Birta (NFF 2022)

• Mediawijsheid
• Film
• +1
• Basisschool
• Groep 6-8

Introductie

Deze filmles is ontwikkeld bij de film BIRTA. Het is voor de bovenbouw van het primair onderwijs. De les gaat in op de filmische middelen die een filmmaker gebruikt om zijn verhaal te vertellen. Deze les is gericht op de vaardigheden die vastgelegd zijn in de Doorlopende Leerlijn Film die ontwikkeld is door het Netwerk Filmeducatie (filmeducatie.nl). We werken aan de hand van vijf vaardigheden: 1. Beleven: de leerling exploreert met een open blik de wereld van film en filmcultuur. 2. Verwoorden: de leerling leert de eigen waarneming bewust en doordacht te verbinden aan (emotief en in toenemende mate technisch) taalgebruik. 3. Onderzoeken: door gericht te kijken en te luisteren onderzoekt en analyseert de leerling de middelen en technieken die de filmmaker heeft ingezet om een concept in bewegend beeld en geluid uit te drukken, een verhaal te vertellen en ideeën, gevoelens en gedachten vorm te geven. 4. Reflecteren: de leerling leert de taal van de eigen waarneming te verbinden aan het onderzoek en weet de film te interpreteren en te waarderen. 5. Creëren: de leerling ontwikkelt een artistiek-creatief vermogen door vanuit de verbinding tussen de eigen belevingswereld en professioneel gemaakte films een filmidee te bedenken en uit te voeren. Een aantal van deze vaardigheden worden expliciet benoemd in de lessen, anderen zijn verwerkt in de opdrachten en vragen. Synopsis: Het leven kan ingewikkeld zijn, ook als je nog maar elf bent. De elfjarige Birta past bijna elke dag op haar kleine zusje Kata omdat haar moeder de ene na de andere dubbele dienst draait als verpleegster. Eigenlijk wil ze liever gewoon ongestoord haar eigen dingen doen, zoals handballen en gitaar spelen. Op een dag hoort Birta haar moeder tegen een vriendin zeggen dat ze heel weinig geld te besteden hebben. Maar kunnen ze dan nog wel Kerst vieren? Het meisje gaat op eigen houtje allerlei avontuurlijke manieren bedenken om toch genoeg geld bij elkaar te krijgen. En dat is nog niet zo makkelijk op die leeftijd! Leerdoelen: - De leerlingen leren over de verschillende filmische middelen die gebruikt worden om een verhaal te vertellen. – De leerlingen maken kennis met filmgenres. – De leerlingen denken na over de ontwikkeling van de personages in relatie tot de verhaallijn.

Instructies

• Deze les kan ingezet worden als voorbereidings- en verwerkingsles bij het filmbezoek van BIRTA.

DEEL 1 - VOORBEREIDING:

Slide 1-10 dit lesonderdeel duurt 20-30 minuten.

DEEL 2 - FILMVOORSTELLING:

Donderdag 10 & vrijdag 11 november 2022 van 09:15 tot 10:45 uur.

DEEL 3 - VERWERKING:

Slide 11-15 dit lesonderdeel duurt 20-30 minuten

DEEL 4 - VERDIEPING:

Slide 16-21 dit lesonderdeel duurt 20-30 minuten. Deze opdracht is extra en kan ingezet worden om dieper in te gaan op de boodschap van de film en deze te koppelen aan de leefwereld van de leerlingen.

DEEL 5 - DEBAT OVER THEMA

Dit lesonderdeel is extra en kan worden gebruikt voor groep 8. Dit is uitgewerkt in een aparte LessonUp.

• Deze les is ontwikkeld als een klassikale les voor de bovenbouw van het primair onderwijs (groep 6, 7 en 8).

• Het is een actieve les, leerlingen zullen veel zelf aan het woord zijn, zowel klassikaal als in tweetallen.

• Bij elke slide zijn notities beschikbaar voor de docent, met achtergrondinformatie en opdrachten om de leerlingen bewuster te laten kijken en om hen te laten reflecteren op dat wat zij zien en ervaren in de film.

• Wanneer je in de les notities aanklikt, zien de leerlingen deze ook verschijnen op het digibord. Het is daarom handig de instructies van tevoren voor jezelf uit te printen. Deze les kan uitgeprint worden door op de print knop rechtsboven op het scherm te drukken!

NB1: Ons advies is om bij deze les niet te werken met 'devices in de klas'. Je kunt dit uitzetten door het vinkje onderin het scherm van de lespresentatie te deactiveren.

NB2: Wij willen deze lessen zo mooi mogelijk voor jullie inrichten. Ook in de toekomst. Daarom vragen wij iedereen na het gebruik van dit materiaal deze vragenlijst in te vullen. Dit kost slechts 5 minuten.

Werkbladen

Werkblad

BIRTA

IJsland 2021 | 83 minuten

Bragi Thor Hinriksson

We nemen de leerlingen mee naar het Noordelijk Filmfestival voor een filmvoorstelling. Het doel van de voorbereidinds- en verwerkingsles is om de leerlingen zoveel mogelijk te activeren. De lessen helpen de leerlingen om de indrukken van het festival en de voorstelling in perspectief te plaatsen en erop te reflecteren.

• Antwoorden op kijkvragen zijn nooit goed of fout.
• De leerkracht biedt met vervolgvragen de leerlingen gereedschap om hun meningen op zo genuanceerd mogelijke wijze tot uiting te brengen.

Filmvoorstelling

Ben je al eens in de bioscoop geweest? Welke film heb je er gekeken?

We gaan naar een filmfestival. Wat gebeurt daar?

Wat maakt een film in de bioscoop anders dan een film thuis?

We gaan naar een filmvoorstelling op het Noordelijk Filmfestival! 

• Op een filmfestival spelen vaak bijzondere films. Films die nog niet uit zijn gaan in première, of films die normaal niet in de bioscoop te zien zijn. Er draaien ook vaak kortfilms en documentaires. Leuk weetje: De kortste film die genomineerd is voor een Oscar is 100 seconden.
• Op een filmfestival komen er allerlei mensen bij elkaar om samen films te kijken en erover te praten. Liefhebbers van film, maar ook de makers! En dat zijn er meer dan je denkt! Als je wel eens een film gezien hebt, dan zie je aan het eind een hele lijst met namen. Er zijn dus ontzettend veel mensen betrokken bij het maken van een film.
• Het Noordelijk Filmfestival is een speciaal filmfestival waar ze vooral nieuwe films uit noord Europa laten zien. De film die jullie gaan zien komt uit IJsland.

Filmgenres

Het genre van de film is eigenlijk het soort film.

Films in hetzelfde genre lijken dus op elkaar. Ze hebben hetzelfde soort onderwerp of brengen iets op dezelfde manier in beeld.

Kunnen films ook meerdere genres tegelijkertijd hebben?

Deze punten zijn erop ingericht om de voorkennis van de kinderen te activeren. Sta er zolang bij stil als nodig is. Een voorbeeld van meerdere genres in 1 film is een romantische komedie. Dit is bijna op zichzelf een genre geworden. 

Filmgenres

De kinderen hebben eerder films genoemd die ze in de bioscoop hebben gezien. Laat de kinderen eerst nadenken over wat voor soort genre die films dan zijn. Je probeert met de klas een plaatje te maken van zoveel mogelijk soorten genres. Tekst en uitleg over genres is te vinden in het Film ABC van beeldletters.nl.

Suggesties/aanvullingen: Actie, speelfilm, documentaire, drama, komedie, romantiek, teken-/animatie, thriller/griezel, science fiction, avontuur, musical, familiefilm

Birta

Jouw voorspelling...

Wie zijn de personages op de poster?

Welk genre heeft deze film denk je?

Schrijf de voorspelling op de slide met pen. 

Genres BIRTA: Speelfilm, dramafilm, familiefilm, avontuur

Rollen en Personages

Hoofdrol

Bijrol

Achtergrondrol

Wat voor soort personage of karakter past er bij een hoofdrol volgens jou?

Zorg nu dat alle leerlingen het werkblad voor hun neus hebben. 

1. Welk rondje staat gelijk aan de hoofdrol? En welke aan de bijrollen? En de achtergrondrollen?
2. Bij de vraag op de slide kan er gerefereerd worden aan eerdere films die leerlingen hebben gekeken. Brainstorm kort over geschikte bijvoeglijk naamwoorden.

PERSONAGE-WEB

1. Maak met potlood een begin met het web door zoveel mogelijk namen in te vullen.

2. Verbind de personages met lijnen en schrijf erbij wat voor relatie ze hebben.

3. Beschijf de personages met een bijvoeglijk naamwoord.

• Herinner de kinderen eraan dat ze deze opdracht met potlood doen zodat ze het later kunnen uitgummen!
• Geef de kinderen ongeveer 5 minuten de tijd.

KIJKVRAAG:

Waar woont de vader van Birta en Kata?

Vul dit in op je werkblad!

Deze vraag staat ook op je werkblad! Lees hem daar nog eens na zodat je hem niet vergeet!

Herinner de leerlingen eraan dat ze het werkblad na de film weer nodig hebben. Hoe gaan ze ervoor zorgen dat ze het weer kunnen vinden?

HEEL VEEL PLEZIER MET DE FILM!

1.  In de grote zaal ben je stil, ook als het licht uitgaat.

2. Telefoons uit/stil.

3. Voeten op de grond en nooit op de stoelen.

4. Jas en tas onder je stoel niet in het gangpad.

5. Er wordt niet gegeten en/of gedronken.

• Wijs de leerlingen op de huisregels, en wees vooral een voorbeeld.

Jullie hebben nu allemaal BIRTA gezien. Wat vond je ervan?

😒🙁😐🙂😃

Eventueel ruimte voor een kort klassengesprekje. 

Wat vond je er goed aan? Waarom was dat goed? Wat was er slecht aan? Waarom was dat slecht? Hoe had dat beter gekund?

De kinderen hebben de film allemaal anders ervaren, en er is niets goed of fout. Het is alleen wel goed als je kunt onderbouwen wat je zegt. En begeleid kinderen ook zoveel mogelijk in hun eigen mening hebben en verwoorden. 

KIJKVRAAG:

Waar woont de vader van Birta en Kata?

Waarom woont hij zo ver weg?

PERSONAGE-WEB

1. Gum in de rondjes uit wat niet klopte en vul aan wat je nog niet wist. 

2. Maak een web van lijnen tussen de personages om de relaties te laten zien. Benoem ook het soort relatie.

3. Omschrijf ieder personage met minimaal 1 bijvoeglijk naamwoord.

• Wat is een personage ook alweer? Laat de leerlingen dit uitleggen.
• Pak de werkbladen erbij! 
• Potlood wordt uitgegumd waar dat nodig is, en de pen gaat eroverheen met alle extra informatie die ze nu hebben nadat ze de film hebben gekeken.
• Er mogen waar nodig extra rondjes getekend worden voor de achtergrondfiguren.

ONTWIKKELING

Heeft ze iets geleerd?

Omschrijf het probleem van de hoofdpersoon.

Birta krijgt te maken met armoede. Vind jij dat dit probleem besproken moet worden?

Ruimte voor een kort klassengesprek op basis van deze vragen.

EN JIJ DAN?

Bedenk nu voor jezelf een manier waarop jij het probleem had opgelost als jij de hoofdpersoon van deze film was. 

Geef de kinderen een paar minuten om een idee te bedenken. Dit kan individueel of in tweetallen. Daarna kan er ruimte zijn om deze ideeën in de klas te delen.

STORYBOARD

Een storyboard is een plan voor een filmscène dat lijkt op een stripverhaal.

Wat is het verschil tussen een storyboard en een stripverhaal?

De achterkant van het werkblad is ingericht als storyboard. De leerlingen gaan daar hun eigen storyboard maken. 

Eerst leren ze in de volgende slides nog het een en ander over camerashots en        -standpunten.

Antwoorden op de vraag op de slide: 

1. Een strip heeft praat- en denkwolkjes.
2. Een storyboard is meer een schets.
3. Bij elk hokje van je strip denk je ook na over het shot, het camerastandpunt en -beweging!

SHOTS EN STANDPUNTEN

soorten standpunten

1. kikker                         3. ooghoogte

2. vogel                         4. point-of-view

soorten shots

1. long shot                  3. medium shot

2. close-up                   4. extreme close-up

• Schrijf dit lijstje op het whiteboard in de klas waar iedereen het kan zien. 
• Heeft iedereen begrepen wat alle standpunten en shots zijn? 
• De leerlingen moeten dit later weer invullen op hun eigen storyboard.

MAAKOPDRACHT:

Maak een storyboard van jouw eigen oplossing.

Vul het in op je werkblad. Hou de tekening simpel.

Vul ook het shot, het standpunt en de beweging in.

De leerlingen kunnen het storyboard maken in tweetallen of alleen. Neem ongeveer 15 minuten voor deze opdracht.