Havo 3 Samentrekking controleren (formuleren)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Samentrekking controleren havo 3

inhoud

Toets formuleren 9 dec

korte (hh-) uitleg samentrekking/ vragen

huiswerk nakijken

uitleg foutieve samentrekking

oefenen

huiswerk (opdr. 2 & 3 op p. 65)

typen samentrekking

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt vooraan in de samentrekking genoemd.

• een mooi horloge en een lelijk ~

Achterwaartse samentrekking:  het gemeenschappelijke deel wordt achteraan in de samentrekking genoemd.

• in voor- en tegenspoed

Niveaus van samentrekking

woordniveau: een woorddeel wordt weggelaten en op de plek van het weggelaten woorddeel wordt een streepje genoteerd: 

• voorwaarts: bakkersbollen en -speculaas
• achterwaarts: voor- en achteruitgang

Niveaus van samentrekking

Woordgroepsniveau: binnen een woordgroep worden een of meer woorden weggelaten:

voorwaarts: gescheiden mannen en vrouwen

achterwaarts: grote en middelgrote steden

Niveaus van samentrekking

zinsniveau: een of meer zinsdelen (ow, wg, lv, mv, bwb etc.) die twee keer voorkomen worden weggelaten.

• (voorwaarts) Mees gaat op de fiets en Joia (...) op de scooter
• (achterwaarts) Wij werken (...) en onze kinderen studeren elke dag van de week.

Ela geeft in het sportcentrum zelf streetdancelessen en steplessen.
Welk woord(deel) mag je weglaten?

1. Ela
2. step
3. lessen
4. zelf

Welk zinsdeel ontbreekt in de samentrekking?
"Lotte is heel grappig en past eigenlijk totaal niet bij die saaie Martijn."

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

"Van de 16e tot de 20e eeuw was het Britse rijk groter dan ooit."
Wat voor type samentrekking?

1. op woordniveau
2. op woordgroepsniveau
3. op zinsniveau
4. geen samentrekking in deze zin

Nakijken huiswerk (2 + 3)

opdracht 2:

1. streetdance- en steplessen
2. Trouwjurken, -pakken en -accessoires
3. verse krentenbollen en croissants
4. dure en betaalbare kunstwerken
5. hoog als laagopgeleide werknemers
6. maar durft niet te vliegen

Opdracht 3

a spannende: op woordgroepsniveau – voorwaarts 

b bruin: op woordniveau – achterwaarts

c hapjes: op woordgroepniveau – voorwaarts

d eeuw: op woordgroepniveau – achterwaarts

e banket: op woordniveau – voorwaarts

f Lotte: op zinsniveau – voorwaarts

Maak opdracht 4 (p. 61)

Opdracht 4

1 De eerste trein reed van Amsterdam naar Haarlem en (de eerste trein (1)) bestond uit coupés in de eerste (klasse (2)), tweede (klasse (3)) en derde klasse.

(1) zinsniveau; voorwaarts (het ow is samengetrokken)

(2 + 3) woordgroepniveau; achterwaarts (een deel van het vv is samengetrokken)

Opdracht 4

2 De rode baan van de Nederlandse vlag staat voor ‘het volk’, de witte baan (van de Nederlandse vlag (1)) (staat (2)) voor ‘de adel’ en de blauwe baan (van de Nederlandse vlag (3)) (staat (4)) voor ‘de kerk’.

(1 + 3) woordgroepniveau; voorwaarts (een deel van het ow is samengetrokken)

(2 + 4) zinsniveau; voorwaarts (de pv is samengetrokken)

Opdracht 4

3 In Artis wonen roodwang(-schildpadden (1)) en woudschildpadden en er zijn wel Aziatische olifanten, maar (er (2)) (zijn (3)) geen Afrikaanse (olifanten (4)).

(1) woordniveau; achterwaarts

(2) zinsniveau; voorwaarts (de bwb is samengetrokken)

(3) zinsniveau; voorwaarts (de pv is samengetrokken)

(4) woordgroepniveau; voorwaarts

Opdracht 4

4 Jos verzamelt oude filmaffiches uit Frankrijk en (Jos (1)) verkoopt recente (filmaffiches (2)) uit de VS.

(1) zinsniveau; voorwaarts (het ow is samengetrokken)

(2) woordgroepniveau; voorwaarts

Opdracht 5

1 - succesvolle en minder succesvolle modellen

- slimme en bijzonder slimme leerlingen

2 Als je succesvolle en slimme weglaat, krijg je een foute samentrekking:

- succesvolle (modellen) en minder modellen

- slimme (leerlingen) en bijzonder leerlingen

De woorden minder en bijzonder specificeren de bijvoeglijke naamwoorden succesvolle en slimme. Als je deze bijvoeglijke naamwoorden weglaat, slaan minder en bijzonder op het zelfstandig naamwoord en dan klopt de zin niet meer.

controle foutieve samentrekking

stappenplan controle

voorbeeld

Een samentrekking is correct als

De betekenis van de weggelaten woorden hetzelfde is als van het corresponderende deel dat nog in de zin staat.

De vorm van de woorden (enk/mv) van de weggelaten woorden hetzelfde is.

De grammaticale functie hetzelfde is. 

"Mevrouw Van der Wal heeft veel vrijwilligerswerk gedaan en mevrouw Van der Wal heeft daarvoor op Koningsdag een lintje gekregen."
[Wat mag je weglaten na 'en'?]

1. mevrouw Van der Wal
2. heeft
3. mevrouw Van der Wal + heeft
4. daarvoor

Freddy vergat zijn vriendin een cadeau te geven en Freddy vergat zijn vriendin te feliciteren.

[Wat mag je weglaten na 'en'?]

1. Freddy
2. vergat
3. Freddy vergat
4. Freddy vergat zijn vriendin

Freddy vergat zijn vriendin een cadeau te geven en Freddy vergat zijn vriendin te feliciteren.

[welk zinsdeel is 'zijn vriendin' voor en na 'en'?]

1. voor = lv/ na = lv
2. voor = mv/ na = lv
3. voor = mv/ na = ow
4. voor = lv/ na = mv

Maak opdracht 2 + 3(p. 65)

Boekenpresentaties

Je kiest je derde boek. Dit boek lees je en over dit boek maak je een presentatie. In die presentatie ga je in op de literaire kenmerken van dit boek.

Boek 2: donderdag 25 mee!!

Young adult + Nederlands

lezenvoordelijst.nl niveau 3/4 

of een volwassen titel

Boekenpresentaties 

Je filmt jezelf terwijl je deze presentatie houdt. De film upload je naar Youtube en deel je (alleen) met je docent. De gefilmde presentatie wordt beoordeeld met een cijfer.

To do: Inleveren boektitel:

Sommigen hebben al een titel ingeleverd. De meesten niet. 

Je hebt t/m vrijdagochtend 28 januari 09:00 de tijd. 

Geef de titel door op: [e-mail]

Ben je later dan 09:00 met het inleveren van je titel, gaat er per uur een 1/2 punt af v/h eindcijfer...