5/4 WS H4 stijlfiguren pleonasme tautologie 3h1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Woordenschat

H4

Planning

• Korte activiteit
• Instructie/quiz
  
• Werken 
• Afsluiten

Spelen met woorden: raadsels

Geef iedereen de kans om het raadsel op te lossen: roep je geen antwoorden door de klas, maar doe je het in je hoofd.

• Lees eerst het raadsel en probeer hem in je hoofd op te lossen (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Schrijf je antwoord in de volgende sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

Wat is het verschil tussen een prins en een boer?

Wat is de minst gesproken taal ter wereld?

Hoe noem je een teek die van dansen houdt?

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

• weet je wat de stijlfiguren hyperbool, eufemisme, understatement inhouden
• kan je de stijlfiguren hyperbool, eufemisme, understatement herkennen en benoemen
• heb je geoefend met de stijlfiguren hyperbool, eufemisme, understatement
• kan je een pleonasme en tautologie herkennen en benoemen.
• kan je contaminaties herkennen en benoemen in een tekst.
• kan je formuleerfouten vermijden in je eigen tekst.

Schrijf drie dingen op die je
van de vorige les onthouden hebt.

Stijlfiguren

• Maken een tekst of verhaal aantrekkelijker
• Gebruik je om iets te benadrukken

Lichter

Zwaarder

Extra

Herhaling H1

herhaling,

tegenstelling,

opsomming

Herhaling

Een woord of woordgroep wordt herhaald

Nooit, maar dan ook nooit, zal ik jou begrijpen.

"Nee, nee, nee", zei moeder boos.

Tegenstelling

Woorden, zinnen of tekstgedeelten zijn tegengesteld

Op het feest was veel te doen voor groot en klein.

In het donker is geen lichtpunt

Opsomming

Opsomming van namen, feiten of andere dingen

Er zijn 3 bijzondere gevallen:

1.  de drieslag
2.  de climax
3.  de omgekeerde climax

De drieslag

Opsomming van 3 woorden, 3 zinsdelen of 3 zinnen

Ik wil weg, ik wil naar huis, ik wil naar bed.

Ik kwam, ik zag, ik overwon.

De  climax

Steeds sterker wordende reeks woorden

Twee, zes, twintig, honderd mensen kwamen naar het feest toe.

Multatuli schreef in de ‘Max Havelaar’:

Want aan U draag ik mijn boek op, Willem de Derde, Koning, Groothertog, Prins… meer dan Prins, Groothertog en Koning… Keizer van het prachtige rijk van Insulinde dat zich slingert om de evenaar, als een gordel van smaragd…

De omgekeerde climax / anticlimax

Steeds zwakker wordende reeks woorden

Hij is wereldberoemd, nou ja… in Nederland, eh in Zaltbommel dan. Ik bedoel: daar hebben ze van hem gehoord.

H2

hyperbool, eufemisme, understatement

Hyperbool

Een hyperbool is een sterke overdrijving.

We hebben ons kapot gelachen.

Zijn ogen vielen uit zijn kassen toen hij zag dat iemand zijn auto had gestolen.

Eufemisme

Een eufemisme verzacht de werkelijkheid bij vervelende situaties.

Hij gaat creatief om met de waarheid.

Onze hond is gisteren heengegaan. 

Understatement

Een afzwakking. Iets minder erg laten lijken dan het is. Vaak is dit grappig bedoeld

Messi kan wel een aardig balletje trappen.

Dat is een prima huisje

Wat wordt er bedoeld met een pleonasme en een tautologie?

Tautologie en pleonasme

H4

Tautologie

Twee dezelfde woordsoorten samen gebruikt.

Je kan er 1 weglaten en dan is de zin correct.

Twee mogelijkheden.

Voor altijd en eeuwig

Misschien wellicht komen ze erachter.

Pleonasme

Twee verschillende woordsoorten overlappen elkaar, ze zijn niet beide nodig. --> kenmerk, zit al in het woord besloten. Maar 1 mogelijkheid.

De rode tomaat

De bitcoin is omlaag gekelderd.

De oude bejaarde ging op donderdag een gezellig potje klaverjassen.

1. Tautologie
2. Pleonasme

Wij hopen in staat te zijn u volgende week te kunnen halen.

1. Tautologie
2. Pleonasme

Na korte tijd wisten de eerste docenten even later toch binnen te komen.

1. pleonasme
2. tautologie

Kwaadwillige laster veroorzaakt veel verdriet.

1. pleonasme
2. tautologie

Werk voor deze en de volgende les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

• je begrijpt de lesstof/theorie voldoende (je kunt het groene theorieblok uit je boek gebruiken als ondersteuning) 
• je werkt in stilte en je mag niet praten of overleggen en geen vragen stellen
  
• je bent echt aan het werk!
  

Klaar = in stilte lezen of werken aan een ander vak

Blz. 120/125, opdracht 1 t/m 5

+ nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over fouten die je niet begreep!

Tautologie

Twee dezelfde woordsoorten samen gebruikt.

Je kan er 1 weglaten en dan is de zin correct.

Twee mogelijkheden.

Voor altijd en eeuwig

Misschien wellicht komen ze erachter.

Pleonasme

Twee verschillende woordsoorten overlappen elkaar, ze zijn niet beide nodig. --> kenmerk, zit al in het woord besloten. Maar 1 mogelijkheid.

De rode tomaat

De bitcoin is omlaag gekelderd.

Pleonasme

Bij een pleonasme gebruik je een eigenschap van een woord dat al vanzelfsperkend bij dat woord hoort

Bijvoorbeeld:

De witte sneeuw is erg koud. ( sneeuw is wit van zichzelf)

Het grijze beton is strak gegoten (beton is al grijs)

Vorige week heeft hij zijn werk weer hervat (weer weglaten).

• Je kan het pleonasme gebruiken om een eigenschap van een woord te benadrukken.
  

Tautologie

Bij een tautologie gebruik je twee verschillende woorden met dezelfde betekenis.

Voorbeeld:

Natuurlijk zullen wij vanzelfsprekend ons best doen.

Wat jij zegt is vast en zeker waar, maar toch wil ik het zelf zien.

• Je kan de tautologie gebruiken als versterking van wat je wil zeggen
  

Er wonen circa 200 à 220 mensen.

1. tautologie
2. pleonasme

Zodra wij de uitslag hebben, bellen wij u onmiddellijk.

1. pleonasme
2. tautologie

Aan het eind van de voorstelling daalde het gordijn langzaam naar beneden.

1. tautologie
2. pleonasme

Wij waren gisteren bijna verdwaald in de grijze mist.

1. pleonasme
2. tautologie

In de vergadering zullen we ons uitsluitend tot de hoofdzaken beperken.

1. tautologie
2. pleonasme

Werk voor deze  en de volgende les + huiswerk: 

Blz. 120/125, opdracht 1 t/m 5

+ nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over fouten die je niet begreep!

Ik weet wat de stijlfiguren herhaling, tegenstelling en opsomming inhouden en kan deze stijlfiguren herkennen en benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Ik weet wat de stijlfiguren hyperbool, eufemisme, understatement inhouden en kan deze stijlfiguren herkennen en benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?