H1 Burgerlijke cultuur in Nederland/ introductie '23

• KUA
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

BURGERLIJKE CULTUUR 

IN NEDERLAND 

(17e  eeuw)

KLAS 6 KUBV 

SGDB

SE en CSE

TW1: Burgerlijke cultuur

TW2: de examenstof zoals je hiernaast kunt zien

Centraal Schriftelijk Examen

woensdag 15 mei

9.00 - 12.00 uur

Werkwijze

In het schema zie je welke hoofdstukken je per week doorleest ter voorbereiding op de theorieles. 

De lessonups worden weer gedeeld. Meld je hiervoor nu aan bij klas G6KUBV

klascode: tipsk

Zorg voor een schrift of map met blaadjes want soms moet je opdrachten uit de Lessonup ook in je schrift uitwerken.

W36	H1 Inleiding
W37	H2 cultuur en wetenschap
W38	H3 bouwkunst
W39	H4 beeldende kunst
W40	H4 beeldende kunst
W41	H5 muziek
W42	H5 muziek
W44	H6 dans en drama
W45	herhaling
	TOETSWEEK 1

Welke kunststroming hoort bij de 17e eeuw?

1. Renaissance
2. Barok
3. Neoclassicisme
4. Romantiek

beeldendevormingbroklede.weebly.com

Barok

De stijl die tussen 1600 en 1750 in de beeldende kunst en architectuur overheerste, wordt aangeduid met 'barok'. Kenmerkend voor de barokstijl zijn (draai)bewegingen, sterke licht-donkercontrasten en andere theatrale effecten om de toeschouwer in vervoering te brengen.

Inleiding

Lees het voorwoord op blz. 3

 (3 minuten) 

O.a. in Italië, Frankrijk, Engeland en Spanje is sprake van een hofcultuur in de 17e eeuw. Wat is het verschil met Nederland?

Welke kanttekening plaatst men bij deze periode (en waarom kreeg het katern een nieuwe titel)?

Bekend van Hofcultuur

15e en 16e eeuw: humanisme en reformatie

17e eeuw: contrareformatie

Waar staan die begrippen ook al weer voor?

Humanisme: de mens komt centraal te staan tijdens de renaissance

• De mens is geschapen naar god's evenbeeld (geloof blijft leidend!)
• Gebruik maken van verstand, rede en observatie
• Bestuderen van de klassieken (wetenschap) en natuur
• Levenshouding gericht op het wereldlijke en het individu

Uomo Universalis: humanisten streven naar de mens die alles kan

Reformatie: de macht van de kerk komt onder druk te staan!

Prostestantisme

• Kritiek op corruptie en geldjagerij katholieke kerk (begint met Luther)
• Vertaling van de bijbel (iedereen kan die bestuderen)
• Calvijn: andere uitleg van de Bijbel ("predestinatie is leidend, mens is verantwoordelijk voor eigen daden").

Calvinisme slaat aan in NL! Vroomheid, ijver, eerlijkheid en ernst.

Contrareformatie: De Rooms katholieke kerk wil de reformatie stoppen

Gelovigen terughalen naar de katholieke kerk

• Meer aandacht voor de inhoud (eerlijke kerk)
• Kunst gebruiken om geloof invoelbaar te maken (nadruk op lijden voor je geloof / afbeeldingen van martelaren)
• Macht en superieure status katholieke kerk wordt getoond door pracht en praal van en in de kerken  

Contrareformatie vooral in zuidelijk Europa maar minder in NL

Wat betekende de reformatie voor de kunst?

1. Kerken hadden geen geld meer en raakten in verval
2. De kerk was niet meer de belangrijkste opdrachtgever
3. Er werd geen religieuze kunst meer gemaakt
4. Kunstenaars zaten zonder werk

De burgerlijke cultuur van Nederland

(17de eeuw)

H1: Inleiding

Nederland in
de 17e eeuw

Bepalend voor die periode

80 jarige oorlog en ontstaan van de republiek

Calvinistische aard

Tolerantie

Opbouw van de samenleving

Positie van de vrouw

Overzeese handel en slavernij

www.examenoverzicht.nl

Aan de slag 

Nodig: schrift, pen en je boek

Portret van Jan Six Rembrandt van Rijn, 1654

van emigrant

tot elite

Opdracht 1: 

Maak in je schrift een overzicht van de Nederlandse samenleving tijdens de 17e eeuw verdeeld over 5 groepen  (zie blz. 11 / burgerij)

Opdracht 2: 

Licht de herkomst (emigrant tot elite) van Jan Six toe die hiernaast is afgebeeld.

Portretten van drie regentessen van het leprozenhuis in Amsterdam, Ferdinand Bol, ca. 1668

calvinistische aard

positie van de vrouw

Opdracht 3: 

Beschrijf in je schrift de verschillende mogelijkheden voor vrouwen tijdens deze periode (blz. 11-12).

Opdracht 4: 

Welke calvinistische aard vertegenwoordigen deze drie vrouwen?

Een opperkoopman van de VOC, Aelbert Cuyp, ca. 1640-60

overzeese handel

Opdracht 5: 

Benoem de positieve en negatieve aspecten van de overzeese handel. Schrijf ze in je schrift. (blz. 13-14)

Opdracht 6: 

Welke twee (tegenstrijdige) beelden wil dit portret van de opperkoopman tonen 

https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/SK-A-2350 

Een opperkoopman van de VOC met zijn vrouw en een tot slaaf gemaakte bediende, Aelbert Cuyp (omgeving van), ca. 1650 - ca. 1655

olieverf op doek, h 137,3cm × b 206,5cm × d 4,2cm Catalogus entry

Links staan een VOC-koopman, vermoedelijk Jakob Martensen, en zijn vrouw. Achter hen staat een tot slaaf gemaakte man die een zonnescherm, een pajong, boven hun hoofd houdt. In de Javaanse cultuur was dat een teken van status. Op de achtergrond is het Kasteel van Batavia zichtbaar. Rechts ligt de retourvloot van de VOC gereed op de rede. Als teken van verbondenheid wijst de koopman met zijn stok naar de schepen.

Twee Afrikaanse mannen

Rembrandt van Rijn, 1661

slavernij

ander culturen

Opdracht 7: 

Wat is nogal tegenstrijdig aan de slavenhandel en de omgang met zwarte mensen in Nederland? 

(blz. 15)

Opdracht 8: 

Wat is er zo bijzonder aan dit schilderij van Rembrandt ?

het is een bijzonder schilderij omdat Afrikanen in deze tijd vooral als bijfiguren worden afgebeeld, als bedienden of figuranten in een Bijbelse scene, maar Rembrandt maakt ze hier tot hoofdonderwerp.

Maak foto's van de uitwerking van opdracht 1 t/m 8 en lever die hier in.

huiswerk

Opdracht 1 t/m 8 afmaken

Lees H2 als voorbereiding op de volgende les 

kijktip

Het verhaal van Nederland 

aflevering 6 en 7

over ontstaan van de republiek en de samenleving in de 17e eeuw

www.npostart.nl