Samen Thuis

• Filmeducatie
• Culturele en kunstzinnige vorming
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

De filmles is voor leerlingen uit groep 7 & 8 van het primair onderwijs, ter voorbereiding op het filmblok 'Samen Thuis', van het Nederlands Film Festival. Met deze les maken de leerlingen kennis met verschillende manieren waarop films verhalen kunnen vertellen, en komen zij hiermee goed voorbereid naar het festival. Tijdens het festival gaan leerlingen kijken naar 4 korte films, waaronder een fictiefilm, een animatie en twee documentaires. Het filmblok 'Samen Thuis', toont verschillende blikken op 'Thuis', 'Gezinssamenstellingen' en 'Vriendschappen".

Instructies

In deze les gaan de leerlingen zich verdiepen in de thema's thuis en hoe film als kunstvorm ingezet kan worden om een gesprek aan te gaan. Dit wordt gedaan aan de hand van het bekijken van enkele korte fragmenten uit de films, en het maken van de bijbehorende opdrachten en gespreksvormen. Deze les kan zowel gebruikt worden als introductie op het filmblok voordat de leerlingen naar het festival gaan, of juist als extra verdieping na hun bezoek aan het festival en het bekijken van het filmblok.

Deze les bestaat uit 3 verschillende werkvormen

• Werkvorm 1: Brainstormen over het thema Thuis.
• Werkvorm 2: Filmische technieken die makers gebruiken in korte films uit het filmblok Samen Thuis.
• Werkvorm 3: Portret van een ouder - praktische opdracht waar leerlingen een portret maken van hun ouders in hun eigen manier.

De drie werkvormen binnen deze les kunnen zowel los van elkaar of gecombineerd van elkaar uitgevoerd worden. Op deze manier kun je de les opdelen en eenvoudig op verschillende momenten uitvoeren, bijvoorbeeld verspreid over en aantal dagen.

• Wil je de leerlingen introduceren met het thema van het filmblok doormiddel van een brainstorm opdracht, en ingaan op de films "kleingeld" en "De vader van de rechercheur" - doe dan werkvorm 1.
• Wil je de leerlingen meer bijdragen over hoe thematiek in een film versterkt kan worden aan de hand van filmische technieken, en ingaan op de film "Zeze en Mercedes" - doe dan werkvorm 2.
• Wil je de leerlingen op een praktische manier bezig laten zijn met de thematiek rondom Gezinssamenstelling, en ingaan op de film "De vader van de rechercheur" - doe dan werkvorm 3.  

NB: In deze les zitten verschillende fragmenten uit de volgende films verwerkt:

• Kleingeld (Daniël Bakker, 2023). Producent: Nederlandse Filmacademie / Omroep: NTR.
• De vader van de rechercheur (Maarten de Schutter, 2024). Productie: Nederlandse filmacademie.
• Zeze en Mercedes (Basak Kirici, 2023). Producent: Willem de Kooning Academie.

Het is niet toegestaan om deze fragmenten buiten de context van de les te delen of te downloaden.

Lesinhoud

Aan de hand van opdrachten, korte fragmenten en vragen duiken we dieper in de thema's en inhoud van het filmblok om zo te reflecteren op onze eigen thuissituaties.

In dit filmblok: Samen Thuis, staan familie, vriendschap. Iedereens thuissituatie is anders en bijzonder. Soms realiseren we ons dit niet en houden we hier geen rekening mee als we samen zijn. Vooral zijn er veel definities voor wat de belangrijkste relaties zijn in ons leven.

Denken

Denk-opdrachten waarbij de leerlingen gezamenlijk in gesprek gaan over de thematiek in het filmblok en hun eigen observaties

Bekijken

Kijk-opdrachten waarbij de leerlingen vragen beantwoorden na aanleiding van een fragment uit een van de films

Doen

Doe-opdracht waarbij de leerlingen zelf aan de slag gaan met de thematiek binnen het filmblok

Vragen

Extra vragen als ondersteuning van de verschillende opdrachten

Tips

Extra tips als ondersteuning voor tijdens de verschillende opdrachten

Legenda

In de les staan knoppen die je open kunt klikken en kunt voorlezen aan de leerlingen. 

Hierin staan de volgende dingen:

• Beschrijving van de soort opdracht: Denken, Doen, Bekijken
• vragen die kunnen helpen als ondersteuning tijdens de opdracht
• Extra tips voor tijdens de opdrachten

In de gele notities vind je uitgebreide uitleg over de werkvormen en extra docenten-informatie. 

Brainstorm

Draai je om naar de persoon naast je, dit is je partner in je duo! Brainstorm de komende 5 minuten samen over wat vriendschap en thuis voor jou betekenen. Deel na deze 5 minuten in de woordweb jullie resultaten zodat deze klassiekaal besproken kunnen worden

• Met wie kan je allemaal bevriend zijn?
• Wanneer voelt een plek echt als thuis
• wat voor verschillende gezinssamenstellingen kennen jullie allemaal?

Brainstormen is een leuke manier om in korte tijd creatieve ideeën te bedenken. Het gaat erom dat je gewoon zegt wat er in je opkomt, er moet ruimte zijn voor alle ideeën, er zijn geen foute antwoorden, dus wees respectvol naar elkaar.

Waar denken jullie aan bij de thema's
Thuis, Gezinssamenstelling
en Vriendschap?

Werkvorm 1.1: Brainstorm (10 min)

Opdracht denken:

Draai je om naar de persoon naast je, dit is je partner in je duo. Brainstorm de komende 5 minuten samen over wat vriendschap en thuis voor jou betekenen. Deel na deze 5 minuten in de woordweb jullie resultaten zodat deze klassikaal besproken kunnen worden

Tip:

Brainstormen is een manier om in korte tijd creatieve ideeën te bedenken. Het gaat erom dat je gewoon zegt wat er in je opkomt, er moet ruimte zijn voor alle ideeën en er zijn geen foute antwoorden.

Vragen:

• Met wie kan je allemaal bevriend zijn?
• Wanneer voelt een plek echt als thuis
• wat voor verschillende gezinssamenstellingen kennen jullie allemaal?

fragment Kleingeld

03:11 tot 04:11

Werkvorm 1.2: Fragmenten behandelen (10 minuten)

Fragment uit de film "Kleingeld" waarin Indy teleurgesteld raakt over het feit dat zij door haar thuissituatie niet kan trakteren op school op haar verjaardag.

Fragment de vader van de rechercheur 

01:17 - 02:12

Werkvorm 1.2: fragmenten behandelen

Fragment uit "De vader van de rechercheur" waarin Duuk en Maarten vertellen wat hun gezinssamenstelling is. 

Beantwoord de vragen

Denk met z'n tweeën 5 minuten na over de antwoorden op de volgende vragen, schrijf ze voor jullie zelf op en wees bereid om jullie antwoorden aan de groep te presenteren.

Elk duo kiest twee antwoorden uit die ze het meeste aanspreekt om aan de groep te presenteren. 

Kleingeld

• Indy uit kleingeld heeft moeite met dat zij door haar thuissituaties niet kan trakteren op school, hoe zouden jullie dat zelf ervaren?
• Hoe zou je zelf omgegaan zijn met een vergelijkbare situatie?

De Vader van de Rechercheur

• Hoe zou het zijn om alleen een vader/moeder te hebben?
• Kan je het hebben van een vader of moeder missen als je het nooit ervaren hebt?

Werkvorm 1.2: Fragmenten behandelen

Opdracht Denken:

Denk in duo's 5 minuten na over de antwoorden op de volgende vragen, schrijf ze voor jullie zelf op om aan de groep te presenteren. De groep wordt in tweeën gesplitst, waarbij de groep links de vragen rondom Kleingeld beantwoordt en de groep rechts de vragen over De vader van de Rechercheur. 

Vragen:

• Indy uit Kleingeld heeft er moeite mee dat zij door haar thuissituatie niet kan trakteren op school. Wat vind jij ervan?
• Wat zijn de voordelen om alleen een vader/moeder te hebben?
• Elk duo kiest een antwoord uit die ze het meeste aanspreekt om aan de groep te presenteren. 

Filmische elementen

Wat is jullie opgevallen aan de montage, shotkeuze, geluid en gebruik van animatie in het fragment

Montage

Het achterelkaar zetten van alle verschillende shots om zo het verhaal over te brengen en te vertellen

shotkeuze

een film bestaat uit een combinatie van drie basisshots: 

• een shot van veraf (ook wel een totaal)
• een shot van naast een persoon (ook wel medium)
• een shot van dicht bij (ook wel een close-up)

geluid

Alles wat er te horen is binnen een film. hiervallen onder:

• muziek om de sfeer aan te geven
• gesproken tekst
• alle andere omgevingsgeluiden

Animatie

Animatie wordt in films gebruik om fantasierijke voorwerpen tot leven te laten komen en om fantasierijke omgevingen te creëren

Werkvorm 2: Filmische technieken behandelen

Beantwoord de centrale vraag rondom het gebruik van de filmische middelen montage, shotkeuze, geluid en gebruik van animatie in het fragment van de film Zeze en Mercedes.

Fragment Zeze en Mercedes

01:40 - 02:28

Bekijk het fragment uit Zeze en Mercedes en schrijf voor jezelf op wat je opvalt aan de montage, shotkeuze, geluid en gebruik van animatie in het fragment

Werkvorm 2: Filmische technieken behandelen (10 min)

In deze werkvorm ga je je richten op hoe filmmakers technieken gebruiken om een bepaalde sfeer of thema te communiceren, in dit geval vriendschap.

Opdracht Bekijken:

Bekijk het fragment uit Zeze en Mercedes en schrijf voor jezelf op wat je opvalt aan de montage, shotkeuze, geluid, en het gebruik van animatie in het fragment.

Fragment de vader van de rechercheur: 08:30 - 09:06 of 09:07 - 09:44

Hoe zou je je ouders omschrijven? Hoe ze er fysiek uitzien, of hoe hun karakter is. Vind je ze op jou lijken? Bekijk het fragment uit "de vader van de rechercheur" en schrijf op wat voor soort eigenschappen Maarten en Duuk beschrijven.

Werkvorm 3: Portret van een ouder (30 minuten)

Na het kijken van het fragment uit De Vader van de Rechercheur, gaan de leerlingen aan de slag met het Portret van een ouder (opdracht zie volgende slide).

Portret van een familielid

Ga weer in de duo's en wissel elkaar af als detective en getuigen. Beschrijf zo gedetailleerd mogelijk aan je partner hoe een van je familieleden eruitziet. De detective tekent dan een portret van dit familielid op basis van jou beschrijvingen.

Werkvorm 3: Portret van een familielid

Na het kijken van het fragment uit De Vader van de Rechercheur, gaan de leerlingen aan de slag met de opdracht Portret van een ouder.

Hierbij beschrijven zij zo gedetailleerd mogelijk aan elkaar hoe een van hun familieleden eruitziet. De detective tekent dan een portret van dit familielid op basis van de beschrijving.

Leer meer met het NFF

Door het bekijken van de fragmenten en het uitvoeren van de opdrachten, hebben jullie alvast kennisgemaakt met de films die jullie op het Nederlands Film Festival gaan bekijken.

Wil je nog meer doen met filmeducatie in de klas?

Neem dan eens een kijkje in het lesmateriaal van het NFF, voor meer filmlessen in de klas.

Of schrijf je in voor de onderwijsnieuwsbrief, om op de hoogte gehouden te worden over ons educatieprogramma en voor tips en tricks voor filmeducatie in je klas!

Veel plezier op het Nederlands Film Festival!