§2.2 Het dagboek van de aarde

Startactiviteit
Hoe is jouw dag tot dusver?
timer
2:00
Lekkerrrr
Wel oke
Mwah
Bagger
wat een k*t dag
1 / 47
volgende
Slide 1: Poll
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3

In deze les zitten 47 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Startactiviteit
Hoe is jouw dag tot dusver?
timer
2:00
Lekkerrrr
Wel oke
Mwah
Bagger
wat een k*t dag

Slide 1 - Poll

§2.2 Het dagboek van de aarde


Slide 2 - Tekstslide

Leerdoelen
  • Je weet hoe een fossiel in een gesteente terechtkomt.
  • Je begrijpt waarom bodemlagen en fossielen veel kunnen vertellen over de geologische geschiedenis van de aarde.
  • Je kunt met behulp van voorbeelden de relatieve en absolute ouderdom van bodemlagen vaststellen.

Slide 3 - Tekstslide

2

Slide 4 - Video

07:58
Wat gebeurt er als de asteriode door de 'keyhole' heen komt?
A
Niets, hij gaat ons voorbij
B
Dan draait hij een rondje om ons heen
C
dan knalt hij op aarde neer
D
dan ontploft hij

Slide 5 - Quizvraag

10:25
Wat was het nut ven de asteriode in een andere orbit krijgen?

Slide 6 - Woordweb

De geologische tijdschaal verdeelt de geschiedenis van de aarde in......
A
twee tijdvakken
B
meerdere tijdvakken

Slide 7 - Quizvraag

65 miljoen jaar geleden
De dino's hadden echt een hele slechte dag ;) 

Slide 8 - Tekstslide

De geologische tijdschaal
Dit is de tijdschaal van de aarde en gaat tot 4,6 miljard jaar terug.

De tijdschaal bestaat uit 4 hoofdperioden. 

Slide 9 - Tekstslide

Slide 10 - Video

Wat is een fossiel?
A
Beide
B
Een versteend overblijfsel van een skelet
C
De afdruk van een dier of plant
D
Geen van beide

Slide 11 - Quizvraag

In het filmpje vertelt Arjan Postma vertelt met passie over een fossiele boom. Hij vertelt dat een boomstam niet zo maar een fossiel wordt. Wat is de eerste stap voor de vorming van fossielen?

Slide 12 - Open vraag

Fossielen; hoe ontstaan ze?
direct bedekt door laagje sediment

Doordat deze zandlaag druk uitoefent op het skelet blijft het bewaard

Na erosie komt hij weer aan oppervlak

Slide 13 - Tekstslide

Fossilisatie dino

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Tekstslide

Huiswerk 
opdrachten van 2.2: 2, 3, 6, 7, 8

Slide 16 - Tekstslide

Startactiviteit
Waaruit bestaat de Nederlandse bodem eigenlijk?
Weet je nog een paar begrippen die te maken hebben met de ontstaanswijze? Schrijf ze op en bespreek ze.
timer
5:00

Slide 17 - Tekstslide

Sedimentgesteenten
Hier zijn meeste fossielen te vinden
Zand --> zandsteen

Klei --> schalie

Slide 18 - Tekstslide

Determineren van gesteenten
Er zijn drie hoofdgroepen van gesteenten:
1. Sedimentgesteenten
2. Stollingsgesteenten
3. Metamorfe gesteenten
Noteer! 

Slide 19 - Tekstslide

Stollingsgesteenten
Ontstaan door het stollen van lava.
Deze gesteenten vind je dus altijd in de buurt van vulkanische gebieden.



                          basalt                                          andesiet

Slide 20 - Tekstslide

Wat vertellen stollingsgesteenten ons? 
Tijdens een wandeling in de Eifel (Duitsland) kom je vulkanisch gesteente tegen, dan weet je dat hier vroeger vulkanen waren. 

Slide 21 - Tekstslide

Metamorfe gesteenten
Ontstaan diep in de aarde onder hoge druk & temperatuur
Het oorspronkelijke gesteente is een stollings- of sedimentgesteente

Bijvoorbeeld.
Schalie --> leisteen
Kalksteen --> marmer

Slide 22 - Tekstslide

Sediment gesteente
Stollings-
gesteente
Metamorfe gesteente

Slide 23 - Sleepvraag

Stollings-
gesteente
Sediment-
gesteente
Metamorf gesteente

Slide 24 - Sleepvraag

Slide 25 - Tekstslide

Stollingsgesteente
Metamorf gesteente
Sedimentgesteente
Vaak gelaagd, ontstaan door exogene processen
Ontstaan vanuit magma of lava
Een volledige verandering van het gesteente

Slide 26 - Sleepvraag

Waarom weten we zoveel over de geschiedenis
 van de aarde?
Absolute ouderdom: 
  • Iridium --> komt van nature niet voor op aarde; maar wel in meteorieten.
  • Fossielen --> blijft alleen bewaard als het snel bedekt wordt met sediment 
  • Halfwaardetijd --> Radioactief materiaal in gesteente vervalt in vaste tijden (bv. uranium in 700 mln jaar)
Noteer! 

Slide 27 - Tekstslide

Relatieve ouderdom
Van de meeste dingen op aarde weten we niet hoe oud ze precies zijn.
We kunnen wel aangeven of iets ouder of jonger is dan iets anders = relatieve ouderdom

Slide 28 - Tekstslide

Relatieve ouderdom
Grondlagen die dichter aan het aardoppervlak liggen zijn jonger dan grondlagen dieper in de aarde
Noteer! 

Slide 29 - Tekstslide

Sedimentgesteente

Slide 30 - Tekstslide

Slide 31 - Video

de afwisselende laagjes vuursteen en kalksteen tonen:
A
Absolute ouderdom
B
Relatieve ouderdom

Slide 32 - Quizvraag

Huiswerk 
Opgaves die bij 2.2 horen: 

Slide 33 - Tekstslide

 De gesteentekringloop
-

Slide 34 - Tekstslide

Programma
  • Uitleg: Het verhaal van meneer steen!
  • Wat moet je echt onthouden?
  • Maken opdrachten

Slide 35 - Tekstslide

We gaan vandaag eens kijken naar het levensverhaal
van meneer Steen. 

Slide 36 - Tekstslide

Meneer Steen werd zo’n 500 miljoen jaar geleden geboren bij deze vulkaan:

Slide 37 - Tekstslide

Nadat Meneer Steen is afgekoeld, noemen we hem een stollingsgesteente.



Slide 38 - Tekstslide

Hier zie je meneer Steen tussen zijn familie:

Meneer Steen vindt het wel best rustig onderdeel van deze berg uit te maken… 

Slide 39 - Tekstslide

Maar helaas, de zon, neerslag en ijs gooien roet in het eten….!  

  • Meneer Steen valt door al al deze krachten uiteen…
  • = verwering

Slide 40 - Tekstslide

  • In de rivier zorgt hij voor erosie: hij schuurt hard gesteente af/uit.
  • Uiteindelijk wordt het materiaal afgezet in de oceaan → sedimentatie 

De stukjes meneer Steen komen in een rivier terecht.

Slide 41 - Tekstslide

Er vindt veel sedimentatie plaats in de oceaan..

  • Het afgezette materiaal wordt samengeperst en er ontstaat een nieuw gesteente, namelijk een sedimentgesteente

Slide 42 - Tekstslide

De sedimentatie blijft doorgaan en er komen steeds meer zware lagen gesteente boven meneer Steen te liggen…

  • meneer Steen komt dichter bij het warme magma te liggen. 

Slide 43 - Tekstslide

Meneer Steen heeft het heet. Het grote gewicht boven meneer Steen zorgt ook voor een zware druk op hem. 

  • Hierdoor gaat hij veranderen en ontstaat er een metamorf gesteente.

Slide 44 - Tekstslide

De gesteentelaag waarin meneer Steen komt in een subductie-zone terrecht:

  • Op een diepte van zo’n 100 km begint meneer Steen te smelten

  • Na verloop van tijd begint zijn leven opnieuw… 

  • Dit verhaal van meneer Steen is een voorbeeld van de gesteentekringloop.

Slide 45 - Tekstslide

Gesteentekringloop

Slide 46 - Tekstslide

In stollingsgesteente komen geen fossielen voor. leg dit uit (2B)

Slide 47 - Open vraag