3M 11.1 Het zintuigenstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Startopdracht --> Zs

Maak de introductie vragen 

1 t/m 6 op bladzijde 182/183

Na 5 minuten mag je zachtjes

overleggen met je buurman

of buurvrouw.

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Je jas hang je over je stoel
4. Pak je chromebook, boek, schrift + pen
5. Log in in LessonUp. 

Programma

• Start thema 11 Zintuigen
• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 1 --> Het zintuigenstelsel
• Afsluiting --> leerdoelen checken

Zintuigen

11.1 Het zintuigenstelsel
11.2 Tien zintuigen van de mens
11.3 De ogen
11.4 De iris en de ooglens
11.5 Het netvlies
11.6 De oren

Leerdoelen 11.1

• Je kunt de werking van zintuigen beschrijven

Prikkels

Prikkels: Alle veranderingen in je omgeving waar je op kan reageren. 

- Inwendige prikkels

- Uitwendige prikkels 

Adequate prikkel --> een zintuig reageert maar op 1 soort prikkel. Licht is bijvoorbeeld de adequate prikkel voor de lichtzintuigen in je ogen.

Hormonale invloeden

Welke zintuigen ken je?

 adequate prikkel

(Trillingen van lucht)

Adequate prikkels 

Adequate prikkel

Een prikkel waar het zintuig gevoelig voor is, heet een adequate prikkel voor dat zintuig.

Voor de gezichtszintuigen is licht de adequate prikkel.

Voor de gehoorzintuigen is geluid de adequate prikkel.

Voor de reukzintuigen is geur de adequate prikkel.

Voor de smaakzintuigen zijn zoet, zout, zuur en bitter adequate prikkels.

Voor de gevoelszintuigen zijn druk, warmte, kou en pijn adequate prikkels.

Niet adequate prikkels 

Zintuigencellen kunnen ook niet adequate prikkels waarnemen maar de drempelwaarde is dan hoger.

Sterretjes zien bij een harde klap

Ziet iedereen hetzelfde? 

Om te kunnen waarnemen heb je niet alleen zintuigen zoals je ogen nodig, maar ook je hersenen. 

Niet iedereen neemt op de zelfde manier waar! Kijk maar naar de volgende afbeeldingen. 

Kijk naar de afbeelding hiernaast. Wat zie jij?

Zie jij op de afbeelding een jonge of een oude man?

Wat zie jij hier?

Welke rode stip is groter?

Geeft een zintuig alle prikkels door?

• Zintuigen maken pas een impuls als de prikkel sterk genoeg is. Die minimale sterkte van een prikkel = drempelwaarde.

• Als een bepaalde prikkel steeds maar doorgaat, ontstaan er in de zintuigen minder impulsen. Dit noem je gewenning (denk bijv. aan een tikkende klok).

• Door motivatie kun je de drempelwaarde verlagen.

Hoe verwerkt je lichaam prikkels?

De prikkel wordt opgevangen door een zintuig. Die zet de prikkel om in impulsen. De impulsen gaan via de zenuwen naar je hersenen (bewustwording in de hersenen). Dan gaan impulsen via je zenuwen naar je spieren/klieren   --> reactie 

Prikkel -> zintuig -> impuls -> gevoelszenuw -> hersenen -> impuls -> bewegingszenuw -> spier/klier

Drempelwaarde

Een prikkel moet een bepaalde sterkte hebben voordat een zintuigcel kan reageren. Sterkte die nodig is, noemen we drempelwaarde.

Huiswerk

Maken opdracht 1 t/m 7

Leerdoelen 11.1

• Je kunt de werking van zintuigen beschrijven

Met je zintuigen vang je prikkels op uit de omgeving. Met welke organen (5) doe je dat?

Wat is de functie van een zintuig?

1. Impulsen omzetten naar prikkels en naar de hersenen sturen
2. Prikkels maken en doorsturen naar de hersenen
3. Prikkels omzetten naar impulsen en naar de hersenen sturen
4. Impulsen maken en doorsturen naar de hersenen

Na verloop van tijd hoort iemand de klok niet meer tikken.
Wat is er met de drempelwaarde gebeurt?
Wat is de biologische term voor dit verschijnsel?

1. De drempelwaarde is omlaag gegaan. Dit heet een adequate prikkel.
2. De drempelwaarde is omhoog gegaan. Dit heet een adequate prikkel.
3. De drempelwaarde is om laag gegaan. Dit heet gewenning.
4. De drempelwaarde is omhoog gegaan. Dit heet gewenning.

Een zintuig reageert op invloeden vanuit de omgeving. Hoe noemen we zo'n invloed ook wel?

1. Waarnemen
2. Pijnpunt
3. Prikkel
4. Impuls

Wat is de adequate prikkel voor je oog?

1. Geluid
2. Omgeving zien
3. Licht
4. Waarnemen

Je hebt geleerd dat waarnemen het reageren is op prikkels. Wat is een uitwendige prikkel?

1. Honger
2. Dorst
3. Smaakstoffen
4. Pijn

Via welke route gaat een prikkel naar de hersenen?

1. prikkel -> impuls -> zenuw -> hersenen
2. prikkel -> zintuig -> impuls -> zenuw -> hersenen
3. prikkel -> zenuw -> impuls -> hersenen
4. prikkel -> zintuig -> zenuw -> impuls -> hersenen

Wat is een impuls?