H3: weglatingsstreepje en koppelteken

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Spelling

weglatingsstreepje en koppelteken

Doelen:

Ik weet wanneer ik een weglatingsstreepje moet gebruiken

Ik weet wanneer ik een koppelteken moet gebruiken

Wat valt je op aan volgende zinnen?

Dinsdagavond en woensdagavond ga ik sporten.

Fietsvakanties, werkvakanties en taalvakanties zijn best populair. 

Weglatingsstreepje

Dinsdagavond en woensdagavond ga ik sporten.

Fietsvakanties, werkvakanties en taalvakanties zijn best populair. 

Samengestelde woorden. Soms kun je een deel vervangen door een weglatingsstreepje. 

Dan krijg je:

Dinsdag- en woensdagavond ga ik sporten

Fiets-, werk- en taalvakanties zijn best populair

Noteer het weglatingsstreepje op de juiste plek:

wielerwedstrijden en hardloopwedstrijden

Nog eens:
wiellengte of neuslengte

Extra uitleg - woorddeel weglaten

baby kleertjes en baby schoentjes

is eigenlijk:

babykleertjes en babyschoentjes

Dan mag je het woorddeel 'baby' bij het 2e deel weglaten:

babykleertjes en -schoentjes

, want 'baby' staat bij het eerste deel ook al, we snappen dat het hier dan ook om babyschoentjes gaat.

Extra uitleg - woorddeel weglaten

carnavals feesten en carnavals fuiven

is eigenlijk:

carnavalsfeesten en carnavalsfuiven

Dan mag je het woorddeel 'carnaval' bij het 2e deel weglaten:

carnavalsfeesten en -fuiven

, want 'carnaval' staat bij het eerste deel ook al, we snappen dat het hier dan ook om carnavalsfuiven gaat.

Extra uitleg - woord weglaten

doorgaand verkeer en stads verkeer

is eigenlijk

doorgaand verkeer en stadsverkeer

Dan mag je het woorddeel 'verkeer' weglaten bij het 1e/ 2e deel

doorgaand en stadsverkeer

, want 'verkeer' staat ook al in het 1e/2e deel, we snappen dat het hier dan ook gaat om verkeer. 

Let op: Is het een woord? of een woorddeel? Alleen bij een woorddeel schrijf je een weglatingsstreepje.

Nu jullie samen:

hoofd zaken en bij zaken

is eigenlijk

....

Dan mag je het woorddeel ... weglaten bij het 1e/ 2e deel

.....

, want '...' staat ook al in het 1e/2e deel, we snappen dat het hier dan ook gaat om ... 

Let op: Is het een woord? of een woorddeel? Alleen bij een woorddeel schrijf je een weglatingsstreepje.

Jullie nog een keer samen:

doorgaand verkeer en stads verkeer

is eigenlijk

....

Dan mag je het woorddeel ... weglaten bij het 1e/ 2e deel

.....

, want '...' staat ook al in het 1e/2e deel, we snappen dat het hier dan ook gaat om ... 

Let op: Is het een woord? of een woorddeel? Alleen bij een woorddeel schrijf je een weglatingsstreepje.

Nu jij alleen:

deugd zaam en zorg zaam

is eigenlijk

....

Dan mag je het woorddeel ... weglaten bij het 1e/ 2e deel

.....

, want '...' staat ook al in het 1e/2e deel, we snappen dat het hier dan ook gaat om ... 

Let op: Is het een woord? of een woorddeel? Alleen bij een woorddeel schrijf je een weglatingsstreepje.

Jij nog een keer:

gemeente politiek en provinciale politiek

is eigenlijk

....

Dan mag je het woord/ woorddeel ... weglaten bij het 1e/ 2e deel

.....

, want '...' staat ook al in het 1e/2e deel, we snappen dat het hier dan ook gaat om ... 

Let op: Is het een woord? of een woorddeel? Alleen bij een woorddeel schrijf je een weglatingsstreepje.

Meer oefenen?

- Laat opdrachten resetten.

- Maak van de planning 'leren voor de SO' de opdrachten van §4

- Maak van §7 online oefeningen die hierover gaan.

Kijk eens naar de volgende woorden:

radioomroep

autoongeluk

70jarige

%teken

NoordNederland

haatliefdeverhouding

Theorie (koppelteken)

Koppeltekens gebruiken we:

- om leesfouten te vermijden
zo-even, stage-uren, radio-omroep, na-apen
- in aardrijkskundige namen met een extra toevoeging
Noord-Brabant, Zuid-Amerika, Midden-Nederland

- bij cijfers, letters en andere tekens
$-teken, vmbo-leerling, 70-jarige, tbs-kliniek

Vervolg theorie (koppelteken)

- bij dubbele achternamen
Ernst Jansen-Steur, Hannie Werters- van de Hoek
- bij een functie, rang of titel
assistent-bedrijfsleider, minister-president

- in de combinatie 'niet + een ZN'
niet-roker, niet-alledaags

- tussen gelijkwaardige delen in een samenstelling

woon-werkverkeer, haat-liefdeverhouding, hang-en-sluitwerk

Even testen

Waar is het koppelteken juist gebruikt?

1. minijurk
2. mini-jurk

Waar is het koppelteken juist gebruikt?

1. BMIwaarden
2. BMI-waarden

Waar is het koppelteken juist gebruikt?

1. 14 jarigen
2. 14-jarigen

Wat is juist?

1. ex-roker
2. ex roker
3. exroker
4. ëxroker

Wat is juist?

1. mee-ëten
2. mee-eten
3. meeëten
4. meëeten

Typ de zin over en noteer het weglatingsteken:

Op die manier kun je exact bepalen welke deelnemer met een wiellengte of neuslengte voorsprong heeft gewonnen.

Typ de zin over en noteer het weglatingsteken:

Moderne digitale opnametechnologie en afdruktechnologie maakt dat overbodig.

Doel: ik weet wanneer ik een weglatingsstreepje moet gebruiken

1. Dit kan ik
2. Dit kan ik (nog) niet

Doel: ik weet wanneer ik het koppelteken moet gebruiken

1. Dit kan ik
2. Dit kan ik (nog) niet