5.1 De Renaissance en (humanisme) MZ

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

De tijd van ontdekkers en hervormers

16e  eeuw

leerdoelen komende lessen

(paragraaf 5.1)

1. je weet wat met de renaissance wordt bedoeld en waarom die juist in Italië begon.
2. je kunt uitleggen wat het veranderende mens en wereldbeeld te maken heeft met het weer in de belangstelling komen van de Oudheid
3. je kent de ideën van enkele humanisten en renaissancekunstenaars 

Kenmerkende Aspecten Hoofdstuk 5

16e eeuw

• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
• Het begin van de Europse overzeese expansie
• De hernieuwde orientatie op de klassieke oudheid
• De protestantse Reformatie die de splitsing van de Christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had

Ander wereldbeeld:

middeleeuwen:   'memento mori'

renaissance:   'carpediem'

Renaissance

• Betekent: wedergeboorte van de Griekse en Romeinse kunst en cultuur

• Ontstaan in Italië

Waarom in Italië? 

• Veel overblijfselen uit de Romeinse tijd ('klassiek erfgoed')
• In bibliotheken klassieke teksten
• Door handel en kruistochten: meer geld en contacten met andere culturen (Afrika, Midden-Oosten, Azië)
• Genieten van luxe spullen
  
• Uiterlijk vertoon oa paus / adel > 
• gunstig cultureel klimaat

Renaissance in Noord Europa

- boekdrukkunst

- Erasmus 'lof der zotheid'

Rafaël: De school van Athene

Naast de renaissance ook humanisme

• vooral: andere manier van denken in vergelijking met de Middeleeuwse mens
• van: obsessie voor leven na de dood (memento mori) >
• belangstelling voor het leven op aarde in het nu ('carpe diem')


• Ook: kritscher denken:
• intellectuelen willen niet langer alles wat de kerk zegt geloven >
• de mens ('human') staat centraal (en niet meer de kerk) > humanisme
• oa: Erasmus: vond fouten in de Vulgaat (is de officiële bijbelvertaling)
• gevaar voor de geloofwaardigheid van de paus/de rk kerk
• ook: bestudering (op basis van klassieke kennis) van het menselijk lichaam

renaissance in de beeldende kunst:

• ipv uitbeelden symbolische betekenis, natuurgetrouwe weergave 
• gevolg: aandacht voor perspectief, licht en kleuren
• meer aandacht voor anatomie en menselijke emoties, zie Michelangelo

David van Michelangelo

Geboorte van Venus, Borricelli

Mona Lisa, Da Vinci

Het laatste oordeel,             Lucas van Leyden

Michelangelo: Piëta

details van de

 Piëta

Leonardo da Vinci

Homo universalis (Universele mens)

Mona Lisa (1504)

zelfportret Da Vinci (1512)

opdracht:

Aan de hand van dit zelfportret van

Jacob Corneliszoon van Oostsanen  (1535).

Toelichting: I M  zijn de initialen van de schilder, A = A'dam

leg met 2 beeldelementen uit waarom dit schilderij past binnen de renaissance

Jacob Corneliszoon van Oostsanen 

(1533)  

            Christelijke kunst in de

            Middeleeuwen

0

Huiswerk:

Lezen 5.1

maken: 2,3,4,7,8