ZWW, HWW of KWW?

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

10 minuten lezen

Weekplanning

Grammatica woordsoorten H3: zelfstandig-, koppel- of hulpwerkwoord?

Grammatica woordsoorten H4: telwoord

Repetitie lezen H4/H5/H6

Vandaag

Les 2, week 11

Les 3, week 11

Vandaag 

1. Grammatica: zelfstandig-, koppel- of hulpwerkwoord?
2. Lesdoel
3. Zelf aan de slag
4. Wat heb je geleerd?

Het lijdend voorwerp vind je door te vragen: 

WIE (OF WAT) + WERKWOORDELIJK GEZEGDE + ONDERWERP

Let op: 

Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp: geen goed antwoord op de vraag? Geen lijdend voorwerp!

Lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel! 

Grammatica taalkundig ontleden

• Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord
• Koppel- of hulpwerkwoord
• Werkwoorden: zww, kww en hww
• Telwoorden
• Voegwoorden
• Werkwoorden  in samengestelde zinnen

Lesdoelen grammatica taalkundig ontleden

• Je kunt persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden herkennen
• Je kunt koppel- of hulpwerkwoorden herkennen
• Je kunt zelfstandige, koppel- en hulpwerkwoorden herkennen
• Je kent het verschil tussen hoofd- en rangtelwoorden en kuntdeze herkennen
• Je weet wat neven- en onderschikkende voegwoorden zijn en kunt deze herkennen
• Je kunt zelfstandige werkwoorden, koppel- en hulpwerkwoorden herkennen  in samengestelde zinnen

Lesdoel vandaag

• Je kunt zelfstandige, koppel en hulpwerkwoorden herkennen in een zin.

Zelfstandig werkwoord: ZWW

• Het zelfstandig werkwoord is het belangrijkste werkwoord uit een zin.
• Het zelfstandig werkwoord geeft een handeling aan en kan NIET weggelaten worden uit een zin.
• Als er meerdere werkwoorden in een zin staan is vaak het laatste werkwoord het ZWW
• Als er maar één ww in een zin staat is het meestal het ZWW

Voorbeelden

• Ik wil morgen hardlopen.
• Wij gaan morgen vissen.
• Zullen wij morgen shoppen?
• Ik ben naar de Mc Donalds geweest.

Hulpwerkwoord

• Helpt de zin kloppend te maken
•  Je kunt het hulpwerkwoord weglaten in een zin
• Als er twee werkwoorden in een zin staan is er altijd een hulpwerkwoord 
• Het hulpwerkwoord kan in een naamwoordelijke gezegde en een werkwoordelijk gezegde staan
• Hulpwerkwoorden staan nooit in hun eentje in een zin! Ze komen dus alleen voor als er twee of meerdere werkwoorden in een zin staan.

Voorbeelden

• Ik heb een oliebol gegeten.
• Wij waren gisteren gaan fietsen. 
• Fenna kon die bal goed gooien. 
• Marijn is niet goed in spellen.

Koppelwerkwoord

• Er zit nooit een koppelwerkwoord in een werkwoordelijk gezegde. 
• Er zit wel een koppelwerkwoord in een naamwoordelijk gezegde.
• Het koppelwerkwoord zegt iets over wat je bent of wordt.
• Het koppelwerkwoord koppelt een onderwerp aan een ander woord.
• Het koppelwerkwoord koppelt een eigenschap aan een onderwerp.

De koppelwerkwoorden

zijn, worden, blijken, blijven, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen 

Voorbeelden

• Dat meisje is heel lief.
• zij blijven altijd heel vrolijk.
• Onze docent blijkt achteraf heel streng te zijn.  
• Zij zijn heel uniek.

Weekwerk grammatica 

Waar? 

Bladzijde 90-91

Welke opdrachten?

1, 2 en 5. Opdracht 6 als je een extra uitdaging wilt

zww, hww en kww

Hij lacht om al jouw grappen

• Lacht staat niet in het rijtje koppelwerkwoorden en is daarom een zww

zww, hww en kww

Gisteren had ik nog even willen voetballen.

• Voetballen: staat aan het einde van de zin en niet in het rijtje koppelwerkwoorden en is daarom een zww.
• had en willen zijn daarom hulpwerkwoorden.

zww, hww en kww

Janneke wil later afdelingshoofd worden.

• Worden staat in het rijtje koppelwerkwoorden en is dus een kww.
• wil is daarom een hulpwerkwoord