W5 - L1: Merleau-Ponty I

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

1. Herhaling determinisme 
2. Kritiek op determinisme
3. Hoe moet je fietsen?
4. Lezen: Merleau-Ponty
5. Uitleg: Merleau-Ponty

programma

4. Ik kan uitleggen en evalueren wat het materialistische mensbeeld betekent voor de vraag of mensen vrije wil hebben.

Dat betekent:

• Ik kan Swaabs materialisme uitleggen

• Ik kan uitleggen wat de implicaties zijn van Swaabs materialisme voor de vrije wil

• Ik kan determinisme uitleggen, herkennen en toepassen

• Ik kan het deterministische mensbeeld bekritiseren

Leerdoelen vorige les

5 minuten voorbereiding, dan allemaal 1 leerdoel uitleggen

 Ik kan het deterministische mensbeeld bekritiseren

Bedenk minstens 1 kritiek op het deterministische mensbeeld van Swaab

Tips:

1. Je kan het materialistische mensbeeld bekritiseren.
2. Je kan Swaab's uitspraak 'we zijn ons brein' bekritiseren.
3. Je kan onze ervaring gebruiken om het determinisme te bekritiseren.

Kritiek op het determinisme

5 minuten voorbereiding, dan allemaal 1 leerdoel uitleggen

5. Ik kan de rol van lichamelijkheid voor de mens uitleggen, herkennen, toepassen en beoordelen.

Dat betekent:

• Ik kan uitleggen wat Merleau-Ponty bedoelt met het ‘gesitueerde lichaam’

• Ik kan voorbeelden geven van het ‘gesitueerde lichaam’

• Ik kan met Merleau-Pontys mensbeeld kritiek geven op het materialisme

Leerdoelen

Fietsen

• Schrijf  een uitleg over hoe je moet fietsen.
• Doe alsof je de uitleg schrijft voor iemand die nog nooit gefietst heeft.

Fietsen

• Deel je uitleg met je buur.
• Zou iemand met alleen deze uitleg kunnen leren fietsen? 

De omgekeerde fiets laat zien dat er een verschil is tussen weten hoe je moet fietsen en kunnen fietsen.

De filosoof Merleau-Ponty probeert dit uit te leggen.

Merleau-Ponty

• Frans filosoof (1908-1961)
• Een van de belangrijkste filosofen van de fenemonologie.
• Beschrijft hoe mensen een lichaam ervaren.

Merleau-Ponty

Samen lezen: Paragraaf 1.2.5

• Omstebeurt hardop voorlezen
• Lees mee
• Als je een zin of woord niet begrijpt laat je het weten

Lezen

gelezen tot einde pagina 23

Schrijf een voorbeeld op van:

1. Iets dat je wel weet maar alleen met je lichaam.
2. En gevoel of ervaring die je met je lichaam beleeft.
3. Een situatie waar je je anders gedroeg door iets dat gebeurde in je lichaam.

Ik kan voorbeelden geven van het ‘gesitueerde lichaam’.

Fenomenologie: Stroming die zich richt op de wereld zoals mensen die ervaren. (in plaats van hoe ze van zichzelf zijn).

Merleau-Ponty

Waarom?

Als je wilt begrijpen hoe het is om een fietser te zijn kun je het beste zelf gaan fietsen en kijken hoe je dit ervaart.

Als een filosoof wilt begrijpen hoe het is om een mens te zijn kunnen we het dus het beste hebben over hoe we het ervaren om een mens te zijn. 

En dus niet van buitenaf de mens beschrijven.

Dualisme en materialisme beschrijven de mens van buitenaf.

Fenomenologie beschrijft de mens binnenuit.

Merleau-Ponty

Vraag: 

Stel je voor dat je alleen res cogitans hebt. Hoe voelt dit?

Merleau-Ponty

Vraag: 

Stel je voor dat je alleen res cogitans hebt. Hoe voelt dit?

Merleau-Ponty

"Je kan niet alleen res cogitans hebben want dan zou je niks meer ervaren."

1. We kunnen kennis niet los zien van ons lichaam.
2. We kunnen ervaring en bewustzijn niet los zien van het lichaam.
3. Het lichaam dat we hebben heeft invloed op onze ervaring en bewustzijn.

• Ik kan uitleggen wat Merleau-Ponty bedoelt met het ‘gesitueerde lichaam’.

1. We kunnen kennis niet los zien van ons lichaam.

• Ik kan uitleggen wat Merleau-Ponty bedoelt met het ‘gesitueerde lichaam’.

Fietsen kun je niet uitleggen, je moet het doen met je lichaam.

Ook denken is gestuurd door je lichaam en ervaring. Zeker als je gaat schrijven.

2. We kunnen ervaring en bewustzijn niet los zien van ons lichaam.

• Ik kan uitleggen wat Merleau-Ponty bedoelt met het ‘gesitueerde lichaam’.

Kun je een minuut aan niks denken?

We merken onze emoties aan ons lichaam

3. Onze ervaringen gaan via het bewustzijn

• Ik kan uitleggen wat Merleau-Ponty bedoelt met het ‘gesitueerde lichaam’.

Als je in een rolstoel zit beleef je jezelf en de wereld anders

Als je lichaam koud is beleef je jezelf en de wereld anders.

Alles wat in ons om gaat gebeurt eigenlijk via ons lichaam:

• kennis
• denken/ bewustzijn
• ervaringen

Dus: Wie we zijn en wat we ervaren wordt bepaald door ons lichaam en waar het lichaam is

• Ik kan uitleggen wat Merleau-Ponty bedoelt met het ‘gesitueerde lichaam’.

Gesitueerde lichaam: 

Het lichaam bevindt zich in een bepaalde situatie en bepaald daarmee onze waarneming.

• Ik kan uitleggen wat Merleau-Ponty bedoelt met het ‘gesitueerde lichaam’.

Schrijf een voorbeeld op van:

1. Iets dat je wel weet maar alleen met je lichaam.
2. En gevoel of ervaring die je met je lichaam beleeft.
3. Een situatie waar je je anders gedroeg door iets dat gebeurde in je lichaam.

Ik kan voorbeelden geven van het ‘gesitueerde lichaam’.

5. Ik kan de rol van lichamelijkheid voor de mens uitleggen, herkennen, toepassen en beoordelen.

Dat betekent:

• Ik kan uitleggen wat Merleau-Ponty bedoelt met het ‘gesitueerde lichaam’

• Ik kan voorbeelden geven van het ‘gesitueerde lichaam’

• Ik kan met Merleau-Pontys mensbeeld kritiek geven op het materialisme

Leerdoelen

Let op:

21 Januari: SO leerdoel 1 t/m 6

Zie de leerdoelenkaart in Teams voor de precieze stof

Tot donderdag