en verzenden prikkels

We hebben 3 soorten neuronen:

• Motorische neuronen (efferent): Van hersenen af
• Sensorische neuronen (afferent): Naar hersenen toe
• Interneuronen: Schakelneuronen, tussen zenuwcellen in 
    * Zitten het meest in ruggenmerg en hersenen

Soorten neuronen

a = sensorisch neuron

b = schakelneuron
c = motorisch neuron

1 = zintuigcellen
2 = spiercellen

steuncellen

zenuwweefsel bestaat uit +/- evenveel zenuwcellen als steuncellen

- zenuwcellen ontvangen, geleiden en geven impulsen door

- steuncellen vervoeren geen impulsen maar hun taak is onderhoud en bescherming

• cellen van schwann
• astrocyten 
• oligodendrocyten
• microglyocyten

Zenuwweefsel: steuncellen

Perifeer zenuwstelsel → cellen van Schwann

Leerdoelen

1. Je kunt aan de hand van een gegeven tekening en beschrijving bepalen welke synapsen een stimulerende of remmende neurotransmitter afgeven.
2. Je herkent de verschillende typen neuron in een tekening
3. Je kunt beschrijven wat een reflexboog is.

Enkele definities

Synaps = plek waar twee zenuwcellen samenkomen, signalen doorgeven

Neurotransmitter = signaalstof die door een neuron wordt afgegeven in de synapsspleet en inwerkt op andere neuronen

• Exiterende neurotransmitter =neurotransmitter die in een volgend neuron mogelijk een nieuwe impuls tot gevolg heeft
• Inhiberende neurotransmitter = remt het ontstaan van een impuls in het volgende neuron

Reflexboog

Welke typen zenuwcellen zie je hier? Hoe herken je ze?

Reflexboog

Reflexboog

Door een samentrekking van de biceps wordt de triceps uitgerekt. Hierdoor worden zintuigjes in de triceps, de spierspoeltjes, geprikkeld. Als reactie daarop trekt de triceps zich samen: de 'herstelreflex'.

In welke van de synapsen 1, 2, 3 en 4 wordt bij deze herstelreflex een exciterende neurotransmitter afgegeven?

In de afbeelding is schematisch de situatie bij het onderzoek van de kniepeesreflex weergegeven. Bij een kniepeesreflex verlopen impulsen via een aantal van de volgende delen:

1.     grijze stof van het ruggenmerg
2.     kniepees
   
3.     motorisch axon
4.     motorisch eindplaatje
5.     cellichaam van sensorische zenuwcel
6.     efferente deel van sensorische zenuwcel
7.     spierspoeltje
8.     afferente deel van sensorische zenuwcel

Plaats de delen waarin de impulsen bij deze reflex verlopen in de juiste volgorde.

Enkele details over synaps en ruggenmerg

neurotransmitter in synaps

Leerdoelen voor vandaag

1. we kunnen uitleggen hoe neurotransmitters werken icm ionkanalen
2. We kunnen de twee typen ionkanalen (spanningsgestuurd en chemisch gestuurd) uitleggen
3. Het begrip summatie kun je uitleggen en toepassen (zowel temporaal als spaciaal)
   

Synaps

neurotransmitter in synaps

Geneesmiddelen / genotmiddelen / gif

Mechanismen:

• meer of minder afgifte neurotransmitters
• neurotransmitters blijven langer of juist korter in synapsspleet doordat ze niet/minder snel of respectievelijk sneller worden afgebroken
• imitatie neurotransmitter
• blokkade van receptor
• stimuleren van receptor 

Exciterende neurotransmitter-> EPSP

Exciterende postsynaptische potentiaal (EPSP):

de membraanpotentiaal van het postsynaptisch neuron wordt tijdelijk minder negatief

Inhiberende neurotransmitter-> IPSP

Inhiberende postsynaptische potentiaal (IPSP):

de membraanpotentiaal van het postsynaptisch neuron wordt tijdelijk  negatiever

(Temporele) summatie

E=exciterend / I=inhiberend

Referentie

Plaatjes afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 48

Referentie:

Plaatjes afkomstig uit Campbell ed. 9 Hoofdstuk 48

Actiepotentiaal (88F) BINAS!

Impulsfrequentie

Diagram 1                                                       Diagram 2

Hoe sterker de prikkel, hoe hoger de impulsfrequentie

Refractaire periode

Een impuls kan  NIET terug.

Dat komt door de refractaire periode

Na-poorten zijn tijdelijk gesloten en geblokkeerd sinds repolarisatie.

Absoluut (volledig geblokkeerd)

Relatief (alleen reactie op sterke prikkel)

Absoluut refractaire periode 

Ongevoeligheid voor nieuwe prikkels

Relatief refractaire periode

Extra sterke prikkel zorgt voor een nieuw impuls

Absoluut

Relatief

Sprongsgewijze geleiding