5-10: Formuleren

Welkom
1 / 16
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 16 slides, met tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Welkom

Slide 1 - Tekstslide

Deze les
Lezen
Opfrissen
Klassikaal: 2 nieuwe formuleerfouten
Zelfstandig: opdrachten maken

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoelen
Aan het eind van de les
... kan je gebruik van de lijdende vorm herkennen en verbeteren;
... kan je een tangconstructie herkennen en verbeteren.

Slide 3 - Tekstslide

Opfrissen
  • Wat is een foutief pleonasme?
  • Wat is een foutieve tautologie?
  • Wat gaat er mis bij een dubbele ontkenning?
  • Wat is een congruentiefout? 

Slide 4 - Tekstslide

Onnodige lijdende vorm

Slide 5 - Tekstslide

Lijdende vorm
  1. passief
  2. 'door' 
  3.  worden + voltooid deelwoord

'De auto wordt door de man gekocht.'
Bedrijvende vorm
  1. actief
  2. het onderwerp verricht duidelijk een handeling
  3. korter

'De man koopt de auto.'

Slide 6 - Tekstslide

Lijdende vorm
Een lijdende vorm is van zichzelf niet fout.
  • nadruk op andere zinsdelen
  • onderwerp ‘verdoezelen’
  • formeler (vaak in 'ambtelijke' teksten)

Maar let op:
  • niet te veel zinnen in de lijdende vorm achter elkaar,
  • niet onnodige zinnen in de lijdende vorm,
  • gevaar voor incongruentie.

Slide 7 - Tekstslide

Valkuil 1: lange, saaie, moeilijke zinnen
  1. De boeiende inhoud van de inleiding die gehouden werd door uw collega Van den Kardenburg, zal door ons aan onze directie voorgelegd worden ter overdenking.
  2. Uw collega Van den Kardenburg heeft een boeiende inleiding gehouden. De inhoud daarvan zullen wij ter overdenking aan onze directie voorleggen.

Slide 8 - Tekstslide

Valkuil 2: incongruentie
  • Doordat een meewerkend voorwerp wordt aangezien als onderwerp.

  1. De passagiers worden verzocht de ramen gesloten te houden.
  2. Reizigers richting Utrecht worden verzocht in Amersfoort over te stappen.

Slide 9 - Tekstslide

Actieve zinnen lezen prettiger
  • Er is door hem een onderzoek gedaan.
  • Hij heeft onderzoek gedaan.

  • De koe werd door de slager geslacht.
  • De slager slachtte de koe. 

Slide 10 - Tekstslide

Tangconstructie
Wat zou hiermee bedoeld worden?

Slide 11 - Tekstslide

Tangconstructie
  • Woorden of zinsdelen die bij elkaar horen, staan ver uit elkaar.
  • De ‘grijpers’ van een tang worden uit elkaar geduwd door andere woorden: de tang staat wijd open.
  • Hierdoor raakt de lezer de draad kwijt!

Slide 12 - Tekstslide

Hoe ontstaat een tangconstructie?
  1. Lidwoord en zelfstandig naamwoord
    'De nog net aan de klauw van de kat ontsnapte muis...'
  2. Persoonsvorm en de rest van het gezegde
    'Hij heeft na lang aarzelen en zijn spaargeld herhaaldelijk tellen, besloten het nieuwe computerspel te kopen.'
  3. Onderbroken bijzin
    'Het was direct duidelijk dat, hoewel hij blijft ontkennen, hij...'

Slide 13 - Tekstslide

Hoe op te lossen?
  • Zinnen opknippen!
  • Bijv.: 'Hij heeft besloten het nieuwe computerspel te kopen, nadat hij lang had geaarzeld en zijn spaargeld had geteld.'

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Video

Aan de slag
  • Maak opdracht 11 en 12 (blz. 263-264)
  • Theorie: blz. 301-302
  • Samenwerken = allebei schrijven
  • Nakijken

Slide 16 - Tekstslide