4.1 les 1: Cel tot organisme, pro- en eukaryoten en voortplanting virussen

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1

Thema celbiologie

Les 1

Periodeplanning

Les 1: Cel tot organisme, pro- en eukaryoten en voortplanting virussen

Les 2: Bacteriën en celorganellen

Les 3: Celorganellen, celmembraan, actief en passief transport

Les 4: Enzymen, fotosynthese, celcyclus

Les 5: Meiose, voortplantingsorganen, primaire en secundaire geslachtskenmerken

Les 6: Menstruatiecyclus, bevruchting, bevalling en anticonceptie

Vrijdag 2 februari Eindtoets Thema Cellen en voortplanting

Regels

1. Stilte tijdens de instructies
2. Vinger opsteken
3. Eten en drinken
4. Telefoongebruik

Lesplanning

Woordweb

Instructie

Werkblad

Bespreken

Afsluiten

Celbiologie

wat weet jij over cellen? Verschillende soorten cellen.

Les 1: Cel tot organisme, pro- en eukaryoten en voortplanting virussen

Lesdoelen:

- Je herkent de opbouw van een cel, weefsel, orgaan en  orgaanstelsel 

- Je kunt verschillen tussen pro- en eukaryoten benoemen

- Je kunt beschrijven op welke manier een virus zich vermenigvuldigd

Cel(-organellen) -weefsel- orgaan- orgaanstelsel- organisme

organen opgebouwd uit cellen. Heel klein en met de microscoop te zien. Klein pakketje met organellen. Horen in de cel en hebben allemaal hun eigen functie. 

orgaan: cellen verschillend van vorm maar werken samen. Groepjes cellen met dezelfde vorm en functie liggen bij elkaar.

organisme is opgebouwd uit organen. Eén of meerdere functies. Orgaan is onderdeel van een organisme.

Meerdere organen hebben een gezamenlijke functie?: orgaanstelsel.

? verterings-, beenderen-, spier, bloedvaten, ademhaling, voortplanting, zenuwstelsel, lymfestelsel.

Weefsel

Prokaryoot of eukaryoot

Grieks: Pro= voor         Karyos= kern

• Zijn cellen zonder celkern
• Eencellig organisme
• DNA ligt los in cytoplasma
• Bijv: Bacteriën

Maar... Niet alle eencelligen zijn prokaryoten!:

1,5 miljard jaar na prokaryoten ontstonden eukaryoten.

Grootste verschil tussen beide is het hebben van een celkern.

prokaryoten: bacteriën en archaea (oerbacteriën) 

Prokaryoot of eukaryoot

• Planten, dieren, schimmels
• Hebben wél een celkern (Grieks: Eu = echt, karyos= kern)

 en membraangebonden organellen (zoals mitochondriën en chloroplasten (bladgroenkorrels))

reader: protoplasma= cytoplasma

Verschil: Celkern,  celorganellen

Beiden hebben DNA, bij prokayoten ligt het los in de cel

Bijna alle prokaryoten hebben een celwand.

Virussen

• Je kunt ziek worden door een virus of een bacterie
•  Virus is geen levend organisme

V/B?: Covid-19, Salmonella, verkoudheid, waterpokken

Meest voorkomende "entiteit"op aarde.

1 druppel zeewater >  10 miljoen.

Geen celkern, bewegen niet, geen organellen dus geen stofwisseling, geen eigen voortplanting.

https://www.micropia.nl/nl/ontdek/microbiologie/virus/

Voortplanting virus

• Kan dit niet zelfstandig... Er is een gastheer voor nodig.

• Virus nestelt in de slijmvliezen (luchtwegen en maagdarmstelsel)

• Gebruikt vermogen van een lichaamscel ( van de gastheer) om zich te kunnen vermenigvuldigen

Virus kan niet zelfstandig voorplanten omdat het geen levend organisme is.

celorganellen: ribosomen: aanmaak eiwitten in de cel

Dit plaatje hoef je niet uit je hoofd te weten

Je moet wel snappen hoe het werkt.

Hoeven de studenten niet precies te weten!!

Een eukaryote cel is later ontstaan dan een prokaryote cel

1. Waar
2. Niet waar

Een vinger bestaat uit één type weefsel

1. Waar
2. Niet waar

Aan de slag:

Wat: Maak het werkblad over cellen-organisme.

Op de ELO of op papier.

Hoe: in 2-tallen

Hulp: Reader

Tijd: 20 minuten

Klaar: Wachten tot we gezamenlijk gaan bespreken.

Werkblad bespreken

Noteer de overeenkomsten en verschillen

1: Overeenkomsten

2: Alleen eukaryoten

3: Alleen prokaryoten

Aan de slag

• Ga naar de ELO van biologie en download de reader van thema Cellen en Voortplanting
• Bestudeer pagina 10-13 over celorganellen

Celbiologie

Lesdoelen:

- Je herkent de opbouw van een cel, weefsel, orgaan en  orgaanstelsel 

- Je kunt verschillen tussen pro- en eukaryoten benoemen

- Je kunt beschrijven op welke manier een virus zich vermenigvuldigd

Wat heb jij vandaag geleerd?