Les 14 ZK2A 12-10-23 paragraaf 1.5b

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

       Startklaar:

- Telefoon in Zakkie!

- Op tafel:

              Pen

              Map

              Feniksboek

Welkom bij de Geschiedenisles ZK2A!

Startopdracht:

Schrijf de antwoorden op de volgende vragen op:

1.  Wat was de functie van de raadspensionaris?

2. Naar welke continenten voeren de schepen van de WIC?

3. Was de basisschool gratis of betaald in de 17e eeuw?

Programma deze les:

1. Startopdracht
2. Lesdoelen 
3. Uitleg: Onderwijs en wetenschap in de 17e eeuw
4. Opdrachten
5. Samenvatten en afsluiten

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

... Weet je hoe het onderwijs eruit zag in de 17e eeuw.

...weet je welke beroemde wetenschappers er in de 17e eeuw leefden. (R)

Herhaling vorige les

Naar school: 

In elke stad was er wel een school voor kinderen tussen de 5 en 10 jaar. 

De schoolmeester leerde hen lezen en schrijven.

 

Maar ouders moesten zelf voor de school betalen. Lang niet iedereen kon dat. Veel kinderen gingen dus niet naar school.

Basisschool in de 17e eeuw

- Voor kinderen van 5 tot 10

- Leren lezen en schrijven

- Ouders moesten betalen voor de school, dus niet alle kinderen konden ernaar toe. 

Schrijf op!

Na deze basisschool gingen rijke kinderen naar de Latijnse school. Daar leerden de kinderen Latijn, Grieks, filosofie, godsdienst en 'welsprekendheid'

Deze foto toont de Latijnse school in Leiden, waar Rembrandt op heeft gezeten.

Latijnse school

- School na de basisschool

- Voor rijke kinderen

- Ze leerden Latijn, Grieks, filosofie, godsdienst en "welsprekendheid"

Schrijf op!

De Universiteit van Leiden was al in de zeventiende eeuw een belangrijke universiteit.

Je kon hier: medicijnen, theologie en rechtsgeleerdheid studeren.

Deze afbeelding is van de bibliotheek van de Universiteit Leiden in 1610

Universiteit Leiden

- Na de basisschool en de Latijnse school

- Al in de 17e eeuw was deze universiteit belangrijk en bekend

- Je kon er medicijnen, theologie en rechten studeren.

Schrijf op!

Wetenschappelijk onderzoek

1. Het is belangrijk om zelf onderzoek te doen, door een proef. Zo kon je zelf zien wat er gebeurde. 
2. Dat schreef je heel precies op. 
3. Weer voer je dezelfde proef uit en bekijkt of het op dezelfde manier gebeurd. 

Dus niet hetzelfde als religieuze interpretatie of op basis van oude teksten die moeten worden geloofd, omdat het vroeger nou eenmaal zo werd gedaan of gedacht.

Veilig voor geleerden...

In de Republiek was er meer vrijheid dan in andere landen van Europa. 

Dat kwam doordat de regenten zich nauwelijks bemoeiden met het geloof van de burgers. 

Hugo de Groot (1583-1645)

Schreef boeken over de geschiedenis, wetgeving en godsdienst. Zijn belangrijkste werk ging over de zee (Mare Liberum). Hierin zei hij dat de zee van niemand was en dus van allemaal. Handel over de zee moest dus vrij zijn.

Vertaling van het Latijnse Mare Liberum.De vrije zeevaart. Dit werk is in handen van de Universiteit van Maastricht. 

Christiaan Huygens (1629-1695)

Was wiskundige, natuurkundige en sterrenkundige. Hij vond veel dingen uit (zoals de telescoop en klokken) en was de eerste schrijver van sciencefiction. 

Christiaan dacht dus ook na over buitenaards leven!

slingerklok

Ontwerp van een slingerklok door Huygens uit zijn boek Horologium (1658), gebouwd door Salomon Coster te Den Haag. De aandrijving geschiedt met twee gewichten. De slinger kan ver uithalen.

telescoop

Huygens' 66 meter lange telescoop zonder buis. Gravure uit Astroscopia Compendiaria tubi optici molimine liberata (samengestelde telescopen zonder buizen). Hij ontdekte hier onder andere een maan bij de planeet Saturnus, dat deze planeet ook ringen had en nog veel meer. 

Antoni van Leeuwenhoek 

(1632-1723)

Had een winkel in stof en garen. Omdat hij dat niet leuk vond, las hij in zijn vrije tijd veel. Zo leerde hij lenzen slijpen en maakte hij de eerste microscoop. Hij bekeek van alles: bloed, speeksel, sperma en waterdruppels. Hij ontdekte toen miljoenen kleine beestjes.

De eerste microscoop van Antoni van Leeuwenhoek.

Zet de onderdelen van wetenschappelijk onderzoek in de juiste volgorde.

Stap	onderzoek
	Nauwkeurig kijken naar wat er gebeurd.
	Controleren of het bij een volgende proef precies weer zo gaat.
	Nadenken waarom iets gebeurd.
	Precies opschrijven wat er gebeurd.

1

2

3

4

Spinoza (1632 - 1677)

Was een joodse filosoof. Schreef vooral boeken over politiek en geloof. Volgens hem was God geen superwezen, maar zat hij in de natuur en de mens zelf. Ook was hij een voorstander van democratie. Hij vond dat de mens zichzelf moest regeren in plaats van door almachtige (absolute) koningen.

absolutisme

Een vorm van regeren waarbij de koning alle macht heeft. 

filosofie

Nadenken over alle problemen die mensen kunnen tegenkomen in het leven. 

Opdracht 2, werkboek bladzijde 18 

Huiswerk (komt op Magister!)

Opdrachten 2 en 3 (werkboek bladzijde 18)

Op basis van paragraaf 1.5 (leerboek blz. 16-17)

----> Lees dus eerst goed paragraaf 1.5 door

Basisschool in de 17e eeuw

Latijnse school

Universiteit Leiden

......

......

......

Samenvatting: ....

Eindopdracht: schrijf een Cornell-samenvatting van de les waarin je de sleutelwoorden gebruikt:

Scaffolding:

In de 17e eeuw was er een betaalde basisschool voor kinderen tussen 5 en 10. Niet alle kinderen konden daar dus naartoe. 

Sommige rijke kinderen konden daarna naar de Latijnse school, waar ze Latijn, Grieks, filosofie en godsdienst leerden. 

(Daarna was er de universiteit, zoals die in Leiden. Daar kon rechten, medicijnen en theologie worden geleerd.)