Overstromingen en wateroverlast - Rivieren / IJsselmeer

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Overstromingen en wateroverlast - Rivieren / IJsselmeer

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

De midoceancische rug

https://www.youtube.com/watch?v=qkukhWR-V1g

Overstromingen en wateroverlast in Limburg, Duitsland en België 

• Rijkswaterstaat heeft in NL ivm stijgen van de Maas dijken verhoogd + noodoverloopgebieden
  (Gelukkig maar!)
  
  
• Bodem verzadigd, water zoekt
  lager gelegen gebieden
  
  
• waterbuffers overvol

Beschrijving van de openingsfoto

De midoceancische rug

https://www.youtube.com/watch?v=qkukhWR-V1g

Door klimaatverandering zullen dit soort buien vaker voorkomen...

• piekafvoer moet verlaagd worden
• vertragingstijd langer

Beschrijving van de openingsfoto

De midoceancische rug

https://www.youtube.com/watch?v=qkukhWR-V1g

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Interne systeem aarde Exogene processen	Externe systeem aarde Kringlopen	Landschaps- zones Middellandse Zeegebied	Overstroming rivieren & kust	Beleid Water Regionale problematiek Randstad	(Middel)grote steden Wijken	Herhalings- week

Systeem Aarde

Leefomgeving NL

SO

SO

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan/ken je:

• de overstromingsgevaren voor Nederland vanuit de rivieren omschrijven.
  
  
• de factoren opnoemen die de kans op een overstroming versterken. 
  
  
• de ligging en kenmerken van de twee belangrijke rivieren: de Rijn en de Maas.
  
  
• de  Rijn en de Maas met elkaar vergelijken

Programma

• SO Systeem Aarde
  
  
• Uitleg Overstromingen en wateroverlast - Rivieren
  met opdrachten tussendoor
  
  
• Oefenen 

SO

• Scores invullen in persoonlijke  studieplan

Overstromingsrisico's en wateroverlast in 4 gebieden:

1. kust
2. rivierengebied
3. ijsselmeergebied
4. zuidwestelijke delta

Rivieren

• Rijn = gemengde rivier 
  (en dus gelijkmatiger regiem)
  
  
• Maas = regen rivier
   

Regiem

de schommeling in de hoeveelheid water die een rivier per jaar afvoert.

Opdracht 1

Er horen veel begrippen bij rivieren

Kennen jullie ze nog van 4v?

Maak in tweetallen de domino af, 
het wordt een cirkel. 

Water groot gevaar voor NL

Bedreiging van rivieren en de zee

Drie vormen van bedreigingen:

Klimaatverandering: Extreem weer (rivieren)

- extremer weer met droge zomers, natte winters.

- meer perioden met verhoogde piekafvoer (Zoals in limburg)
- heftigere stormen op zee, opstuwing van zeewater voor de kust. Als het zeewater hoog staat kan de rivier haar water niet kwijt.

1

Klimaatverandering: zeespiegelstijging (Kust)

- absolute zeespiegelstijging door klimaatverandering

- relatieve zeespiegelstijging door bodemdaling.
- relatieve zeespiegelstijging heeft invloed op het kustbeheer

2

Bodemdaling

- in het westen en noorden van NL daalt de bodem

- kanteling (wip)

- gaswinning

- ontwatering en oxidatie van veengronden

3

Dat hoge rivierstanden problemen opleveren is duidelijk.
Heeft lage waterstand ook nadelen?

Hoge rivierstanden	Lage rivierstanden
- veiligheid binnendijks land (piping) - meer tegendruk vanuit zee ( ijsselmeer ) - uiterwaarden lopen veel onder (recreatiegebied)	- dijken drogen uit, krijgen scheuren - scheepvaart - tekort aan koelwater voor electriciteitscentrales - zoetwatertekort

Klimaatverandering

Onregelmatig neerslagregiem

onregelmatiger regiem van rivieren: meer extremen. verhoogde piekafvoer en perioden met zeer laag water

IJsselmeer

• zoetwatervoorraad
• door waterverdeling (kanalen)
  worden gebieden van zoetwater voorzien. 
  
• door klimaatverandering minder voorraad
  (oplossing meer buffers aanleggen)
• in natte periode:
  overtollig water wordt in zee gepompt
  (spuien), maar zeespiegel stijgt!

Overstromingsrisico's

Grootste risico bij een combinatie van: 

Springtij

extra hoge vloed wanneer zon, maan en aarde op één lijn staan (elke twee weken). Het verschil tussen hoog en laagwater is dan groot. 

1

Noordwesterstorm

Storm vanuit het noordwesten

2

Piekafvoer van de rivieren

3

Bescherming

Waterkeringen in combinatie met bergingsgebieden 

www.rijkswaterstaat.nl

Menselijk ingrijpen niet altijd positief...

• onregelmatiger regiem
• verkorting van vetragingstijd (verstening / ontbossing)
• verhoogde piekafvoer

Aan de slag

Lezen	Samenvatting p.57 -61 Wil je meer uitleg: De Geo 2.1 en 2.2
Oefenen	De Geo paragraaf 2.2 Opdracht 2, 3, 4, 6, 7,
Woordenboek	Schrijf achter elk woord een definitie

Artikel:

https://www.geografie.nl/sites/geografie.nl/files/Hospers%20-%20Krimpdorpen%20in%20een%20global%20village.pdf

Documentaire:

https://www.youtube.com/watch?v=Iwa3vLoeNmQ

Quizlet:

link

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

Stroomgebied
Stroomstelsel

Waterscheiding

Waterafvoer
Debiet

Regiem

Vertragingstijd
piekafvoer

verhang

verval

uiterwaarden
zomerbed
winterbed
bovenloop
middenloop
benedenloop
kanalisatie
stuw
krib
dijk

Lesdoel(en) behaald? 

Aan het einde van de les kan/ken je:

• de overstromingsgevaren voor Nederland vanuit de rivieren omschrijven.
  
  
• de factoren opnoemen die de kans op een overstroming versterken. 
  
  
• de ligging en kenmerken van de twee belangrijke rivieren: de Rijn en de Maas.
  
  
• de  Rijn en de Maas met elkaar vergelijken

Lesdoel(en) behaald? 

https://b.socrative.com/login/student/

Code: JDWAK