De samengestelde zin (2)

• Nederlands, Duits
• Secundair onderwijs

nevenschikking

samenvoeging twee of meerdere gelijkwaardige zinnen.

nevenschikkend voegwoord

en, maar, of, dus, want of een komma

Als je een samengestelde zin met nevenschikking vragend maakt, krijg je evenveel vragen als er deelzinnen zijn.

Vb.: Ik wist niet welke kleren te kiezen en ik bleef maar twijfelen.

Wist ik niet welke kleren te kiezen? Bleef ik maar twijfelen?

onderschikking

samenvoeging twee of meer zinnen van verschillende waarde.

onderschikkend voegwoord

dat, voordat, nadat, tot, terwijl, als, toen, omdat, doordat, zodat

Als je een samengestelde zin met onderschikking vragend maakt, krijg je maar één vraag.

Vb.: Als ik die muziek hoor, word ik vrolijk.

Word ik vrolijk, als ik die muziek hoor?

nevenschikking of onderschikking?
Wie van huisdieren houdt, haalt graag een hond of kat aan.

1. nevenschikking
2. onderschikking

nevenschikking of onderschikking?
Kriebel een kat eens onder zijn kin, of kroel langs zijn wangen en aai hem tussen zijn ogen en oren.

1. nevenschikking
2. onderschikking

nevenschikking of onderschikking?
Dat een kat aaien op prijs stelt, zie je aan zijn gedrag.

1. nevenschikking
2. onderschikking

nevenschikking of onderschikking?
Als hij het fijn vindt, zal hij je bijvoorbeeld kopjes geven.

1. nevenschikking
2. onderschikking

Herhaling

Enkelvoudige zin = 1 persoonsvorm

Samengestelde zin = 2 of meer persoonsvormen

nevenschikking = 2 gelijkwaardige zinnen

onderschikking = hoofzin + bijzin

Ook honden en muizen vinden het erg prettig om geaaid te worden.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Dat geldt waarschijnlijk ook voor een trits dieren die niet wetenschappelijk onderzocht zijn.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Volgens dierenartsen van de Texas A&M University (VS) kunnen in elk geval ook hagedissen en schildpadden van aaien genieten.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Wat vinden dieren zo lekker aan dat gefriemel?

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Onderzoekers van het California Institute of Technology (VS) ontdekten in 2013 vergelijkbare neuronen in de harige huiddelen bij muizen.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

De verschillende zenuwcellen van de dieren merkten ze met verschillende 'markers', stoffen die oplichten als de zenuwcel geprikkeld wordt.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Daarna aaiden, kietelden en prikten ze de diertjes.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Muizen vinden het ook heerlijk om geaaid te worden.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Om vast te stellen of muizen het prettig vinden om geaaid te worden, deden de onderzoekers nog een experimentje met de knagers.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Ze maakten een muizenhuis met drie kamers.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Ze injecteerden de muizen in de linkerkamer met een middel dat de aaizenuwen activeerde zonder dat de dieren echt gestreeld werden.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

In de rechterkamer dienden ze de muizen een paar keer een niet-werkzame zoutoplossing toe.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

Daarna zetten de onderzoekers de muizen in de middelste kamer met de deuren open.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking

De muizen konden zelf kiezen naar welke kamer ze wilden.

1. enkelvoudige zin
2. samengesteld - nevenschikking
3. samengesteld - onderschikking