4.1 Nieuw leven

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H4: Voortplanting

Wat gaan we doen?

H4 Voortplanting:

• SO 4.1 t/m 4.3 
• PO Voortplanting (1x rapport, 5% SE)

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 4.1 Nieuw leven

Deze les:

- Bevruchting en embryonale ontwikkeling

- Ontwikkeling en anatomie geslachtsorganen

Doel en begrippen 4.1

Je leert hoe de embryonale ontwikkeling verloopt en hoe de vrouwelijke en mannelijke geslachtsorganen worden gevormd

ovulatie, zona pellucida, bevruchtingsmembraan, zygote, klievingsdelingen, embryo, trilharen, innesteling, blastula, trofoblast, kiemschijf, HCG, vlokken, placenta, dooierblaasje, amnionholte, vruchtvliezen, amnion, chorion, navelstreng, foetus, X-chromosoom, Y-chromosoom, SRY-gen, testes, zaadleider, eikel, balzak, eileiders, clitoris, schaamlippen

Bevruchting

Bevruchting

De eicel komt door de 

eisprong (ovulatie) uit de eierstok

in de eileider.

De eicel wordt omgeven door

follikelcellen (voeding)

Zaadcellen komen in de eileider via de vagina en de baarmoeder

Aantekening maken:

Beschrijf de bevruchting in 5 stappen (opdr. 1)

Bevruchting in 5 stappen

1. Een zaadcel dringt tussen de follikelcellen door richting de eicel.

2. De zaadcel boort een gaatje in de zona pellucida.

3. De membranen van zaadcel en eicel versmelten.

4. De kern van de zaadcel komt in de eicel en versmelt daar met de kern van de eicel.

5. De zona pellucida verandert in een ondoordringbare laag voor andere zaadcellen

Bevruchting

Zaadcellen dringen zich door 

de follikelcellen heen.

Zaadcellen maken contact met 

eischil (zona pellucida)

Zaadcellen geven enzymen af -> afbraak van eischil

De eerste zaadcel die contact maakt met het celmembraan van de eicel kan er mee fuseren.

Bevruchting

De celmembranen . 

Ondoordringbare laag ontstaat 

om bevruchte eicel 

->bevruchtingsmembraan

Kern van zaadcel dringt het cytoplasma van de eicel binnen
en de kernen versmelten.

Bevruchte eicel = zygote.

Zygote

Na 30 uur gaat de zygote 

voor het eerst delen

Klievingsdelingen: geen plasmagroei 

(waarom niet?)

Door trilhaarcellen richting de baarmoeder

Blastula

Na 5 dagen het embryo een blaasje (met 

een holte) en heet dan blastula.

De buitenste laag cellen heet de trofoblast de holte heet de blastulaholte.

7 dagen

De innesteling vindt plaats in de baarmoederwand.

In de blastula zit een klompje cellen (embryoblast) met de kiemschijf (toekomstig embryo) en het toekomstige dooierblaasje.

9 dagen

Er ontstaan twee holtes: een amnionholte en een dooierblaasje (vormt de eerste bloedcellen).

De trofoblast vormt uitstulpingen, vlokken, 

die het baarmoederslijmvlies

in groeien. Hierdoor wordt 

de placenta gevormd.

Hormonen - HCG

Vanaf de innesteling geven de cellen van het trofoblast het hormoon HCG af. Dit hormoon voorkomt dat er een menstruatie start.

Dit hormoon is in de urine van 

zwangere vrouwen aan te tonen

en wordt aangetoond in 

zwangerschapstests.

16 dagen

De hechtsteel ontstaat vanuit cellen tussen de trofoblast en de kiemschijf. Deze hechtsteel vormt de navelstreng.

31 dagen

De amnionholte groeit om het hele embryo heen en is gevult met vruchtwater. Deze holte beschermt het embryo tegen schokken.

Het amnion is één van de twee

vruchtvliezen. De andere 

(het chorion) wordt gevormd 

door de trofoblast.

Waar vindt de bevruchting meestal plaats?

1. In het ovarium
2. In de eileider
3. In de baarmoeder
4. In de vagina

biologiepagina.nl

Waar bevinden zich tijdens de zwangerschap bloedvaten van zowel de moeder als het ongeboren kind?

1. Alleen in de placenta
2. Alleen in de navelstreng
3. Zowel in de placenta als in de navelstreng
4. Alleen in de wand van de baarmoeder

Placenta

Gescheiden bloedsomlopen. Uitwisseling van stoffen: zuurstof, voedingsstoffen, afvalstoffen, koolstofdioxide.

Placenta

Twee navelstrengslagaders (van embryo -> placenta

Eén navelstrengader (van placenta -> embryo)

Embryo -> foetus 

Na 8 weken zijn alle organen aangelegd en heet het embryo een foetus.

1. Navelstreng 

2. Amnionholte = vruchtvlies met vruchtwater

4. Dooierzak = eerste voedingsvoorraad

6. Placenta.

biologiepagina.nl

Aanleg gelachtsorganen

Jongens hebben chromosomen X en Y, meisjes hebben XX.

Bij aanwezigheid van een Y chromosoom is een SRY gen actief. Dit zorgt voor de ontwikkeling van testes (zaadballen)  rond de 6e week.

Inwendig

Gang van Müller en gang van Wolff allebei aanwezig.

XY: Gangen van Wolff worden zaadleiders. 

XX: Gangen van Müller worden eileiders.

Uitwendig

Genitale knop: eikel of clitoris.

Randen genitale groeve: balzak of buitenste schaamlippen.

genitale plooien: penis of binnenste schaamlippen.

Interseksueel

Er zijn verschillende genetische afwijkingen die er toe leiden dat iemand lichamelijk niet zuiver mannelijke óf vrouwelijke kenmerken heeft.

AOS: XY maar testes werken niet. Uitwendig een vrouw maar baarmoeder, eierstokken ontbreken.

Hermafroditisme: beide externe geslachtskenmerken zijn aanwezig.

Anatomie geslachtsorganen

- Bestudeer bron 5 en bron 6 en lees "Mannelijke - en Vrouwelijk geslachtsorganen" op blz. 123

- Maak het stencil anatomie geslachtsorganen op Classroom

Doel en begrippen 4.1

Je leert hoe de embryonale ontwikkeling verloopt en hoe de vrouwelijke en mannelijke geslachtsorganen worden gevormd

ovulatie, zona pellucida, bevruchtingsmembraan, zygote, klievingsdelingen, embryo, trilharen, innesteling, blastula, trofoblast, kiemschijf, HCG, vlokken, placenta, dooierblaasje, amnionholte, vruchtvliezen, amnion, chorion, navelstreng, foetus, X-chromosoom, Y-chromosoom, SRY-gen, testes, zaadleider, eikel, balzak, eileiders, clitoris, schaamlippen

Huiswerk

In de online methode/ boek. Kies een leerweg (default B).

- Maak 4.1: 3, 6 t/m 10, 15, 16, 19 t/m 23, 25

- Vul het stencil geslachtsorganen in op Classroom