Hoofdstuk 4

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

CRIMINALITEIT

4.1

Criminaliteit

Gedrag dat door de wet strafbaar is gesteld

criminaliteit is relatief

onder criminaliteit verstaan we gedrag dat door de overheid strafbaar is gesteld.

plaatsgebonden

Wat in Nederland strafbaar is, is niet in een ander land strafbaar of andersom. Wat strafbaar is hangt af van de geldende normen en waarden in een land

tijdgebonden

Wat vroeger niet strafbaar was is nu wel strafbaar. bijv. het gebruik van een drone op een bepaalde plek. Wetgeving loopt altijd achter nieuwe ontwikkelingen aan. Of het is juist nu niet meer strafbaar terwijl het vroeger wel strafbaar wel zo was.

Opdracht criminaliteit in de horeca

1. Geef 3 voorbeelden van criminaliteit kunnen in de horeca voorkomen. Bekijk het vanuit de eigenaar, de werknemer en vanuit de gast.

2. Nummer de 3 voorbeelden van meest ernstig naar minst ernstig.

3. Welke verklaringen zijn er voor het criminele gedrag bij de 3 voorbeelden?

 

4. Bedenk bij de 3 voorbeelden wat de beste straf zou zijn volgens jullie.

Sociale wetenschappen en criminaliteit

Oorzaken:

Waar komt crimineel gedrag vandaan?

In welke situatie komt criminaliteit vaak voor?

Oplossingen:

Welke keuzes maken politici?

Moeten we zwaarder straffen?

4.2 Eisen

Eisen waaraan onderzoek moeten voldoen

Eisen van onderzoek

Er zijn vijf eisen aan een goed onderzoek:

1. Betrouwbaarheid
2. Validiteit
3. Representativiteit
4. Generaliseerbaarheid
5. Transparantie

Betrouwbaarheid

Een onderzoek is betrouwbaar als het bij herhaling dezelfde resultaten oplevert. Daarnaast moet het nauwkeurig zijn.

Als je vraagt wie de beste spits uit de 

Eredivisie is aan alleen PSV-supporters, 

dan krijg je geen betrouwbaar antwoord.

Validiteit

Er moet gemeten worden met helder omschreven standaarden die verantwoord kunnen worden.

Dit betekent dat de uitkomsten van je onderzoek geldig (valide) moeten zijn.

Als je in een enquete vraagt wat iemands lievelingskleur is, dan kom je niet te weten wat het stemgedrag van iemand bepaalt.

=> Deze vraag is dus niet valide.

Representativiteit

De steekproef moet een dwarsdoorsnede van de totale onderzoeksgroep (populatie) zijn.

Aselecte steekproef

> De steekproef is at random bepaald.

Selecte steekproef

> De steekproef is niet at random 

bepaald.

Generaliseerbaarheid

Onderzoeksgegevens moeten ook gelden voor andere contexten / de hele populatie.

Wordt ook wel externe validiteit genoemd.

Transparantie

Het moet helder zijn hoe het onderzoek is uitgevoerd, de gegevens zijn verzameld en hoe de gegevens zijn geanalyseerd.

Door het transparant te maken, neemt de 

herhaalbaarheid van het onderzoek toe.

Wetenschapsfilosofie

Wat is ware kennis?

Empirisme: 

• Alle ware kennis komt voort uit waarnemingen

Rationalisme: 

• Ware kennis komt voort uit Rede (ratio), dus het verstand

Falsificatie en paradigma

Falsificatie betekent dat je een theorie wilt ontkrachten of verwerpen. Popper geloofde dat men door dit te doen steeds verder tot de waarheid komt.

Paradigma is het referentiekader van een onderzoeker, een soort wetenschappelijke ideologie.

4.3 

Vraagstukken Maatschappijwetenschappen

Toolkit MAW

Bij MAW maken we gebruik van een soort gereedschapskist waarmee we de samenleving en sociale vraagstukken kunnen onderzoeken.

Schrijf de vier hoofdconcepten op.

Vraagstukken

De vijf vraagstukken die worden onderscheiden:

1. Vormingsvraagstuk
2. Bindingsvraagstuk
3. Verhoudingsvraagstuk
4. Veranderingsvraagstuk
5. Welvaartsvraagstuk

Vormingsvraagstuk

Het vormingsvraagstuk gaat over de manier waarop mensen een identiteit ontwikkelen.

Begint bij baby’s en gaat het hele leven door.

Vorming (hoofdconcept)

• Het proces van verwerving van een bepaalde identiteit.

Welke kernconcepten en waarom deze?

Bindingsvraagstuk

Het bindingsvraagstuk gaat over hoe mensen met elkaar verbonden zijn in een samenleving. 

Type bindingen: Affectief, cognitief, economisch en politiek 

Binding (hoofdconcept)

• De relatie en onderlinge afhankelijkheden tussen mensen in een gezin of familie, tussen leden van een groep, in de maatschappij en op het niveau van de staat.

Leg uit waarom het kernconcept cultuur zowel bij vorming als bij binding past.

Verhoudingsvraagstuk

Het verhoudingsvraagstuk gaat over de manier waarop mensen zich van elkaar onderscheiden en de wijze waarop de samenleving daarmee omgaat.

 Het gaat daarmee enerzijds om de objectieve verschillen tussen mensen en anderzijds de maatschappelijke waardering van die verschillen.

Verhouding (hoofdconcept)

• De wijze waarop mensen zich van elkaar onderscheiden en tot elkaar verhouden en de manier waarop samenlevingen in sociale zin vormgeven aan deze verschillen. Het verwijst ook naar onderlinge betrekkingen tussen staten.

Bedenk een onderzoeksvraag die binnen dit vraagstuk past

Veranderingsvraagstuk

Het veranderingsvraagstuk gaat over hoe een samenleving verandert en waardoor dat bepaald wordt.

Verandering (hoofdconcept)

• De richting en het tempo van de ontwikkelingen in de samenleving en de mogelijkheden en onmogelijkheden deze te beïnvloeden.

Welke veranderingen hebben er plaatsgevonden?

Welvaartsvraagstuk

Het welvaartsvraagstuk gaat over hoe een samenleving haar welvaart in stand houdt en hoe deze verdeeld wordt.

Dit is meer een vraagstuk voor economen.

Om welk vraagstuk gaat het?
Iran in conflict met Verenigde Staten over vliegdekschip

1. Welvaartsvraagstuk
2. Bindingsvraagstuk
3. Vormingsvraagstuk
4. Verhoudingsvraagstuk

Om welk vraagstuk gaat het?
Vuurwerk: veiligheid, milieu en traditie
(let op meerdere antwoorden)

1. Welvaartsvraagstuk
2. Bindingsvraagstuk
3. Vormingsvraagstuk
4. Veranderingsvraagstuk

4.4 Theorieën en paradigma's

Criminologische theorieën

Wetenschappelijk onderzoek naar criminaliteit levert verschillende antwoorden op. Waarom?

Gelegenheidstheorie/rationele keuze theorie (Felson/ Cohen)

Criminaliteit vanuit rationeel denkende en handelende mensen

Een crimineel weegt de kosten en baten van zijn acties af.

(gelegenheid staat situatie centraal/ rationele keuze staat dader centraal)

etiketteringstheorie

Howard Becker

Je krijgt door de sociale omgeving een etiket 'crimineel' en gaat jezelf er dan ook naar gedragen -> Selffulfilling prophecy

bindingstheorie

je wilt een ander niet telleurstellen wanneer er sprake is van sterke bindingen. Zijn die er niet dan is het makkelijker de stap tot crimineel gedrag te zetten

Bindingstheorie

In ieder mens schuilt een crimineel.
Bindingen vormen een rem op criminele neigingen.

- affectieve bindingen

- economische bindingen

- cognitieve bindingen

- politieke bindingen

structurele-deviantietheorie

rijken hebben de macht en kunnen zelfs de wetten zo vormen dat het in hun voordeel is. Wanneer zij de fout ingaan wordt dat eigenlijk niet opgemerkt. Afwijkend gedrag(=deviant gedrag)

De voormalig topman van staalbedrijf Arcus uit Dordrecht, die jarenlang een extreem luxe leven leidde op kosten van zijn werkgever, moet het bedrijf ruim 1,6 miljoen euro terugbetalen.

Welke theorie biedt de beste verklaring en waarom?

Micro (gedrag individu)

Gelegenheidstheorie

Rationelekeuze theorie

Etiketteringstheorie

Macro (samenlevingen)

Bindingstheorie

Structurele deviantietheorie

Binnen de sociale wetenschappen is er niet één heersend idee, maar er zijn verschillende paradigma's!

micro vs macro niveau

en

conflict vs consensus

Paradigma's

Het rationele-actor-paradigma

Kern:

Actoren streven zo veel als mogelijk hun
eigenbelang na. Bij hun beslissingen maken ze een  rationele afweging tussen voor- en nadelen (homo economicus). 

Mensen gaan bindingen aan en onderhouden die

als zij daar voordeel bij hebben.

Kosten vs Baten

Adam Smith

Het sociaal constructivisme

Het sociaal constructivisme stelt dat verschijnselen sociale constructies zijn. 

De werkelijkheid is dan ook sociaal geconstrueerd.

Dit wil zeggen dat ‘de’ werkelijkheid niet bestaat 

en dat wat men ziet als ‘werkelijkheid’ sterkt afhangt 

van de sociale context waarin men verkeert. 

Wat mensen voor waar aannemen. De manier 

waarop ze de werkelijkheid kennen, is 

ontstaan in onderlinge interacties en is 

gerelateerd aan het perspectief. 

Max Weber

Het functionalisme-paradigma 

Wetenschappers binnen het functionalisme-paradigma benadrukken het belang van de onderlinge verbondenheid 

en betrokkenheid als functies die bijdragen

 aan het voortbestaan van de samenleving. 

Zij richten zich op vragen als: 

Wat bindt mensen onderling? 

Wat zijn indicatoren van sociale cohesie? 

Voor het voortbestaan van een samenleving 

is een zekere mate van cohesie noodzakelijk. 

Emile Durkheim

Het conflict-paradigma

Kern:

Wetenschappers binnen het conflict-paradigma

stellen juist de afwezigheid van 

sociale cohesie centraal. 

Een belangrijk aspect van groepsvorming is 

dat men bepaalt wie wel en wie niet tot de 

groep behoort. Dit duidt mogelijk op 

sociale uitsluiting en kan leiden tot conflicten.

Karl Marx