H3 De onderdelen van het IS-MB-GA model

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Het IS-MB-GA model

hoofdstuk 3

Model

• Gestileerde weergave van werkelijkheid met aantal randvoorwaarden 
• Analyse economische situatie
• Conjunctuur model waarmee begrotings-en monetair beleid kan worden gemaakt
• Gesloten economie (zonder buitenland/wisselkoersen)
• Onderdelen IS-MB-GA model

Randvoorwaarden

• Y* = potentieel inkomen lange termijn bepaald door Productiecapaciteit die afh. is van K+A (kwantiteit en kwaliteit)
• Y* op korte termijn bepaald door bestedingen
• Lange termijn output gap (Y*-Y) naar 0
• Werkeloosheid, reële rente, inflatie op lange termijn ook op evenwicht
• Goederenmarkt in evenwicht door aanpassingen in Productiecapaciteit
• inkomensevenwicht=voorgenomen bestedingen achteraf gerealiseerd met verdiende inkomen (Y=EV=Y*)
• Reële rente en inflatie in evenwicht constant verondersteld

Model

• Gesloten economie zonder buitenland/wisselkoers
• Y (EV) = C + I + O (inkomensidentiteit/effectieve vraag)
• Y = C + B + S (bestedingsidentiteit)
• S = I + (O - B) (spaaridentiteit) (evenwicht vermogensmarkt)
• inkomensevenwicht=voorgenomen bestedingen achteraf gerealiseerd met verdiende inkomen (Y=EV=Y*)

Keynesiaans kruis

• (Korte termijn) evenwicht goederenmarkt
• (Reële) rente en inflatie constant
• Y = EV (bestedings-, inkomensevenwicht)
• EV = C + I + O (gesloten economie)

Multiplier(s)

• Wijziging autonome belastingen (Bo)
• Wijzigingen autonome bestedingen (Co + Io + Oo)
• Afhankelijk van marginale consumptiequote (c = ∆C/∆Y)
• Afhankelijke van marginale belastingquote (b)
• Afhankelijk van marginale spaarquote (s)

Spaarlek/belastinglek

• Iedere bestedingsronde 'lekt geld weg'
• Een deel van het inkomen wordt gespaard => spaarlek
• Over een deel van het inkomen wordt belasting betaald => belastinglek

Als de multiplier van de bestedingen 2,5 is. De overheidsbestedingen stijgen met 25. Hoeveel stijgt dan Y?

1. 10
2. 25
3. 2,5
4. 62,5

Hoe hoger de marginale consumptiequote, des te hoger is de waarde van de multiplier

1. Juist
2. Onjuist

Van Keynesiaanse kruis naar IS-curve

Het Keynesiaanse kruis veronderstelt dat de rente constant is. Echter, particuliere consumptie en particuliere investeringen zijn afhankelijke van de (reële) rente. Een hogere reële rente leidt tot lagere particuliere consumptie en lagere particuliere investeringen:

• Particuliere consumptie: als de rente daalt wordt er meer geleend en minder gespaard. De consumptie neemt toe.
  
• Particuliere investeringen: als de rente daalt zijn investeringen (met geleend geld) sneller rendabel. De investeringen nemen toe.

Producentenvertrouwen

Verschil per branche

Het consumentenvertrouwen stijgt, dan zal de IS-curve naar...

1. rechts verschuiven
2. links verschuiven
3. niet verschuiven
4. hangt af van de rente

Samenhang IS-MB blok

• Keynesiaans Kruis => Y bij een gegeven (reële)  rente
• IS lijn => Y bij verschillende (reële) rente (verband tussen reële rente en Y)
• MB lijn => de rente die wordt vastgesteld bij iedere Y
• Vraagkant model => vloeit voor uit bestedingen (EV = C + I + O)

Veranderingen IS-MB blok

• Autonome bestedingen: een verandering van de autonome particuliere consumptie (C₀) of autonome particuliere investeringen (I₀).
  
• Begrotingsbeleid: een verhoging of verlaging van de overheidsbestedingen (O₀) of belastingen (B₀ of b).
  
• Monetair beleid: een verhoging of verlaging van de rente door de centrale bank.

GA-curve (1)

• Aanbodzijde model (=producenten)
• Geaggregeerd (=verzameld) Aanbod in relatie tot inflatie 
• Relatie veroorzaakt door prijsrigiditeit
• Tijdscomponent => korte termijn en lange termijn

www.cbs.nl

Vertraagde prijsaanpassing

GA-curve (2)

• Producenten baseren aanbod op  verwachtingen  van verkoopprijzen, loonkosten en inkoopprijzen (vooruitplannen)
• Naïeve (adaptieve) inflatieverwachting=> huidige inflatie bepaalt de verwachte toekomstige inflatie: πe = π

GA-LT (lange termijn)

Op de lange termijn leiden hogere inflatieverwachtingen tot het opnieuw onderhandelen van contracten en CAO’s waardoor de GA-curve naar links / omhoog verschuift. Het aanbod neemt langzaam weer af bij ieder inflatieniveau.