14.4 Zenuwcellen 5H

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

14.4 Zenuwcellen

Inhoud hoofdstuk

14.1 De ene spier is de andere niet

14.2 Je gezichtszintuig

14.3 Zenuwstelsel

14.4 Zenuwcellen

14.5 Hormonen

Daarna nog: herhalen H6 (Voeding, vertering en gezondheid)

Doel 14.4

• Je kunt de onderdelen van een zenuwcel beschrijven
• Je kunt uitleggen hoe een impuls ontstaat en over een zenuwcel voortbeweegt
• Je kunt uitleggen hoe zenuwcellen berichten aan elkaar doorgeven
  
• Je kunt uitleggen wat een reflex is en hoe het werkt

Reactiesnelheid

https://www.veiligheid.nl/valpreventie/voorlichtingsmateriaal/reactietest

(google reactietest valpreventie)

Wat is jullie reactiesnelheid?

Neuronen

Cellichaam: kern en 

celorganellen

Zenuwcellen

Zenuwcellen hebben een cellichaam (waar de kern zit) en uitlopers (lange 'armen' van de cel)

Neuronen

Dendriet: uitloper die signalen opvangt van andere neuronen of zintuigcellen en richting het cellichaam stuurt

Neuronen

Axon: uitloper die signalen van het cellichaam doorstuurt naar andere neuronen of een spier/ klier

Neuronen

Myelineschede: isolerende laag rondom uitlopers (dendrieten of axonen)

Cellen van Schwann

Vormen de myelineschede om de lange uitlopers van neuronen.

Sensorisch neuron

Schakelneuron

Motorisch neuron

Impuls

Zenuwcellen zijn electrisch geladen, de binnenkant is veel negatiever dan de buitenkant.

Als er een impuls ontstaat gaan er opeens veel positieve deeltjes (Na+) via natriumkanalen naar binnen en verandert de lading.

The Wave

Een impuls verplaatst zich als een soort 'wave' langs het membraan van een zenuwcel, één kant op.

Sprongsgewijze geleiding

The Wave

Door de myleineschede kan de impuls veel sneller over een lange uitloper omdat de delen met de isolatie (cel van Schwann) kunnen worden overgeslagen. De impuls springt van insnoering naar insnoering.

Dit levert een hele snelle reactiesnelheid op.

Neuronen

Synaps: plaats waar neuronen signalen aan elkaar doorgeven

Neuronen

Neurotransmitter: chemische stof die berichten tussen zenuwcellen doorgeeft

Wat gebeurt er in de synaps? Tabel 88G

Neurotransmitter bindt aan receptoren

Neurotransmitters

Stimulerende neurotransmitter:

Natrium kanalen gaan open: Na+ stroomt naar binnen 

Drempelwaarde bereikt? Impuls

Remmende neurotransmitter:

Natrium kanalen blokkeren: geen impuls.

Reflex

Reflexboog

De aansturing van de spieren/klieren zonder betrokkenheid van de grote hersnenen (niet bewust).

Loopt meestal via het ruggenmerg en meteen weer terug.

Sommige reflexen zijn aangeboren, sommigen aangeleerd.

Motorisch eindplaatje

Reflex

Beschrijf stap voor stap wat er gebeurt als je in een legoblokje stapt. Vermeld ook het type cellen dat betrokken is.

Doel 14.4

• Je kunt de onderdelen van een zenuwcel beschrijven
• Je kunt uitleggen hoe een impuls ontstaat en over een zenuwcel voortbeweegt
• Je kunt uitleggen hoe zenuwcellen berichten aan elkaar doorgeven
  
• Je kunt uitleggen wat een reflex is en hoe het werkt

Begrippen 14.4

cellichaam, dendriet, axon, ionentransport, ladingsverschil, natriumkanalen, impuls, myelineschede, cellen van Schwann, insnoering, sprongsgewijze geleiding, reactiesnelheid, synaps, stimulerende/ remmende neurotransmitter, receptoren, pijnreceptor, motorische eindplaatje, reflex, reflexboog

Huiswerk

14.4: 3, 4, 5, 8, 9, 10, 11