Uitleggen welke rol hegemoniale staten hebben gespeeld in de globalisering van de wereld vanaf de koloniale tijd.
Het verband beschrijven tussen het centrum-periferiemodel en het koloniale verleden.
Slide 2 - Tekstslide
Welk land was de eerste hegemoniale staat (sinds de koloniale tijd)?
Slide 3 - Tekstslide
Hegemoniale staten
Portugal/Spanje
Nederland
Engeland
VS (sinds WOII)
Portugal was de eerste wereldleider, mede dankzij de gunstige geografische ligging.
Met het Verdrag van Tordesillas (1494) verwierf het land het recht van handel en bezig over alle gebieden ten oosten van 48°WL.
Slide 4 - Tekstslide
Van handelspost tot kolonie
Kolonialisme tot ong. 1660 kende 2 typen kolonies:
Exploitatiekolonie: Een exploitatiekolonie leverde grondstoffen en werd later ook afzetmarkt voor producten uit het moederland. Vb: Ghana, Brazilië, Suriname (periferie)
Vestigingskolonie: Een vestigingskolonie werd door kolonisten gezien als nieuw vaderland (europeanisering). Vb: VS / Australië (centrum)
Na dekolonisatie blijft deze verhouding bestaan.
Slide 5 - Tekstslide
In de koloniale periode werd de basis gelegd voor de huidige centrum-periferieverhoudingen.
Slide 6 - Tekstslide
Verenigd Koninkrijk
In 1666 neemt het Verenigd Koninkrijk de rol van hegemoniale staat over (tot 1920) vooral door de Industriële Revolutie (1750):
Vraag naar grondstoffen en afzetgebieden neemt toe, VK=arm aan grondstoffen.
Verbetering van transport (stoomtrein/-boot, telegraaf) nam de reikwijdte toe.
Slide 7 - Tekstslide
Imperialisme
(1800 - 1950)
Het imperialisme (industrieel kolonialisme) is de fase waarin Europese moederlanden koloniën stichtten die ze zelf bestuurden, met als doel de aanvoer van grondstoffen veilig te stellen en een afzetmarkt voor hun industriële eindproducten te vormen.
Slide 8 - Tekstslide
De Nieuwe Wereld aan de macht
De opkomst van de V.S. als hegemoniale macht versneld door:
Afloop WOII (Europa in puin, Marshallplan).
Dekolonisatie; Europese grootmachten verliezen hun invloed in de wereld
Val van de Sovjet Unie; einde Koude Oorlog
Wat is een belangrijk verschil tussen vroegere hegemoniale staten en de V.S.?
V.S. verovert geen gebieden, maar probeert ze te controleren.
Slide 9 - Tekstslide
Dekolonisatie van het onderwijs
Blader eens door het boek en lees wat teksten behorende bij de sociaal geografische hoofdstukken. Vind je stukken tekst die nog duiden op het gevoel van westerse superioriteit? Hoe zou je het anders kunnen opschrijven?
Lesduur is: 50 min
