Training Feedback in FE-cyclus 30 09 21 Cornenius Beroepscollege

• Communicatie
• HBO
• Beroepsopleiding
• Studiejaar 1-4

Anneke de Koning

Feedback 

geven en ontvangen

Comenius Beroepscollege

Tekst

Klik hier voor een poster voor het model Feed up, Feedback en Feed forward 

Even voorstellen

• Anneke de Koning
• Docent/trainer
• Onderwijs- en examenontwikkelaar
• Scholen en bedrijfsleven
• Motto "leren is leuk!"

Even voorstellen

• Noem jouw naam
• Vak, hoe lang al in onderwijs
• Wat verwacht je van de training
  (eerst invullen)

Graag kort!

Wat verwacht je van deze training?

Doelen

Aan het einde van de module:

• Kun je de drie verschillende dimensies van feedback benoemen
  
• Kun je de feedback-regels benoemen
  
• Kun je met een concrete werkvorm feedback geven, rekening houdende met de feedbackregels

Tijdens deze training

Inhoud training

• Wat is feedback?
• Feedback en leerdoelen
  
• Feedbackregels
• Pauze
• Voorbeelden


• Aan de slag
• Afronding

Wat vind je het belangrijkste bij feedback?

1. Dat de leerling er iets van leert
2. Dat de docent goede feedback geeft
3. Dat de feedback van de docent begrijpelijk is
4. Dat de leerling de feedback tot zich neemt

Antwoord A heeft de focus van deze module. Zorgen dat de leerling er iets van leert: dat het hem of haar verder helpt in het behalen van het leerdoel. 

Kortom: een cognitief perspectief.

Wat is feedback?
(een definitie)

Focus

Feedback voor de leerling, gericht op jouw vak en in de klassencontext.

Definiëren 'feedback'

1. Leerlingen begeleiden, uitdagen, confronteren en stimuleren om het beste uit zichzelf te halen. 
2. Een proces dat inzicht geeft in de eventuele kloof tussen de geleverde prestatie en de verwachte prestatie met als doel de prestaties te verbeteren. 
   

Welke vind je beter, en waarom?

Feedback is een proces

 

waarin leerlingen informatie van verschillende bronnen over hun prestaties interpreteren en gebruiken 

om de kwaliteit van hun werk of hun leerstrategieën te verbeteren. 

(Feedback in de klas, p.19)

Toelichting per blokje

(uit het boek Feedback in de klas, p.20)

Feedback is een proces

Feedback gaat verder dan informatie, is niet beperkt tot een eenmalig moment, maar is telkens weer een zoektocht, een proces. In elk context kan dit er anders uitzien. Er is geen zaligmakende aanpak die overal werkt. 

Leerlingen interpreteren, gebruiken, verbeteren

De focus ligt in deze definitie duidelijk op wat leerlingen doen. Leerlingen worden meer dan in een klassieke invulling eigenaar van feedback. 

Informatie van verschillende bronnen over hun prestaties

Informatie over prestaties kan van leraren komen, maar ook van leerlingen zelf, medeleerlingen, externen of automatische feedbacksystemen. 

Kwaliteit van hun werk of leerstrategieën verbeteren

Feedback beoogt een effect op het leren, maar dit betekent niet altijd het werk van de leerlingen zelf moet verbeteren. Belangrijker is dat leerlingen door de feedback leren of betere leerstrategieën ontwikkelen, ook al is dit ten koste van de kwaliteit van de prestaties op een specifiek moment. 

Er moeten voldoende kansen zijn voor leerlingen om aan te tonen dat de feedback impact gehad heeft op de kwaliteit van hun werk of hun leerstrategieën. 

Feedback is een proces

 

waarin leerlingen informatie van verschillende bronnen over hun prestaties interpreteren en gebruiken 

om de kwaliteit van hun werk of hun leerstrategieën te verbeteren. 

(Feedback in de klas, p.19) 

Toelichting per blokje

(uit het boek Feedback in de klas, p.20)

Feedback is een proces

Feedback gaat verder dan informatie, is niet beperkt tot een eenmalig moment, maar is telkens weer een zoektocht, een proces. In elk context kan dit er anders uitzien. Er is geen zaligmakende aanpak die overal werkt. 

Leerlingen interpreteren, gebruiken, verbeteren

De focus ligt in deze definitie duidelijk op wat leerlingen doen. Leerlingen worden meer dan in een klassieke invulling eigenaar van feedback. 

Informatie van verschillende bronnen over hun prestaties

Informatie over prestaties kan van leraren komen, maar ook van leerlingen zelf, medeleerlingen, externen of automatische feedbacksystemen. 

Kwaliteit van hun werk of leerstrategieën verbeteren

Feedback beoogt een effect op het leren, maar dit betekent niet altijd het werk van de leerlingen zelf moet verbeteren. Belangrijker is dat leerlingen door de feedback leren of betere leerstrategieën ontwikkelen, ook al is dit ten koste van de kwaliteit van de prestaties op een specifiek moment. 

Er moeten voldoende kansen zijn voor leerlingen om aan te tonen dat de feedback impact gehad heeft op de kwaliteit van hun werk of hun leerstrategieën. 

Feedback is een proces

 

waarin leerlingen informatie van verschillende bronnen over hun prestaties interpreteren en gebruiken 

om de kwaliteit van hun werk of hun leerstrategieën te verbeteren. 

(Feedback in de klas, p.19) 

Toelichting per blokje

(uit het boek Feedback in de klas, p.20)

Feedback is een proces

Feedback gaat verder dan informatie, is niet beperkt tot een eenmalig moment, maar is telkens weer een zoektocht, een proces. In elk context kan dit er anders uitzien. Er is geen zaligmakende aanpak die overal werkt. 

Leerlingen interpreteren, gebruiken, verbeteren

De focus ligt in deze definitie duidelijk op wat leerlingen doen. Leerlingen worden meer dan in een klassieke invulling eigenaar van feedback. 

Informatie van verschillende bronnen over hun prestaties

Informatie over prestaties kan van leraren komen, maar ook van leerlingen zelf, medeleerlingen, externen of automatische feedbacksystemen. 

Kwaliteit van hun werk of leerstrategieën verbeteren

Feedback beoogt een effect op het leren, maar dit betekent niet altijd het werk van de leerlingen zelf moet verbeteren. Belangrijker is dat leerlingen door de feedback leren of betere leerstrategieën ontwikkelen, ook al is dit ten koste van de kwaliteit van de prestaties op een specifiek moment. 

Er moeten voldoende kansen zijn voor leerlingen om aan te tonen dat de feedback impact gehad heeft op de kwaliteit van hun werk of hun leerstrategieën. 

Feedback is een proces

 

waarin leerlingen informatie van verschillende bronnen over hun prestaties interpreteren en gebruiken 

om de kwaliteit van hun werk of hun leerstrategieën te verbeteren. 

(Feedback in de klas, p.19) 

Toelichting per blokje

(uit het boek Feedback in de klas, p.20)

Feedback is een proces

Feedback gaat verder dan informatie, is niet beperkt tot een eenmalig moment, maar is telkens weer een zoektocht, een proces. In elk context kan dit er anders uitzien. Er is geen zaligmakende aanpak die overal werkt. 

Leerlingen interpreteren, gebruiken, verbeteren

De focus ligt in deze definitie duidelijk op wat leerlingen doen. Leerlingen worden meer dan in een klassieke invulling eigenaar van feedback. 

Informatie van verschillende bronnen over hun prestaties

Informatie over prestaties kan van leraren komen, maar ook van leerlingen zelf, medeleerlingen, externen of automatische feedbacksystemen. 

Kwaliteit van hun werk of leerstrategieën verbeteren

Feedback beoogt een effect op het leren, maar dit betekent niet altijd het werk van de leerlingen zelf moet verbeteren. Belangrijker is dat leerlingen door de feedback leren of betere leerstrategieën ontwikkelen, ook al is dit ten koste van de kwaliteit van de prestaties op een specifiek moment. 

Er moeten voldoende kansen zijn voor leerlingen om aan te tonen dat de feedback impact gehad heeft op de kwaliteit van hun werk of hun leerstrategieën. 

Inhoud training

• Wat is feedback?
• Feedback en leerdoelen
  
• Feedbackregels
• Pauze
• Voorbeelden


• Aan de slag
• Afronding

Wat heeft feedback te maken met leerdoelen?

Opdracht:
Wat zijn valkuilen bij geven van mondelinge feedback?

Wat is jouw grootste valkuil bij het geven van mondelinge feedback? Schijf zo veel mogelijk valkuilen op geeltjes.

Feedback die doet leren 

• Waar gaat de student naartoe? = feedup
  wat zijn de leerdoelen/succescriteria

• Waar sta de student nu? = feedback
  hoe ver van doel af, de afgelegde weg tot nu toe

• Wat is de volgende stap voor de student? = feedforward
  doen om doel te behalen

Waar wil je heen?

Wat heb je tot nu toe gedaan?

Wat is je volgende stap(je)? 

Is ook in de inspiratiesessie aan bod gekomen. Dus herhaling. 

Inhoud training

• Wat is feedback?
• Feedback en leerdoelen
  
• Feedbackregels
• Pauze
• Voorbeelden


• Aan de slag
• Afronding

Een FE-model

Kernelementen van feedback

Het FE-model is er één van velen. Een bekend model is die van William (feedback, feed up en feed forward). Dit model is ook impliciet in het FE model van Gulikers en Baartmans zichtbaar. 

Indien enkele docenten dit model waarderen/kennen, kun je ervoor kiezen om dit model te koppelen aan het FE-model van Gulikers & Baartman (2017). 

Opdracht:
Voorbeeld van feedback geven

• Drie in drietallen
  (feedbackgever, feedbacknemer, observator)
• Je wil een voorbeeld van (goede) feedback van een collega ontvangen die hij of zij afgelopen week gaf en ook weten waarom deze feedback zo effectief was.

1. Schets duidelijk jouw verwachting waaraan deze feedback moet voldoen
2. Formuleer dit in een leerdoel + succescriteria 
   
   
3. Geef de opdracht voor het voorbeeld van (goede) feedback
   
   
4. Collega voert de opdracht uit door een voorbeeld van (goede) feedback op te schrijven 
5. Je geeft feedback op het voorbeeld van jouw collega
   

Opdracht:
Voorbeeld feedback geven

Duur: 20 minuten

Schijf een voorbeeld op van (goede) feedback die je afgelopen week gaf. 

Beantwoord de volgende vragen:

1. Waarom was het goede feedback? (succesfactoren)
2. Welke stappen nam je bij het geven van de feedback?
3. In hoeverre heeft de leerling wat gedaan met de feedback?
4. Wat zal je de volgende keer anders doen?

Bedenk en deel een voorbeeld van (goede) feedback die je afgelopen week gaf.

Focus

Feedback voor de leerling om het leerdoel te behalen, gericht op jouw vak en in de klassencontext. 

Uit de inspiratiesessie

Wat zijn succesfactoren?

Denken-delen-uitwisselen

Werkvorm Denken delen uitwisselen:

Individueel

Bedenk voor jezelf welke elementen belangrijk zijn bij het geven van feedback.

Schrijf belangrijke elementen voor jezelf op. (Denk ook terug aan de factoren uit de inspiratiesessie)

In duo's

Deel jouw elementen met die van een collega. Welke overeenkomsten zijn er? Welke kun je aanvullen?

Kom tot een gezamenlijke lijst van belangrijke factoren bij feedback geven

Plenair uitwisselen 

Welke succesfactoren hebben we bedacht? In welke categorieën vallen deze?

Wat zijn jouw succesfactoren voor effectieve feedback?

Feedbackregels

• Maak het belang van feedback duidelijk
  
• Houd feedback behapbaar
  
• Zorg dat de leerlingen de feedback begrijpen
  
• Laat de leerling altijd iets doen met de feedback
  
• Geef feedback die leerlingen aan het denken zet
  
• Zorg dat de randvoorwaarden in orde zijn (namelijk: tijd, plek, relatie & emotie)

 Succesfactoren

Voorbeeld per 'feedbackregel'

Opdracht: succesfactoren feedback

Totale duur: 20 minuten

1. Er volgen 6 slides die gaan over succesfactoren van feedback
   - Schrijf voor jezelf iets op uit jouw eigen 'feedbackpraktijk'
   (1 minuut per slide, totaal 6 minuten)
2. We noemen tot slot plenair 1 hoofdpunt per persoon waarvan we kunnen leren (maximaal 1 minuut p.p.)

Voorbeeld per 'feedbackregel'

Belang van feedback

• Beschrijf een situatie waarin het belang van de feedback centraal stond

Geef goede voorbeelden hoe dit eruitziet. Bij voorkeur van meerdere vakken. En laat docenten eventueel zelf voorbeelden bedenken. 

Communiceer vooraf duidelijk het doel van de feedback en geef aan wat leerlingen eraan hebben. 

Houd feedback behapbaar

• Beschrijf een situatie waarin dat lukte of waarin dit juist niet lukte

Voorbeeld Stijn (feedback in de klas, p 10):

"De leerlingen dienden een verslag in, en in de kantlijn schreef ik vervolgens commentaren. Ik probeerde de leerlingen gerust te stellen door te zeggen dat de hoeveelheid commentaar weinig informatie gaf over de kwaliteit van het werk of over de inspanning die ze geleverd hadden. Ik wilde wel volledig zijn in mijn feedback. Leerlingen waren vaak overweldigd door het aantal commentaren. Ik voelde de motivatie van leerlingen afnemen."

Zorg dat leerlingen de feedback begrijpen

• Wie herkent dit...
• Bedenk een voorbeeld waarin dit niet lukt(e)
• Bedenk een voorbeeld waarin dit wel lukt(e)

Laat leerlingen de feedback die ze kregen samenvatten en een concrete vervolgactie benoemen. 

Laat leerlingen altijd iets doen met de feedback

• Wie herkent dit...
• Bedenk een voorbeeld waarin dit niet lukt(e)
• Bedenk een voorbeeld waarin dit wel lukt(e)

Voorbeeld Saïd:

Ik had de gewoonte om meer dan genoeg toetsen af te nemen om de leerlingen voldoende leerkansen te bezorgen. Het verbeterwerk was zwaar, maar dat wil ik er wel bij nemen als het voor de leerlingen wat oplevert. Na verloop van tijd merkte ik echter dat de leerlingen de toetsen niet als leermoment beschouwden. Ze kijken vooral naar de score. Ook de gesprekken gaan vooral daarover. Bij een volgende toets maken de leerlingen dezelfde fouten. Het wordt duidelijk dat de leerlingen weinig aan de slag gegaan zijn met de feedback, vooral zelfs degenen die het moeilijk hadden met de leerstof. Het leereffect van de toetsen was dus beperkt. 

Ruim tijd in

Geef leerlingen tijdens de les tijd om hun feedback te verwerken in hun werk. Plan hiervoor tijd in je lesopzet en communiceer dit met je leerlingen.

Klassikale feedback

Leg de les stil en kies drie voorbeelden uit de klas die je klassikaal gaat bespreken. Samen bekijk je wat er al goed is en waar verbeteringen mogelijk zijn. Willekeurig wijs je een aantal leerlingen aan die concrete feedback formuleren en zorg je dat de succescriteria terugkomen. 

Daarna laat je leerlingen naar hun eigen werk kijken. Wat kun je toepassen op je eigen werk? Waar ga jij rekening mee houden?

Verschillen en overeenkomsten laten benoemen in de feedback die leerlingen kregen. 

Ook feedback codering (zie volgende sheet)

https://jvremoortere.wordpress.com/2019/12/29/werkvorm-voor-formatief-evalueren-feedback-codering/

Geef leerlingen feedback die aan het denken zet

• Wie herkent dit...
• Bedenk een voorbeeld waarin dit niet lukt(e)
• Bedenk een voorbeeld waarin dit wel lukt(e)

Voorbeeld van feedback codering

Jörgen van Remoortere

Zorg dat randvoor-waarden op orde zijn

• Wie herkent dit...
• Bedenk een voorbeeld waarin dit niet lukt(e)
• Bedenk een voorbeeld waarin dit wel lukt(e)

Geef goede voorbeelden hoe dit eruitziet. Bij voorkeur van meerdere vakken. En laat docenten eventueel zelf voorbeelden bedenken. 

Feedback geletterdheid

L:eerlingen kunnen niet altijd feedback ontvangen. Soms spelen ook emoties mee. Ook het doel is niet altijd helder van de feedback. Bijvoorbeeld wanneer het gebruikt wordt om te beoordelen (cijfer). 

Opdracht: succesfactoren feedback

Totale duur: 20 minuten

1. Er volgen 6 slides die gaan over succesfactoren feedback
   - Schrijf voor jezelf iets op uit jouw eigen 'feedbackpraktijk'
   (1 minuut per slide, totaal 6 minuten)
2. We noemen tot slot plenair 1 hoofdpunt per persoon waarvan we kunnen leren (maximaal 1 minuut p.p.)

Voorbeeld per 'feedbackregel'

Werkt de leerling harder dan de leraar?

Het zweet moet op de juiste ruggen staan. Als jij meer werk moet doen dan de leerling, dan is dat een indicator dat het geen goede feedback is. Probeer de feedback zo te geven, dat het de leerling aan het denken zet. Zij moeten het zweet op de rug hebben staan, niet jij. 

Pauze

Pauze

Inhoud training

• Wat is feedback?
• Feedback en leerdoelen
  
• Feedbackregels
• Pauze
• Voorbeelden


• Aan de slag
• Afronding

Simpelweg resultaten communiceren leidt niet automatisch tot verbeteringen en passende vervolgacties

Wie herkent dit?

Animatie bekijken

Tijdens het kijken:

Welke werkvormen spreken je aan?

Wat doe je al? Waar twijfel je aan?

Animatie fase 4+5 van SLO:

https://player.vimeo.com/video/574873827

Delen

Bespreek met een collega wat je opvalt in de video.

Wat doe je al? Welke werkvormen spreken je aan? 

Praktijksuggesties en werkvormen (1)

• Stel ankervoorbeelden beschikbaar
• Laat studenten in groepjes eerder werk analyseren
• Geef klassikaal feedback op het werk van studenten
• Bespreek twee goede voorbeelden die verschillend zijn
• Laat studenten werken met deels uitgewerkte voorbeelden

Praktijksuggesties en werkvormen (2)

• Laat studenten vertellen over eerdere mislukkingen of successen
• Laat studenten zelf toetsvragen of opdrachten formuleren
• Verduidelijk het verschil tussen doel en context en geef eventueel keuze in de context
• Begin de les/opdracht niet met een leerdoel, maar met een prikkelde vraag of kwestie over het leerdoel

Inhoud training

• Wat is feedback?
• Feedback en leerdoelen
  
• Feedbackregels
• Pauze
• Voorbeelden


• Aan de slag
• Afronding

5 Praktijkvoorbeelden

• Werkvorm 'Toetsen'
• Feedbackcodering
• Feedback op bouwtekening
• Feedback bij bloemschikken
• Feedback op nieuwsbrief (kinderopvang)

Opdracht
Vijf Praktijkvoorbeelden

Totale duur: 40 minuten

1. We werken in groepjes
2. Elk groep kiest een praktijkvoorbeeld
   (5 minuten)
3. Beantwoord binnen jouw groepje de vraag: Hoe kan ik met dit voorbeeld in mijn 'feedbackpraktijk' aan de slag?
   (20 minuten)
4. Plenair bespreken
   (5 minuten per groepje: 15 minuten)

Opdracht
Vijf Praktijkvoorbeelden

1. Werkvorm toetsen: Toets eerst alleen maken, daarna in groepje bespreken. Tot slot klassikaal bespreken.
2. Nieuwsbrief schrijven: Succescriteria samen bepalen. Opdracht maken. Peerfeedback, vergelijken en verbeteren. 
3. Bloemschikken: Klassikaal vragenstellen. Voordoen + succescriteria. Zelf doen. Zelfreflectie + succescriteria. Vergelijken + conclusies. Opdrachten + klassikaal bespreken. 
4. Bouwtekeningen: Voorbeelden + succescriteria. Eigen werk in tweetallen beoordelen. Feedback + verbeteren. 
5. Feedback codering: Zelfde feedback krijgt code. Elke leerling krijgt minimaal 2 codes en maximaal 3. Codes bekijken en nieuwe opdracht.

Algemene tips

• Doe hardop voor hoe je feedback geeft (modelling)
• Plan tijd in tijdens je les om leerlingen iets met de feedback te laten doen
• Communiceer duidelijk wat het doel is van de feedback
• Vermijd feedback in combinatie met een cijfer (of andere eindbeoordeling)
• Maak gebruik van de kracht van voorbeelden 

Houd rekening met de kennisvloek.

Als docent heb je te maken met de kennisvloek. Je hebt zelf veel meer kennis, voorbeelden en ervaringen in je hoofd. Bij leerlingen ontbreekt deze kennis.

Eindopdracht

Tijdens de verwerking ga je met het volgende aan de slag:

• Je kiest een werkvorm waarin feedback geven centraal staat
  
• Je werkt de werkvorm voor één van je leerdoel-lessen uit
• Je houdt hierbij rekening met minimaal één succesfactor
• Je geeft de feedback-les vóór de volgende bijeenkomst

Tijdens de feedback-sessie bespreken we de werkvormen en geven we elkaar feedback aan de hand van de feedback succesfactoren.

Inhoud training

• Wat is feedback?
• Feedback en leerdoelen
  
• Feedbackregels
• Pauze
• Voorbeelden


• Aan de slag
• Afronding

Link naar het evaluatieformulier

Evalueren

Klik hier om het feedback-formulier in te vullen.