Leertekst 1 - Les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Hoe konden er door vernieuwingen in de landbouw rond het jaar 1000 steden ontstaan?

Planning

• Huiswerk en materiaal controleren.

• Korte herhaling: Leertekst 1 - Deel 1.
• Instructie: Leertekst 1 - Deel 2. Ambachten en steden.
• 3 dia's met aantekeningen.

• Aan de slag!
• Samen afsluiten.

Huiswerk controle

• Heb je het mapje/dossier bij je?

• Samenvatting/mindmap leertekst 1 deel 1
• Opdracht: ontginning
• Opdracht: uitvinding landbouw

Deze periode:

• Boek is niet verplicht (kan handig zijn als je GS moeilijk vindt).
• We werken met leerteksten! Deze heb je elke les nodig (Mapje/dossier en/of aantekeningenschrift vergeten = HV in Magister).

• Afsluiten met een toets: donderdag 7 maart 2e lesuur!
• We gaan oefenen met samenvatten en hoe je voor de toets moet leren!
  

H.

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

Tijdvak 4: Late Middeleeuwen

1. Hoe konden door vernieuwingen in de landbouw rond het jaar 1000 steden ontstaan?
2. Waarom kregen steden stadsrechten? Hoe werden steden bestuurd? 
3. Hoe werden steden beschermd tegen gevaar? Waardoor stierven er in de 14e eeuw zoveel mensen door de pest?
4. Welke conflicten waren er tussen hoge en lage adel? Hoe gingen koningen om met ongehoorzame leenheren?

H.

Late Middeleeuwen

EU, in het jaar 1000

• Klimaatverandering: droger, warmer.
• Nu betere oogst / beter met landbouw.
• Meer eten = gezondere mensen > meer baby's: bevolkingsgroei.

> dit teken gebruik ik als ik bedoel: gevolg of zorgt voor. 

Bijvoorbeeld: gezondere mensen > meer baby's = gezondere mensen zorgt voor meer baby's.

Let goed op de pijltjes en lijntjes! Dit is erg belangrijk.

• Meer mensen > meer grond nodig. 
• Oplossing: ontbossen en/of droogleggen = ontginning.
• Gedaan door horigen/horige boeren. Beloning = geen herendiensten meer.

• Uitvindingen landbouw:
• Drieslagstelsel
• IJzeren keerploeg
• Arabisch halsjuk
• Paard als trekdier

H.

Specialisatie

• Genoeg eten door uitvindingen in de landbouw > bevolkingsgroei.
• Niet iedereen hoeft meer boer te zijn > ze gaan specialiseren.
• Soms: specialisatie in landbouw of veeteelt. Soms: - in ambacht.
• Denk terug aan de eerste stedelijke gemeenschappen! 

Specialiseren of specialisatie is verder gaan in één onderdeel van een vakgebied. Hier wordt jij specialist in. Je richt je bijvoorbeeld op alleen koeien, of een ambacht zoals timmerman.

Ambacht

• Veel mensen konden zich specialiseren in een ambacht.
• Ambacht = vak waarbij je iets met de hand maakt.
• Kleermaker, bakker, smid, etc.
• Ze hoefden niet meer op het domein te wonen. Veel ambachtslieden gaan op 1 plek wonen > stad.

Ambacht: vak waarbij je iets met de hand maakt. Bijvoorbeeld: bakker, timmerman, smid.

Stad in de ME

• Ambachtslieden op 1 plek > handige plek: naast rivier of bij oude Romeinse steden.
• Zo konden ze makkelijk andere groepen ambachtslieden bereiken en handelen in hun producten.
• Er kwamen meer mensen, er werden markten gehouden. 
• Het werd een stad!

In de 11e eeuw konden steden opnieuw groeien en er konden nieuwe steden ontstaan. Het was rustiger geworden in Europa. Vooral het einde van de plunderingen van de Vikingen zorgden ervoor dat handel beter mogelijk werd. Nieuwe steden ontstonden op verschillende manieren, bijvoorbeeld dat ze bij het water of bij belangrijke wegen lagen. Ook bij belangrijke kerken bij handelsplaatsen en bij een kasteel werden steden gebouwd. Vaak ontstond een stad ook door handelaren. Want als boeren hun spullen verkochten, kochten handelaars het om weer te verkopen. Dus als handelaar was het handig om dicht bij het marktplein te wonen. zo werden er steeds meer huizen gebouwd en kwamen er meer ambachten wonen.

Aan de slag!

Huiswerk voor de volgende les!

• Samenvatting/mindmap: Leertekst 1 - Deel 2.
• Mag op dezelfde bladzijde als deel 1, of apart (eigen keuze).
• Geef antwoord op de hoofdvraag van Leertekst 1:
• Hoe konden er door vernieuwingen in de landbouw rond het jaar 1000 steden ontstaan? Min. 60 woorden
  
• Kruiswoordpuzzel: Leertekst 1.

Ik heb hulp nodig bij het samenvatten.

1. Ja
2. Nee
3. Een beetje

Ik vond de les goed gaan

😒🙁😐🙂😃

Kahoot: Late ME