Ethiek - les 1 - Introductie en optieken

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

WELKOM 

Laatste periode: ethiek

Les 1: Introductie en optieken

Deze les

Uitleg programma ethiek

Intro en paragraaf 1 'optieken' reader ethiek

Maken opdrachten reader

Lesdoelen

Je hebt overzicht over wat je gaat doen deze lessenserie

Je weet globaal wat ethiek is

Je kunt verschillende optieken benoemen

Je weet wat de ethische optiek inhoudt

Programma Ethiek (6-8 lessen)

SE en PO 

SE: 2 juli, weging 3x

PO (2-tallen): deadline maandag 24 juni, weging 2x

Opdracht volgt na de meivakantie

Opdrachten reader (bestand Teams, inleveren 1 juli)

Ethiek?

Wat is ethiek?

Ethiek is nadenken over wat goed handelen is

De centrale vraag is: 'Wat is goed om te doen in een bepaalde situatie?'

En daarbij kun je je de vraag stellen: wat is goed?

Ethische kwesties (deel I)

Stel, je vindt een toets van jouw klas die meetelt als SE. 

1. Wat doe je? Ben je eerlijk en breng je hem terug of doe je je voordeel ermee op? 

2. Hou je hem voor jezelf? Of deel je hem met anderen?

3. En wat nou als je weet dat de docent hiermee in de problemen zou kunnen raken? En verandert er iets als je dat een toffe peer vindt of een lul-de-behanger?

Ethische kwesties (deel II)

Stel, je loopt de supermarkt uit en komt erachter dat je iets niet betaald hebt.

Wat doe je?

Ga je terug of heb je gewoon een keer mazzel?

En wat je via Marktplaats iets koopt van een lief oud omaatje en niet de grote boze supermarkt?

Case: Superspits voetbalclub

Stel je voor, jij bent commercieel manager van een voetbalclub

Jullie hebben een superspits die gewild is door allerlei clubs

Politie doet onderzoek naar aanranding meisje

In vertrouwen heeft hij verteld dat hij daar bij was

1. Wat zou je doen? 

2. Hoe zal een jurist deze kwestie behandelen?

3. Welke ethische aspecten spelen een rol?

Aan de slag

Lees paragraaf 1.1 uit de reader (pagina 3) 

en maak opdracht 1 t/m 4

Klaar? Lees de introductie op bladzijde 2 eens door.

(5 minuten)

Antwoorden opdracht 1 t/m 4

1. Discreet oplossen, je hebt de speler nodig!

2. De wet volgen, ongeacht de consequenties, dus de speler aangeven

3. De plicht om het recht te handhaven en de slachtoffers van misdaden te beschermen, tegenover de belangen van de speler en de club. 

Morele kwestie: vertrouwelijkheid vs. verzwijgen van informatie over een ernstig misdrijf.

4. Zeg het maar... 

Een video om de moeilijkheid hierover duidelijk te maken

Een ethisch dilemma

• Stel je de situatie voor van de video: je bent advocaat en je cliënt vertelt je (in vertrouwen) dat hij/zij een bom heeft verstopt die binnenkort afgaat (met flink wat doden tot gevolg). Je bent als advocaat geheimhouder, maar je bent ook een burger met morele plichten naar zijn medemens.
• Waar kies je voor? Geheimhouden? Of niet geheimhouden (en naar de politie stappen)? Of toch iets anders? 
• Discussieer in tweetallen. Bedenk meerdere argumenten ter onderbouwing van je keuze. Noteer dit! Je hebt 3 minuten de tijd. 

1.2 Optieken

De verschillende manieren om naar de werkelijkheid te kijken.

Verschillende benaderingen van iets.

Op welke manieren kun je kijken naar water?

Water

De  gemiddelde mens: drinken, douchen, wassen etc.

De brandweerman: blussen.

Een zwemmer: substantie om in te zwemmen

Een visser: vissen.

Chemicus: samenstelling H2O.

Je kunt dus op verschillende manieren naar de werkelijkheid kijken!

Voorbeeld 2

Je staat op een bergtop en kijkt naar het landschap om je heen

Natuurliefhebber: schoonheid, bloemen, planten

Geoloog: rotsformaties en de bodemgesteldheid

Avonturier: waar kan ik een beklimming doen

Kunstenaar: bron van inspiratie voor schilderijen of foto's.

Etc.

Conclusie: verschillende optieken

Juridische optiek: conform de wet

Economische optiek: kosten en baten

Persoonlijke, emotionele optiek: individueel

Medische optiek

Historische optiek

en een ethische optiek

1.3 Ethische optiek

De ethische optiek is de benadering dat mensen goed behoren te handelen.

Goed = Er is dus zoiets als goed (menswaardig)

Behoren = Het is een norm: wij behoren het goede te doen. Ethiek is dus geen vrijblijvende zaak.

Handelen = Het gaat over je handelen, de praktijk. NIET over je gedachten.

Wat is goed/menswaardig? 

* Is het menswaardig om er vandoor te gaan met de vriend van je vriendin?

* Is het menswaardig als een vrouw van 63 via IVF nog een kind krijgt?

* Is het menswaardig om een geestelijk en lichamelijk gehandicapte vrouw vast te binden omdat ze anders een gevaar is voor haar omgeving?

* Is het menswaardig om bij verkoop een andere datum op de factuur te schrijven?

Kies 2 van deze onderwerpen en schrijf een argument vóór en er een tégen

Aan de slag

Lees bladzijde 2 t/m 6

en maak opdracht 1 t/m 5, 9, 11, 14

Bij opdracht 9: Noem 3 optieken die in het hele verhaal een rol spelen, niet per onderdeel