Jaar 2 H2 paragraaf 7 Afbraak

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Afbraak en opbouw

van het landschap

Ga naar lessonup.app 

Door welke processen wordt het aardoppervlak afgevlakt?

Deelvraag

4. 

Verwering: Het kapot gaan van gesteente

4 vormen:

- Door krimp / uitzetten

- Door water & vorst

- Door wortels

- Door chemische reacties

Verwering door temperatuurverschillen

• Iets dat opwarmt, zet uit. Iets dat afkoelt krimpt (meestal)
• Steen warmt overdag op, koelt in de nacht af 
  
• Uitzetten, krimpen, uitzetten, krimpen --> Scheuren 
  
• Denk aan een theeglas! 
  

In welk gebied zal verwering door temperatuurverschillen vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

Verwering door vorst

• Water komt in kieren,  
  
• Het gaat vriezen 
  
• Bevroren water (ijs) zet uit 
  
• IJs drukt de steen uit elkaar
  
• Steen breekt 
  

In welk gebied zal verwering door vorst vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

Verwering door wortels

• Wortels zetten uit, 
  
• in de kieren van de steen (vergelijkbaar met vorstverwering) 
  
• en duwen de steen uit elkaar
  
• waardoor de steen uit elkaar valt 
  

In welk gebied zal verwering door wortels vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

Chemische verwering

Wat zijn chemische reacties?

• Iets lost op
  
• Denk aan suiker dat oplost in (heet) water, zoals thee
  
• Of zout water in de zee
  
• Er ontstaat een nieuwe “stof”; de oude steen vergaat! 
  

In welk gebied zal verwering door chemische reacties vooral voorkomen?

1. Tropisch regenwoud
2. Woestijn
3. Gebergtes
4. Noord- en Zuidpool

Jong gebergte

Oud gebergte

Scherpe punten.

Afgevlakt door verwering en erosie

Erosie

• Erosie door wind
• Wind neemt deeltjes mee en die schuren gesteenten uit.
• Dit noem je eolische erosie

Erosie

Erosie door water

Zeewater of rivierwater

Fluviatiele erosie

Erosie

- Erosie door gletsjers of ijs

- Glaciale erosie

V-dal

U-dal

Door water & ijs

Wat zie je?

1. Winderosie
2. Watererosie
3. IJs-erosie
4. Verwering

Plantenwortels zorgen voor

1. Verwering
2. Verwering door dikker te worden
3. Verwering en erosie
4. Erosie

Wat zie je?

1. Winderosie
2. Watererosie
3. IJs-erosie
4. Verwering

Een gletsjer zorgt voor

1. Verwering
2. Erosie
3. Beide
4. Sneeuw

Wat is de juiste volgorde?

1. Sedimentatie-erosie-verwering
2. Erosie-verwering-sedimentatie
3. Verwering-erosie-sedimentatie
4. Erosie-sedimentatie-verwering

Sedimentatie:

Her neerleggen van het meegenomen gesteende doordat de kracht van de vervoerder afneemt.

Bij wind: eolisch sediment

Bij water: fluviatiel sediment

Bij ijs: glaciaal sediment

Rivieren, afbraak & opbouw

3 zones van een rivier:

Bovenloop --> voornamelijk erosie

Middenloop --> voornamelijk transport

Benedenloop --> voornamelijk sedimentatie 

Bekijk de doorsnede van de rivier. Welke omschrijving hoort waar?

Veel erosie

Beetje erosie

Sedimentatie grote stukken

Sedimentatie kleine stukken

Erosie

Verwering

Het neerleggen van verweringsmateriaal heet ook wel

1. Erosie
2. Verwering
3. Sedimentatie
4. Gletsjer

bovenloop

De bovenloop is dat de rivier heel hardt naar benedenstroomt en dat het water nu op het hoogste punt is

middenloop

Middenloop is dat de rivier op het middelpunt is en dat het nog naar een lager punt gaat stromen

benedenloop

Benedenloop is dat de rivier ongeveer opzien laatste punt is en dat het overgaat op een zee of op een andere rivier

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

veel erosie

sedimentatie

               Bovenloop       Middenloop      Benedenloop

• Snelheid?
  
  
• Breedte?
  
  
• Erosie?
  
  
• Reliëf omgeving?

Neem over en vul in

++, + of -