Sprookje les 4: sprookjesachtige sfeer creëren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Sprookje les 4

Creatief schrijven & Spelling

Nederlands VWO 1 - Periode 1 2023/2024

Warming-up

De drie biggetjes

Gruwelijke rijmen van Roald Dahl

Sprookjes met een 😉 

0

Vorige les ...

... heb je (samen met je buurman/-vrouw) een mini-sprookje geschreven.

Mini-sprookje 

Wie wil zijn mini-sprookje laten horen?

De rest van de klas luistert en probeert te ontdekken welke kenmerken van het sprookje in het sprookje verwerkt zijn.

Aan het einde van deze les...

... heb je je mini-sprookje verder uitgewerkt en voorzien van een sprookjesachtige sfeer/een sprookjesachtig karakter.

Hoe? 

Dat leer je in deze les!

Een sprookjesachtige sfeer ...

... creëer je door: 

• typische sprookjesachtige personages te kiezen.
• een sprookjesachtige ruimte/plaats te kiezen.
• een moraal in het verhaal te verwerken.

Heb je dat gedaan? 

Of kun je nog wat veranderen waardoor het sprookjesachtige karakter nog duidelijker naar voren komt?

Een sprookjesachtige sfeer ...

... creëer je ook door je lezer 'mee te nemen' in het verhaal. 

Door je lezer het verhaal echt te laten beleven, zodat hij/zij het verhaal bijna voor zich kan zien, bijna kan proeven, ruiken, horen, en voelen.

Hoe je dat doet lees je op de volgende slides.

Een sprookjesachtige sfeer ...

... creëer je ook door je lezer mee te nemen in het verhaal en het verhaal beeldend te maken door: 

• bijvoeglijke naamwoorden toe te voegen.
• verkleinwoorden te gebruiken.
• levendige werkwoorden te kiezen.

Op de volgende slides vind je voorbeelden hiervan.

Bijvoeglijke naamwoorden

Er was eens een Kleine Haas. Hij woonde samen met Vader Haas, Moeder Haas en zijn kleine broertjes en zusjes aan de rand van het grote bos in een piepklein huisje. De hazen waren niet stinkend rijk, maar toch best gelukkig.

Verkleinwoorden

Repelsteeltje

Hans en Grietje

Roodkapje

Hij woonde samen met Vader Haas, Moeder Haas en zijn kleine broertjes en zusjes aan de rand van het bos in een piepklein huisje.

Levendige werkwoorden

In een verhaal vertellen werkwoorden:

• wat personages doen
• wat er gebeurt 

Hierdoor krijg je een beeld van de situatie en zie je de situatie op een bepaalde manier voor je. In een film is dat niet nodig, dan zie je al wat er gebeurt. In een verhaal bepalen de werkwoorden hoe jij het verhaal ervaart en voor je ziet.  

Door levendige werkwoorden te kiezen, kun je een beeld oproepen en kan je lezer jouw tekst beleven. 

Levendige werkwoorden

Door levendige werkwoorden te kiezen kun je een verhaal in één klap beeldender maken. Hoe beeldender, hoe meer je het verhaal (als een film in je hoofd) voor je ziet en beleeft.

De man loopt geeft een ander beeld van de situatie dan  De man slentert. 

De man slentert spreekt meer tot de verbeelding dan De man loopt. 

Levendige werkwoorden

Op de volgende slides vind je verschillende voorbeelden van synoniemen voor levenloze werkwoorden. 

Dus: voorbeelden van levendige werkwoorden.

Lopen

Hij loopt door het bos.

Deze zin spreekt nauwelijks tot de verbeelding. Hoe loopt hij dan?

Er zijn werkwoorden die een stuk levendiger zijn dan 'lopen'.

Hij sluipt door het bos.

Hij strompelt door het bos.

Hij sprint door het bos.

Zijn

Met het werkwoord 'zijn' geef je aan dat iemand zich ergens bevindt, maar wat hij precies doet, is een raadsel.

Debbie was in Spanje.

Beeldend schrijven? Kies dan voor:

Debbie vierde vakantie in Spanje.

Debbie dobberde op een luchtbed in Spanje.

Debbie danste en feestte in Spanje.

Staan & Gaan

Jan staat in de keuken. 

Jan leunt tegen de keukentafel.

Jan wacht op zijn tosti in de keuken.

Duco gaat naar school.

Duco fietst naar school.

Duco grist zijn schooltas onder de tafel vandaan en rent de voordeur uit.

Lopen & Kijken

Mia loopt over straat. Mia slentert over straat. Mia kuiert over straat. Mia ijsbeert over straat.

Frank kijkt uit het raam. Frank staart uit het raam. Frank tuurt uit het raam. Frank gluurt uit het raam.

Hebben

Franka heeft plezier.

Franka heeft slaap.

Bedenk hoe ze eruit ziet.

Franka danst, springt en zingt liedjes.

Franka gaapt en wrijft in haar ogen.

Praten & Doen

Twee oude mannetjes praten met elkaar op een bankje.

Twee oude mannetjes discussiëren met elkaar op een bankje.

Twee oude mannetjes schreeuwen naar elkaar op een bankje

Twee oude mannetjes keuvelen met elkaar op een bankje

De hond doet gemeen.

De hond bijt. 

De hond verscheurt mijn huiswerk.  

Maken & Komen

Dylan maakt ontbijt.

Dylan bakt een ei. 

Dylan schept een omelet uit de pan.

Oma komt naar huis.

Oma lift naar huis.

Oma rijdt in haar scootmobiel naar huis.

Oma koprolt naar huis.

Nu jij! Aan de slag!

Opdracht: Je maakt je sprookje nog sprookjesachtiger. 

Hoe?

Volg de stapjes op de volgende slides. 

Log in bij LU: Sprookje les 4 - slide 23 en 24

Hoofdpersoon, ruimte en moraal onder de loep!

1. Is je hoofdpersoon een typisch sprookjesfiguur? Nee? Verander je hoofdpersoon.
2. Is de plaats waar het zich afspeelt een typische sprookjesplaats? Nee? Verander de plaats.
3. Heeft je sprookje een moraal? Nee? Herschrijf je sprookje en zorg dat het sprookje een moraal heeft.

Sprookje beeldend maken

1. Kun je bijvoeglijke naamwoorden toevoegen? Doe dit!
2. Kun je verkleinwoorden maken van een aantal zelfstandige naamwoorden? Doe dit!
3. Kun je synoniemen (lopen-slenteren) gebruiken voor een aantal werkwoorden? Doe dit!