5.1 Gaswisseling anatomie longen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H5 Gaswisseling en uitscheiding

Uitwisseling en bewerking van belangrijke voedingsstoffen en afvalstoffen in het lichaam in Longen, lever, nier en de huid
Om lichaam in gezonde constante interne staat (milieu) te houden: dat heet homeostase 
 

*voorbeelden?

Aan de slag

Maak opdracht 1-5 van de Oriëntatie (pagina 69)

Deze bespreken we zo!

Leerdoelen

• Je kunt van delen van het ademhalingsstelsel de functies en de kenmerken benoemen.
  
• Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de longen.
  

https://schooltv.nl/video/gaswisseling-van-zuurstof-naar-koolzuurgas/#q=gaswisseling

5.1 Gaswisseling

Gaswisseling: alle organismen doen aan gaswisseling 

Gaswisseling

Het uitwisselen van gassen tussen omgeving en longen
Doel: zuurstof opnemen, koolstofdioxide afgeven!
Dit zijn gassen die nodig zijn dan wel ontstaan bij verbranding.

Wat is verbranding in het lichaam en wat is het doel daarvan?

Waardoor kan er snel gaswisseling plaatsvinden in de longen?

Wat doen de longblaasjes?

ademhaling

Gaswisseling, via welk transportproces?

Waarom is neusademhaling gezonder?

4/5 redenen

Functies slijmvlies (keel en neus)

1. De ingeademde lucht wordt schoner, doordat stofjes en bacteriën in het slijm plakken.
   Dit slikt je uiteindelijk door. 
   
2. De ingeademde lucht wordt opgewarmd. 
3. De ingeademde lucht wordt vochtig.

Leerdoelen

• Je kunt van delen van het ademhalingsstelsel de functies en de kenmerken benoemen.
  
• Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de longen.
  

Partiële druk - de druk uitgeoefend door een bepaald gas in een mengsel van gassen

Luchtdruk zeeniveau: 101,3 kPa

Aandeel O2 in luchtdruk (pO2): 21,2 kPa

Transport zuurstof

• Hemoglobine: vier heemgroepen met ijzeratoom
• Als zuurstof bindt aan ijzer vormt het oxyhemoglobine
• Hb + O2 ↔ HbO2
• Hoge zuurstofspanning: bindt zuurstof (reactie naar rechts)
• Lage zuurstofspanning: zuurstof laat los (reactie naar links)

Transport van zuurstof

Hoeveel O2 vrijkomt hangt af van zuurstofspanning: bij longen hoge zuurstofspanning dus veel O2 gebonden aan Hb. In actieve weefsels lagere zuurstofspanning: zuurstof komt los van Hb

Hoeveelheid vrijgekomen O2

Invloed factoren op evenwicht:

Hb+O2 <-->HbO2

• Actief weefsel lagere pO2, dus minder zuurstofverzadiging Hb
• Actief weefsel:Het Bohr-effect = eigenschap van hemoglobine dat als de concentratie van koolstofdioxide in het bloed toeneemt, de afgifte van zuurstof aan cellen toeneemt.
• Hoge temperatuur zorgt ervoor dat er meer zuurstof vrijkomt uit oxyhemoglobine 

Actief weefsel: O2 komt vrij van Hb. CO2 hoog --> pH laag --> Bohr effect --> extra O2 vrij

BiNaS

Tabel 83D

Verzadigingskromme

Invloed van T

Invloed van pCO2

Invloed van pH

Myoglobine

Transport van koolstofdioxide

Ademprikkel!

Transport CO2 vanuit weefsel

• Deel als CO2 door bloedplasma vervoerd
• Deel CO2 gebonden aan hemoglobine
• Grootste deel bindt met water tot H2CO3, valt uiteen tot HCO3- (ook door koolzuuranhydrase (CAH)) en diffundeert naar bloedplasma. Ladingsverschil rode bloedcellen (want HCO3- eruit) opgelost door uitwisselen tegen Cl-, vrijgekomen H+ gebonden aan hemoglobine, O2 komt vrij

Transport CO2 

^{naar longblaasjes}

• Longhaarvaten opgeloste CO2 vanuit bloedplasma naar alveolaire vocht
• Hemoglobine gebonden CO2 en H+ komt vrij
• HCO3- vanuit bloedplasma naar rode bloedcellen, vormt H2CO3 met H+ , wordt door koolzuuranhydrase (CAH) meteen gesplitst in CO2 en H20

BiNaS 83E

Weefsel: pCO2 hoog / pH laag ---> CO2 verdringt O2 van HbO2 --> O2 afgegeven aan weefsel

Longen: pO2 hoog --> O2 verdringt H+ van HHb --> HbO2

In welke bloedvaten vindt gaswisseling plaats met cellen?

Leerdoelen

• Je kunt van delen van het ademhalingsstelsel de functies en de kenmerken benoemen.
  
• Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de longen.
  

Aan de slag

Maken

Opdr. 10 t/m 12

(+Begrippenlijst BS1)

Opdracht 10 straks bespreken