4.2 Patronen demografisch, cultureel en politiek

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Herhaling domein Wereld

Stof 4v (par. 3, 4, 7 & 8)

4.2 Patronen: demografisch, cultureel en politiek. 

Lesdoel

• Ontwikkelingen in bevolkingsspreiding kunnen verklaren
• De culturele wereldkaart kunnen uitleggen
• Het politiek machtssysteem kunnen toelichten

Demografisch

Bevolkingsspreiding

Bevolkingsspreiding verklaren

• de natuurlijke                         mogelijkheden
• de ligging (t.o.v. economische kerngebieden)
  
• het koloniale verleden (kustgebieden)
  

Verandering bevolkingsdichtheid

1. Hoog geboorteoverschot

Dichtheid neemt toe. Vruchtbaarheidscijfer neemt af, maar bevolkingsaantal neemt absoluut nog toe. 

-> Arme landen: 

• Demografisch: jonge leeftijdsopbouw
• Onderwijs: laag opleidingsniveau
• Religie: geloof
• Cultuur: aanzien
• Gezondheidssituatie: hoge zuigelingensterfte/kindersterfte
• Economisch: armoede = veel kinderen
• Geografisch: lage verstedelijkingsgraad, platteland hoger vruchtbaarheidscijfer

Bevolkingsontwikkeling

Demografische druk

Arme landen: groene druk

Rijke landen: grijze druk

Te verklaren vanuit demografisch transitiemodel

Demografisch Transitiemodel

Verandering bevolkingsdichtheid

1. Hoog vestigingsoverschot: 
   mondiale migratiepatronen

Migratiestromen: 

• Mondiaal : Z -> N
  
• Continentaal: vluchtelingen
  
• Nationaal: urbanisatie
  

Verandering bevolkingsdichtheid

Hoog vestigingoverschot: Nationaal

Rijke landen: Hoge urbanisatiegraad, laag urbanisatietempo (suburbanisatie)

Arme landen: lage urbanisatiegraad, hoog urbanisatietempo (urbanisatie)

Regel: hoe hoger het ontwikkelingspeil, hoe hoger de verstedelijkingsgraad en hoe lager het verstedelijkingstempo.

Arme landen doorgaan dezelfde ontwikkelingen als rijke landen hebben gedaan, alleen veel sneller.

Verklaring

Urbanisatie arme landen: megasteden

Groei stad:

• Grote trek van platteland naar stad
• Stad groeit en slokt omliggende gebieden op. 
• Natuurlijke bevolkingsgroei: geboorteoverschot vanwege jonge bevolking in stad

Cultureel

Culturele wereldkaart

Op basis waarvan wordt deze kaart ingedeeld?

Is deze kaart een vaststaand feit?

Verspreiding cultuur

Culturele diffusie: de verspreiding van ruimtelijke verschijnselen als cultuurelementen

-> vanuit kerngebied

Acculturatie: cultuurvermenging, aanpassen van cultuurelement aan eigen cultuur

Verspreiding cultuur

Door:

kolonialisme, internationale migratie, internationale handel, moderne communicatiemiddelen en toerisme

Op verschillende schaalniveau's:

Mondiaal: verwestersing

Nationaal: van ene land naar andere

Regionaal: van stad naar platteland

Politiek

Politieke wereldkaart

Politiek

196 soevereine staten

Soevereine staat: mag als enige macht uitoefenen over haar gebied en is internationaal erkend. 

Politieke stelsels:

• Democratie
• Beperkte democratie
• Dictatuur

Regels

Regel 1: Sinds 1990 neemt aantal democratische landen toe. 

Regel 2: Het democratisch gehalte in rijke landen is in het algemeen hoger dan in arme landen.

Regel 3: Onderwijs kan bijdragen aan het democratisch gehalte van een land.

Wereldwijd machtssysteem

Hegemoniale staat: VS

Koude oorlog: bipolair (VS en USSR)

Tegenwoordig/toekomst: multipolair (VS, China, EU en Rusland)

Rol onderwijs

Regel 3: Onderwijs kan bijdragen aan het democratisch gehalte van een land.

Hoe dan?

Opdrachten

Maak 

Hoofdstuk 4

§ 2

Opdr. 1 t/m 3