Fictielijst - mondeling examen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Het mondeling examen

Begin

• Je kiest zelf een boek van je lijst waar je het mondeling mee zou willen beginnen.
• Vertel in ongeveer een minuut waar het boek over gaat. (pitch)
• De docent stelt daarna vragen over dat boek (Ik geef straks voorbeelden van vragen die gesteld kunnen worden.).

Vervolg

• Vervolgens kiest je docent de andere boeken uit van je lijst. En daar stelt zij daar vragen over. 

• Het duurt ongeveer 15 minuten.

Voorbeeldvragen

Bijvoorbeeld:

• Vertel de inhoud van het boek in een minuut.

• Vertel iets over de schrijver en over de eventuele achtergrond van het boek (bijv. bij een historische roman).

• Vond je de hoofdpersoon sympathiek en waarom (niet)?

• Welke belangrijke bijfiguren zijn er en welke rol spelen ze in het verhaal?

Voorbeeldvragen

• Wat vond je van het einde? 

• Met welke vragen bleef je zitten?

• Hoe wordt het verhaal verteld (chronologisch of met flashbacks of flashforwards)?

• Wie vertelt het verhaal (perspectief)?

• Wat betekent de titel?

• In welk personage kun jij je het beste identificeren? Waarom?

Voorbeeldvragen

• Wat vond je de belangrijkste gebeurtenis in het verhaal?

• Waarom heb je dit boek gekozen?

• Zou, wat er in het verhaal gebeurt, je zelf ook kunnen overkomen? Waarom wel/niet?

• Is het fictie of non-fictie? realistische of niet-realistische fictie?

•  Waarom heb je opdracht X gemaakt bij dit boek?

Fictie

Wat is fictie?

• Een verhaal dat niet op de werkelijkheid is gebaseerd.
  
• Het is verzonnen.
  
• Het wordt geschreven vanuit de fantasie van de schrijver. 

Chronologie

• Chronologie - tijd
  
• Worden de gebeurtenissen in de volgorde verteld waarin ze zich hebben afgespeeld?
  
• Is er sprake van flashbacks (terug in de tijd)?
  
• Of flashforwards (verwijst naar iets wat nog gebeuren moet, toekomst)

Chronologie

• Op welke manier kan tijd in een verhaal zichtbaar gemaakt worden?
  
• Noemen van jaartal.
  
• Historische gebeurtenissen.
  
• Historische figuren.
  
• Beschrijven van ruimte met kenmerkende gebouwen, gebruiken of voorwerpen. 

Perspectief

• Wie vertelt het verhaal?
  
• Ik-perspectief: geschreven vanuit een ik-persoon.
  
• Hij-perspectief: geschreven vanuit een hij/zij-persoon.
  
• Alwetende verteller: degene die het verhaal vertelt weet al wat er gaat gebeuren.

Realistisch

• Een verzonnen verhaal kan lijken op de werkelijkheid.
  
• Een verhaal is realistisch als het lijkt op de werkelijkheid, geloofwaardig is en geen fantasie-elementen bevat. 

Niet-realistisch

Als er dingen voorkomen in een verhaal die niet geloofwaardig zijn.

Of als er fantasie-elementen voorkomen zoals: tovenaars, zombies en aliëns. 

Waargebeurde elementen

Een verhaal met waargebeurde elementen blijft fictie.

Een schrijver voegt dan dingen toe aan het verhaal of verzint er dingen bij. 

Genre

Elk genre heeft zijn eigen onderwerpen en kenmerken.

Bijvoorbeeld: historisch verhaal, avonturen roman, oorlog en verzet, probleemverhaal, detective, humor, griezel, sport, vriendschap&verliefd . 

Beoordelingswoorden

Wat het verhaal met je doet:

 

• Spannend - saai
  
• Duidelijk - verwarrend
  
• Humoristisch - zonder humor
  
• Veel actie - gebeurt weinig in
  
• Verdrietig - vrolijk
  

Beoordelingswoorden

Realistisch of niet-realistisch?

• Realistisch of niet-realistisch?
  
• Geloofwaardig - ongeloofwaardig
  
• Herkenbaar - niet herkenbaar
  
• Levensecht - bedacht
  
• Kan echt gebeuren - kan niet echt gebeuren

Personages

Hoofdpersoon

• Belangrijkste personage in een verhaal. 

• Wordt uitgebreid beschreven: je leest wat deze persoon denkt en voelt.
  
• Heeft meestal een probleem of opdracht in het verhaal dat opgelost of volbracht moet worden. 

Setting en sfeer

• Tijd en ruimte vormen de setting die de auteur kiest voor een verhaal. 

Sfeer

De manier waarop de ruimte wordt beschreven kan een bepaalde sfeer oproepen. Dat kan negatief of positief zijn.

Kan bijvoorbeeld vrolijk zijn of juist dreigend. 

Ruimte

Ruimte heeft te maken met waar het verhaal zich afspeelt. 

Niet alleen een bepaalde stad of dorp. Het kan ook een kamer zijn, of een wijk of zelfs een planeet.

Ook weer, geluiden of geuren kunnen een rol spelen. 

Thema en Motieven

Het onderwerp van een verhaal kun je vaak in één woord aangeven, bijvoorbeeld liefde, vriendschap, reizen of oorlog. Als je nauwkeuriger wilt vertellen waar een verhaal over gaat en dus het thema van het boek wilt beschrijven, heb je meer woorden nodig. Vaak gebruik je hiervoor één zin. Deze ene zin is de kortste samenvatting die je van het boek kunt geven.

Om het thema te bepalen moet je ontdekken op welke manier personages, gebeurtenissen en ruimtes met elkaar te maken hebben. Ook uit de afloop van een verhaal kun je soms afleiden wat het thema is. Terugkerende aspecten hebben vaak met het thema te maken

Motief  en Motto

Zo’n terugkerend aspect in een verhaal heet een motief. Denk aan toeval, haat of schuld. Ook kan een motief een hele zin of een voorwerp zijn, zoals een glas of spiegel. Door motieven ontstaat er een patroon in het verhaal.

Een motto is een citaat, spreuk of dichtregel voor in het boek, waarmee de auteur vaak de bedoeling van een boek aanduidt. Lang niet alle boeken hebben een motto.

Zo bepaal je het thema van een boek:

Stel het onderwerp vast.

Bekijk de titel en het omslag.

Lees het motto (als dat er is).

Kijk welke aspecten van het onderwerp herhaald worden; zoek dus de motieven.

Lees nogmaals de afloop van het verhaal. 

Belangrijke data

• 12-1-2024: verslag van boek 4
• 5-2-2024: inleveren complete informatiemap
• vanaf 12-2-2024: MONDELINGEN
• Eerder klaar? In overleg kan je eerder je mondeling doen!
• Zonder informatiemap -> geen mondeling en dus een 1!

Wat wil je nog weten over het mondeling examen?