3 havo voorbereiding proefwerk blok 4

• Other languages
• Secondary Education

Proefwerk blok 4

Maandag 23 mei

Wat moet je leren?

Fictie: spanning, ruimte en rijm in gedichten

Grammatica: beknopte bijzin, verkeerd aansluitende beknopte bijzin

Spelling: los of aaneenschrijven, tussenletters in samenstellingen

Over Taal: opdracht 1 (woordjes), stijlfouten, leenwoorden en ethymologie

Fictie: spanning

Elk verhaal heeft spanning. Alles wat je nieuwsgierig maakt naar de afloop van het verhaal heeft met spanning te maken. Het kan zijn dat jij zelf een verhaal niet heel spannend vindt. Misschien ken je de afloop al, of het verhaal boeit jou persoonlijk niet zo. Toch heeft de schrijver van elk boek een bepaalde techniek gebruikt om het verhaal spannend te maken. 

technieken: gebeurtenissen

• Een gevaarlijke situatie of gevaarlijke omgeving;
• Een onverwachte wending;
• Een cliffhanger.

technieken: opbouw

• Open plekken: vragen die het verhaal bij je oproept;
• vermoedens worden bij de lezer opgewekt;
• Uitstel: de ontknoping laat op zich wachten;
• informatievoorsprong; de lezer weet meer dan de hoofdpersoon. 

setting: tijd en ruimte

Tijd: 

• wordt letterlijk genoemd (jaartal is ook belangrijk!);
• historische gebeurtenissen of figuren;
• beschrijven van gebouwen, gebeurtenissen, gebruiken, voorwerpen.

Fantasy heeft meestal geen tijd zoals wij kennen

setting: tijd en ruimte

Ruimte: geeft aan waar het verhaal zich afspeelt. Als je zelf een ruimte moet beschrijven, moet je dit heel precies doen. 

De setting roept een bepaalde sfeer op

Opdracht rijm:

Neem blz. 154/155 voor je;

Maak zelf voorbeelden van de verschillende soorten rijm:

binnenrijm

eindrijm

volrijm

halfrijm: assonatie, alliteratie

rijmschema (bij eindrijm)

gepaard rijm aabb

gekruist rijm abab

omarmend rijm abba

slagrijm aaaa

gebroken rijm abcb, rijmschema wordt niet volledig gebruikt

soort rijm?

Ik denk niet vaak

Ik denk niet gauw

Maar als ik denk

Denk ik aan jou

beknopte bijzin

In een beknopte bijzin mist een OW en PV

er zin wel een:

• VD
• OD 
• vorm van te + infinitief in

Voorbeeld:

Zwetend liepen de sporters over de finish.

Wat is de complete bijzin? TiP: gebruik terwijl of nadat als eerste woord. 

oefenen:

Lees de zin en schrijf op A of B

Spelling: los of aaneen?

Vuistregel: bij twijfel, aaneen!

De belangrijkste regels

samenstellingen met zelfstandige naamwoorden aaneen. 

fietsventieldopjesfabrikant

Als er in de samenstelling een eigennaam zit, wel een spatie tussen de eigennaam. Frans Bauerfan

De belangrijkste regels

samengestelde bijvoeglijke naamwoorden aaneen

beresterk

veeleisend

De belangrijkste regels

Veel werkwoorden aaneen, maar hier zijn geen harde regels voor. 

Komt een combinatie van woorden niet heel vaak voor, dan schrijf je ze los.

De belangrijkste regels

combinaties van bijwoord/voorzetsel (voornaamwoordelijke bijwoorden) aan elkaar

erop

ernaast

daardoor

voordat    

tussenletters in samenstellingen

dorpsstraat of dorpstraat?

zonnescherm of zonnenscherm?

Pleonasme

Het natte water

Water is altijd nat, dus dit is een pleonasme

Tautologie

Wij blijven altijd en eeuwig bij elkaar

Stijlfiguren

Tautologie en pleonasme zijn stijlfiguren als ze bewust gebruikt worden door een schrijver op iets op een bijzondere of mooie manier te zeggen. 

Stijlfout

Als een pleonasme verkeerd of onbewust gebruikt wordt (dus niet om een tekst mooier te maken) dan is het een stijlfout

Ik kan het bord haast bijna niet lezen.

De docente heeft toestemming gegeven om naar de wc te mogen gaan.

leenwoorden

Woorden die uit een andere taal zijn overgenomen

pseudoleenwoorden

lijken uit een andere taal te komen, maar bestaan in de betreffende taal niet.

logé, tanken...

Taalpuristen

Proberen leenwoorden uit een taal te houden. Dit lukt natuurlijk niet altijd. Vaak worden de nieuwe woorden dan vervangen door Nederlandse woorden. keyboard - toetsenbord

Vlamingen zijn hier vaak iets strikter, vooral als het om woorden uit het Frans gaat duimspijker

etymologie

studie die de herkomst van woorden en uitdrukkingen probeert te achterhalen. Dit is in (online-)woordenboeken op te zoeken