Ethiek - les 1 - Introductie en optieken

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

WELKOM 

Laatste periode: ethiek

Les 1: Introductie en optieken

Deze les

Uitleg programma ethiek, blik op de studiewijzer

Intro en paragraaf 1 'optieken' reader ethiek

Maken opdrachten reader

Lesdoelen

Je hebt overzicht over wat je gaat doen deze lessenserie

Je weet globaal wat ethiek is

Je kunt verschillende optieken benoemen

Je weet wat de ethische optiek inhoudt

Ethiek (6/8 lessen)

SE en PO 

SE: laatste toetsperiode begin juli, weging 3x

PO (2-tallen): deadline maandag 24 juni, weging 2x

Opdracht volgt na de meivakantie

Opdrachten reader (bestand Teams, inleveren 1 juli)

Ethiek?

Ethische kwesties (deel I)

Stel, je vindt een toets van jouw klas die meetelt als SE. 

1. Wat doe je? Ben je eerlijk en breng je hem terug of doe je je voordeel ermee op? 

2. Hou je hem voor jezelf? Of deel je hem met anderen?

3. En wat nou als je weet dat de docent hiermee in de problemen zou kunnen raken? En verandert er iets als je dat een toffe peer vindt of een lul-de-behanger?

4. En wat nou als jij supergoed staat voor dat vak, maar je beste vriend niet? Jij hebt de puntjes niet nodig en als het bekend wordt dat de toets kwijt was moet hij misschien opnieuw...

Wat is ethiek?

Ethiek is nadenken over wat goed handelen is

De centrale vraag is: 'Wat is goed om te doen in een bepaalde situatie?'

En daarbij kun je je de vraag stellen: wat is goed?

Case: Superspits voetbalclub

Stel je voor, jij bent commercieel manager van een voetbalclub

Jullie hebben een superspits die gewild is door allerlei clubs

Politie doet onderzoek naar aanranding meisje

In vertrouwen heeft hij verteld dat hij daar bij was

1. Wat zou je doen? 

2. Hoe zal een jurist deze kwestie behandelen?

3. Welke ethische aspecten spelen een rol?

Aan de slag

Lees paragraaf 1.1 uit de reader (pagina 3) 

en maak opdracht 1 t/m 4

Klaar? Lees de introductie op bladzijde 2 eens door.

(5 minuten)

Bespreken opdrachten

Antwoorden opdracht 1 t/m 4

1. Discreet oplossen, je hebt de speler nodig!

2. De wet volgen, ongeacht de consequenties, dus de speler aangeven

3. De plicht om het recht te handhaven en de slachtoffers van misdaden te beschermen, tegenover de belangen van de speler en de club. 

Morele kwestie: vertrouwelijkheid vs. verzwijgen van informatie over een ernstig misdrijf.

4. Zeg het maar... 

Een video om de moeilijkheid hierover duidelijk te maken

Een ethisch dilemma

• Stel je de situatie voor van de video: je bent advocaat en je cliënt vertelt je (in vertrouwen) dat hij/zij een bom heeft verstopt die binnenkort afgaat (met flink wat doden tot gevolg). Je bent als advocaat geheimhouder, maar je bent ook een burger met morele plichten naar zijn medemens.
• Waar kies je voor? Geheimhouden? Of niet geheimhouden (en naar de politie stappen)? Of toch iets anders? 
• Discussieer in tweetallen. Bedenk meerdere argumenten ter onderbouwing van je keuze. Noteer dit! Je hebt 3 minuten de tijd. 

1.2 Optieken

Maar wat is optiek?

1. een visie
2. een zienswijze
3. een invalshoek
4. een benadering

Optieken

De verschillende manieren om naar de werkelijkheid te kijken.

Verschillende benaderingen

Op welke manieren kun je kijken naar water?

Water (blz 4)

De  gemiddelde mens: drinken, douchen, wassen etc.

De brandweerman: blussen.

Een zwemmer: substantie om in te zwemmen

Een visser: vissen.

Chemicus: samenstelling H2O.

Voorbeeld 2

Je staat op een bergtop en kijkt naar het landschap om je heen

Natuurliefhebber: schoonheid, bloemen, planten

Geoloog: rotsformaties en de bodemgesteldheid

Avonturier: waar kan ik een beklimming doen

Kunstenaar: bron van inspiratie voor schilderijen of foto's.

Etc.

Overleg in 2-tal

Bedenk een ander voorbeeld en verzin zoveel mogelijk optieken

 (1 minuut)

Conclusie: verschillende optieken

Juridische optiek: conform de wet

Economische optiek: kosten en baten

Persoonlijke, emotionele optiek: individueel

Medische optiek

Historische optiek

etc.

1.3 Ethische optiek

De ethische optiek is de benadering dat mensen goed behoren te handelen.

Goed = Er is dus zoiets als goed (menswaardig)

Behoren = Het is een norm: wij behoren menswaardig te handelen, wij behoren het goede te doen. Ethiek is dus geen vrijblijvende zaak.

Handelen = Het gaat over je handelen, de praktijk. NIET over je gedachten.

Wat is goed/menswaardig? 

* Is het menswaardig om er vandoor te gaan met de vriend van je vriendin?

* Is het menswaardig als een vrouw van 63 via IVF nog een kind krijgt?

* Is het menswaardig om een geestelijk en lichamelijk gehandicapte vrouw vast te binden omdat ze anders een gevaar is voor haar omgeving?

* Is het menswaardig om bij verkoop een andere datum op de factuur te schrijven?

Kies 2 van deze onderwerpen en schrijf een argument vóór en er een tégen

Aan de slag

Reader opdracht 5, 9, 11, 14

(Opdracht 9: Noem 3 optieken die in het verhaal een rol spelen)

Overleggen mag, maar doe het zo dat niemand er last van heeft...

Klaar? Blader eens door de reader heen