4.1 Celbiologie

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1

Thema 1: Celbiologie

Celbiologie

Thema celbiologie

Lesdoelen:

- Je herkent de opbouw van een cel, weefsel, orgaan en  orgaanstelsel 

- Je kunt verschillen tussen pro- en eukaryoten benoemen

- Je kunt beschrijven op welke manier een virus zich vermenigvuldigd

Cel(-organellen) -weefsel- orgaan- orgaanstelsel- organisme

organen opgebouwd uit cellen. Heel klein en met de microscoop te zien. Klein pakketje met organellen. Horen in de cel en hebben allemaal hun eigen functie. 

orgaan: cellen verschillend van vorm maar werken samen. Groepjes cellen met dezelfde vorm en functie liggen bij elkaar.

organisme is opgebouwd uit organen. Één of meerdere functies. Orgaan is onderdeel van een organisme.

Meerdere organen hebben een gezamelijke functie?: orgaanstelsel.

? verterings-, beenderen-, spier, bloedvaten, ademhaling, voortplanting, zenuwstelsel, lymfestelsel.

Weefsel

Prokaryoot of eukaryoot

Grieks: Pro= voor

Karyos= kern

• Cellen zonder celkern
• Eencellig organisme
• DNA ligt los in cytoplasma

Maar... Niet alle eencelligen zijn prokaryoten!:

1,5 miljard jaar na prokaryoten ontstonden eukaryoten.

Grootste verschil tussen beide is het hebben van een celkern.

prokaryoten: bacteriën en archaea (oerbacteriën) 

Prokaryoot of eukaryoot

• Planten, dieren, schimmels
• Wél een celkern (Grieks: Eu = echt, karyos= kern)

Mitochondriën en chloroplasten (bladgroenkorrels)

Planten: Cytoplasma wordt omgeven door een celmembraan en een celwand

Dieren: Alleen celmembraan, geen celwand

reader: protoplasma= cytoplasma

Verschil: Celkern, celorganellen, celwand ja/nee

Virussen

• Je wordt ziek door een virus of een bacterie
• Geen levend organisme

V/B?: Covid-19, voedselvergiftiging, verkoudheid, waterpokken

Meest voorkomende "entiteit"op aarde.

1 druppel zeewater >  10 miljoen.

Geen cel, bewegen niet, geen organellen dus geen stofwisseling, geen eigen voortplanting.

https://www.micropia.nl/nl/ontdek/microbiologie/virus/

Voortplanting virus

• Kan niet zelfstandig... Er is een gastheer voor nodig.

• Nestelen in zich de slijmvliezen (luchtwegen en maagdarmstelsel)

• Gebruikt vermogen van een lichaamscel (de gastheer) om zich te kopiëren

ribosomen: aanmaak eiwitten in de cel

Hoeven de studenten niet precies te weten!!

2 manieren om het lichaam tegen virussen te beschermen

Weerstand verhogen

Onschadelijk gemaakte virus in te spuiten (vaccineren). Afweer wordt geprikkeld om een goede verdediging paraat te hebben. Aanzienlijk minder kans op succes.

Aan de slag:

Wat: Maak het werkblad over cellen-organisme.

Hoe: Alleen en in stilte

Tijd: 10 minuten

Klaar: Wachten tot we gezamenlijk gaan bespreken.

Noteer de overeenkomsten en verschillen

1: Overeenkomsten

2: Alleen eukaryoten

3: Alleen prokaryoten

Celbiologie

Lesdoelen:

- Je herkent de opbouw van een cel, weefsel, orgaan en  orgaanstelsel 

- Je kunt verschillen tussen pro- en eukaryoten benoemen

- Je kunt beschrijven op welke manier een virus zich vermenigvuldigd