1.4 Aangeboren of aangeleerd

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H1.4 Aangeboren of Aangeleerd

0

Doel en begrippen 1.4

Je leert welk gedrag dieren vanaf hun geboorte vertonen en hoe ze nieuw gedrag leren

aangeboren, aangeleerd, spelen, rangorde, dominant, associatief leren, klassieke conditionering, trial- and-error, proefondervindelijk leren, operante conditionering, imitering, inprenting, gevoelige periode, gewenning.

1. Bedenk een voorbeeld van aangeboren menselijk gedrag

2. Bedenk zelf een voorbeeld van gewenning bij dieren. 

3. Welke dieren staan bekend om hun excellente imitatie vaardigheden?

1. Je moeder is boos omdat je slechte examenresultaten behaalde. Ze maakt geen ruzie met je maar gaat de was doen.
2. Je gaat je rijexamen afleggen, waarvoor je heel zenuwachtig bent. Je stapt in de auto en zou eigenlijk het liefst weer uitstappen. Toch blijf je zitten. Maar het duurt een tijdje voor je je gordel vast maakt en klaar bent voor vertrek
   
3. Met je pas verkregen rijbewijs rijd je de auto van je pa in de prak. Wanneer je hem het nieuws vertelt slaat hij met zijn vuist op tafel.

Conflictgedrag; 3 varianten

A. Ambivalent gedrag

B. Overspronggedrag

C. Omgericht gedrag 

Leren door associeren - klassieke conditionering

Pavlov - 1849-1936

Klassieke conditionering - verband tussen twee verschillende prikkels (reflex)

Leren door combineren - operante conditionering

Skinner - 1904-1990

Trial-and-error

Operante conditionering - leren door belonen en straffen

Leren van elkaar

Sociaal gedrag moet je leren, hiervoor heb je soortgenoten nodig.

In groepen is sprake van een rangorde - sommige individuen zijn dominant, anderen onderdanig.

Leren - inprenting

Lorenz - 1903-1989

Gevoelige periode