Uitscheiding (urine/ontlasting/braken) niv 2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Uitscheiding

HB.4sa

Week 1	Bewegingsstelsel
Week 2	Ziektebeelden bewegingsstelsel
Week 3	Hart en bloedsomloop
Week 4	Bloedvaten, bloeddruk en hartslag
Week 5	Ziektebeelden hart en bloedvaten

Week 6	Ademhalingsstelsel
Week 7	Ziektebeelden ademhaling
Week 8	Infectieziekten
Week 9	Uitscheiding

Leerdoelen

1. Na deze les weet je globaal hoe het urinestelsel werkt
2. Weet je waar je op moet observeren qua ontlasting, urine en braaksel 

uitscheiding

uitscheiding

sputum

Urinewegstelsel

Nieren

• Filteren het bloed --> schadelijke stoffen en afvalstoffen worden eruit gehaald.
• Overtollig water en zout wordt uit het lichaam afgevoerd

Deze afvalstoffen worden URINE

urineleider

• Loopt van de nieren naar de blaas. 
• Ongeveer 30 cm lang. 
• Als de blaas vol is dan dicht Urine kan niet terug stromen naar de nieren.

Blaas

• Verzamelplek voor urine
• 500ml bij volwassenen  Kinderen minder inhoud.
• Bij 300-400 ml krijgen de hersenen een signaal dat je moet plassen

urinebuis

Van de blaas naar de plek waar urine lichaam verlaat

Mannen langere urinebuis dan vrouwen

Urineren

• De inwendige sluitspier is niet beïnvloedbaar met onze wil
  
• Uitwendige sluitspier is beïnvloedbaar
• 1,5- 2 liter urine per dag
• 3-6 x per dag

observatiepunten urine

Observeren van urine 

Lichamelijke aandoeningen kunnen zich uiten in onder meer afwijkende urine.

Observatiepunten van urine zijn:

• Frequentie = aantal keer dat iemand urineert per 24 uur
  
• Hoeveelheid = hoeveel urine per 24 uur.
  
• Kleur = wordt bepaalt door de concentratie van opgeloste stoffen
  
• Helderheid
  
• Geur
  
• Manier van urineren = moet pijnloos zijn, en blaas in 1 keer kunnen ledigen.
  

EN RAPPORTEREN!

Observeren urine

• Licht geel (helder) - Veel gedronken
  
• Donkere urine - Weinig gedronken
  
• Rode urine - Bloed in de urine
  
• Bruine urine - Oud bloed/ leveraandoening

Niet kunnen urineren 

Urineretentie: als een cliënt niet kan urineren, terwijl er toch voldoende urine in de blaas zit.

Urineresidu: als een cliënt wel plast, maar er toch nog urine in de blaas blijft zitten.

Oorzaken:

Lichamelijk: vergrote prostaat, dwarslaesie, blaasontsteking

Psychisch: angst of zich ongemakkelijk voelen

(In)continentie

Continent       -> het kunnen ophouden van urine / ontlasting

Incontinentie-> het NIET (MEER) op kunnen houden van urine / ontlasting

Oorzaken incontinentie

Operatie

Verzwakte bekkenbodemspieren

Niet (meer) voelen van de prikkel

Niet (meer) begrijpen 

Incontinentie

Heel vervelend voor de cliënt

Schaamte ongemak!

Houdt hier rekening mee!

Urineweginfectie

verschijnselen urineweginfectie

• steeds aandrang  om te moeten plassen
• branderig gevoel bij plassen
• steeds kleine beetjes plassen
• pijnlijk gevoel in de onderbuik
• troebele urine
• soms verwardheid
• verhoging of koorts

Ontlasting

ook wel Faeces of poep 

Wat kun je observeren aan ontlasting?

Observeren Feces

Observatiepunten zijn:

• Frequentie = aantal keer dat iemand ontlasting heeft per 24 uur/ per week
  
• Hoeveelheid = normaal is 100 á 200 gram per dag
  
• Kleur = bruin; komt door galstoffen die onder invloed van darmsappen verkleuren.
  
• Consistentie = vastheid van de ontlasting
  
• Geur
  
• Samenstelling = ontlasting is samengesteld uit allerlei bestanddelen.
  

EN RAPPORTEREN

Kleur van ontlasting

Zwart: bloed vanuit maag of darmen of het gebruik van ijzertabletten.

Grijs of witte kleur: kan wijzen op een aandoening van de gal of galwegen.

Groene kleur: Te veel gal en bepaalde maagdarminfecties.

Gele kleur: wijst op alcoholgebruik.

Witte puntjes: wijst op wormen

Helderrood= bloeding door bijv. aambeien.

Kleur van de voeding speelt ook een rol, door bijv. rode bieten te gaan eten.

Defecatieproblemen

Braken

Welke andere benamingen voor braken ken je?

Wat is braken nou eigenlijk?

Een krachtige peristaltische beweging van het bovenste deel van het spijsverteringskanaal, tegen de natuurlijke richting in. 

WAT KAN DE OORZAAK ZIJN VAN BRAKEN ?

Oorzaken van braken

• Prikkeling of ontsteking maagslijmvlies (bijv. besmet voedsel)
• Hersenaandoeningen
• Medicijnen
• Emoties 
• Aangeboren afwijkingen
• Zwangerschapsbraken

observatiepunten braken

Observatiepunten braaksel

•  Tijdstip en frequentie​
  
•  Hoeveelheid​
  
•  Wijze van braken​
  
•  Bestanddelen​
  
•  Kleur 
•  Geur 

RAPPORTEREN?