De hamvraag

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen en waarom

• We leren wat een hamvraag is
• We kunnen een hamvraag bedenken bij twee voorbeelden

Wat betekent
'Dat is de hamvraag'?

1. Of je ook ham op je tosti wilt
2. Een vegetariër naar zijn beweegredenen vragen
3. Dat is de allerbelangrijkste vraag
4. Dat is een ingewikkelde kwestie

De hamvraag

De hamvraag: de vraag die iedereen beantwoord wil hebben. Maar waarom noemen we zo'n belangrijke vraag zo? Daarvoor moeten we terug naar een radioprogramma uit de jaren vijftig van de vorige eeuw. Halverwege de vorige eeuw waren er ook al radiospelletjes. Alleen had toen lang niet iedereen een telefoon. Je moest dus naar de studio komen om mee te doen.

Een van die spelprogramma's was Mastklimmen, tussen 1953 en 1957 uitgezonden door de NCRV. Na elke goed beantwoorde quizvraag klom je als deelnemer zogenaamd een stukje hoger in een mast. Was je als eerste boven, dan stelde de presentator 'de hamvraag'. Na een goed antwoord mocht je de gerookte ham die bovenin de denkbeeldige mast hing mee naar huis nemen.

Hamvraag

Een vraag die heel belangrijk is voor het verhaal als geheel, dat gaat over iets wat je niet loslaat na het lezen en waarop waarschijnlijk meer dan één antwoord mogelijk is. 

De hamvraag

Een hamvraag is een vraag waarover je langer kan praten, kan discussiëren. 

Dus niet: hoeveel bomen stonden er? 

Maar:

Waarom was het winter in de tuin? 

Waarom nam het jongetje de reus mee? 

Wie was het jongetje?

Wat maakte de reus zo egoïstisch?

De hamvraag

Een hamvraag is een vraag:

     - die naar jouw mening belangrijk is voor het verhaal als geheel;

     - die je ook na het lezen niet loslaat;

     - waarop waarschijnlijk meer dan een antwoord mogelijk is;

     - waarover je van mening kunt verschillen.

Het gaat over een gelijknamig rupsje dat altijd honger heeft. Gedurende het grootste deel van het boek is het rupsje aan het eten, tot het rupsje zich aan het eind van het boek ontpopt tot een prachtige vlinder.

Mogelijke hamvraag

Heeft de ontwikkeling van rups tot vlinder iets te maken met de menselijke ontwikkeling?

Waarom eet een rups in het begin van zijn leven zoveel? 

Welke betekenis heeft het woord 'groei' in dit verhaal? 

Waarom is het boek zo kleurrijk? 

Het was een gewone dinsdag, en Lisa besloot eindelijk de zolder op te ruimen, een plek die ze al jaren had vermeden. Tussen de stapels oude dozen en vergeten spullen vond ze iets dat haar nieuwsgierigheid meteen prikkelde: een oud, lederen boek.

 De kaft was bedekt met vreemde symbolen die ze niet herkende, en het boek had een zware, mysterieuze uitstraling. Lisa opende het voorzichtig, haar handen trilden een beetje van de opwinding. Wat ze daar binnenin vond, was nog vreemder: een gedetailleerde kaart van haar eigen stad, maar met opvallende verschillen. De straten waren anders, sommige gebouwen waren verdwenen, en andere waren op plekken te vinden waar ze zich nooit hadden bevonden. Terwijl ze verder keek, ontdekte ze op de kaart een route die leidde naar een onbekende locatie, diep in het bos aan de rand van de stad.Lisa vroeg zich af waarom dit boek op de zolder lag en wat de betekenis was van de mysterieuze kaart. Het voelde alsof het haar iets wilde vertellen, maar wat? Was het toeval dat zij dit boek vond, of was er meer aan de hand?

Het was een gewone dinsdag, en Lisa besloot eindelijk de zolder op te ruimen, een plek die ze al jaren had vermeden. Tussen de stapels oude dozen en vergeten spullen vond ze iets dat haar nieuwsgierigheid meteen prikkelde: een oud, lederen boek. De kaft was bedekt met vreemde symbolen die ze niet herkende, en het boek had een zware, mysterieuze uitstraling. Lisa opende het voorzichtig, haar handen trilden een beetje van de opwinding. Wat ze daar binnenin vond, was nog vreemder: een gedetailleerde kaart van haar eigen stad, maar met opvallende verschillen. De straten waren anders, sommige gebouwen waren verdwenen, en andere waren op plekken te vinden waar ze zich nooit hadden bevonden. Terwijl ze verder keek, ontdekte ze op de kaart een route die leidde naar een onbekende locatie, diep in het bos aan de rand van de stad.

Lisa vroeg zich af waarom dit boek op de zolder lag en wat de betekenis was van de mysterieuze kaart. Het voelde alsof het haar iets wilde vertellen, maar wat? Was het toeval dat zij dit boek vond, of was er meer aan de hand?

Wat zou de hamvraag kunnen zijn?

Op een koude winterochtend ontving Mark een onverwachte brief zonder afzender. De envelop was zwaar en het papier voelde vreemd aan, alsof het eeuwenoud was. Toen hij het opende, vond hij een enkel vel met slechts een paar woorden geschreven: "Vind de sleutel op het oude station." Mark had nooit eerder van een sleutel gehoord en had geen idee waar dit over ging. Hij leefde al jaren in dezelfde stad en kende het oude station goed, maar het was al jaren niet meer in gebruik. Waarom kreeg hij deze cryptische boodschap, en wie zou hem dit sturen?

Mark besloot de aanwijzing te volgen. Het oude station was een plek vol herinneringen uit zijn jeugd, maar nu was het een vergeten, vervallen gebouw. Terwijl hij door het duistere station slenterde, viel zijn blik op een oude kist die half verborgen stond onder een stapel roestig gereedschap. Zijn hart begon sneller te kloppen, want dit was de plek die de brief had aangeduid. Maar zou hij werkelijk een sleutel vinden? En wat zou die sleutel openen?

Wat zou de hamvraag kunnen zijn?