Ethiek - 6. Deugdethiek Aristoteles

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Ethische stromingen

Gevolgentiek

(Consequentialisme)

- Utilitarisme

Bentham, Singer

- Epicurisme

Epicurus

Plichtethiek

(Intentie)

- Deontologie

Kant

Deugdethiek

(Karaktervorming)

Aristoteles

Plato

Nihilisme

(Anti-moraliteit?)

Nietzsche

Welke deugden zijn noodzakelijk en/of handig voor vwo?

Deugdethiek

Deugden zijn goede karaktereigenschappen

Een deugdelijk persoon zal vanzelf (uit zijn karakter) het goede doen

Hoe dan? Laten we het Plato en Aristoteles vragen...

Herhaling: Plato (voorloper deugdethiek)

Samengevat: een persoon die zich laat leiden door de rede zal verlangen om goed te handelen

Samengevat:

een persoon die zich laat leiden door de rede zal verlangen om goed te

handelen

Plato

Voorloper deugdethiek

Aristoteles

 Teleologie: Alles in de natuur is doelgericht, heeft een bepaalde functie, streeft naar het (voor hem) goede --> telos

Telos = doel, een vorm van volwassenheid / perfectie / volmaaktheid

Antropologie (v4)

Het juiste midden

Met onze rede (logos) bepalen we telkens in elk 'bezielde' handelen (energeia) het juiste midden.

Dit is een midden tussen twee uitersten

Je kan maar op één manier goed,

en op vele manieren slecht handelen

De (volkomen) deugd - arètè

Definitie van Aristoteles:

een intentionele houding die in het midden ligt voor onszelf, en wel een midden zoals dat redelijk wordt bepaald, dat wil zeggen volgens een redelijkheid waarmee iemand met praktische wijsheid dat zou doen

Deugdzaam word je alleen door te doen: phronèsis

Deugdzaamheid leren we...

1. eerst: door afkijken van een "moreel voorbeeld", bijv. ouders of leraren

2. daarna (als je geen kind meer bent): door oefenen

--> deugd is dus een vorm van praktische wijsheid (phronèsis).

Goede gewoontes

Als we iets vaak genoeg doen, ontwikkelen we een goede gewoonte.

Deze goede gewoontes vormen uiteindelijk samen een deugdzaam karakter.

Dus: dmv herhaaldelijk goed en redelijk (logos) handelen (energeia), door telkens het juiste midden te kiezen (verschilt per situatie, vergt dus een getraind inschattingsvermogen), oefen je je phronèsis, met als doel: deugdzame (arètè) karakterontwikkeling. 

Een deugdzaam persoon zal vanzelf het goede (willen) doen.

--> Doel van deugdzaam zijn: eudaimonia, een gelukkig en geslaagd leven.

Een geluk-t leven: gelukkig én geslaagd

Eudaimonia bereikt hebben betekent...

...plezier hebben in goed handelen en in jezelf (blijven) ontwikkelen (telos)

...je natuurlijke doel (telos) bereikt hebben, nl. je rede (logos) ten volste volwassenheid inzetten in je handelen (energeia)

...altijd die excellentie van karakter blijven uitvoeren in je handelen (deugd (arètè) is immers een praktische wijsheid (phronèsis) die je moet blijven oefenen)

...vanuit je deugdzame karakter in elke situatie telkens het goede willen doen en daar ook gelukkig van worden.

intellectueel

energeia

arète

het juiste midden

eudaimonia

Goede afkomst

logos