1.7 Globalisering tot 1980

Vandaag
In het nieuws

1.7 Globalisering tot 1980

1 / 26
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 26 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Vandaag
In het nieuws

1.7 Globalisering tot 1980

Slide 1 - Tekstslide

In het nieuws

Slide 2 - Tekstslide

Slide 3 - Link

In het nieuws

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Link

Slide 6 - Tekstslide

1.7 Globalisering tot 1980
Leerdoelen:
  • Je kunt uitleggen welke rol hegemoniale staten hebben gespeeld in de globalisering van de wereld vanaf de koloniale tijd.
  • Je kunt het verband beschrijven tussen het centrum-periferiemodel en het koloniale verleden.

Slide 7 - Tekstslide

Welke rol hebben de ontdekkingsreizigers gespeeld bij globalisering?

Slide 8 - Tekstslide

Kolonialisme in 1615 gaat samen met....
A
Amerikanisering
B
Arabisering
C
Europeanisering
D
Aziatisering

Slide 9 - Quizvraag

In welke mate heeft het koloniaal verleden voor een rijk Nederland gezorgd?

Slide 10 - Tekstslide

Ontdekkingsreizigers
Vanaf de 16e eeuw gingen ontdekkingsreizigers op weg naar de Nieuwe Wereld.

Naast nieuwsgierigheid waren handelsmotieven heel sterk!

Handelsposten ontstaan en zijn het begin van de huidige gateway cities!

Slide 11 - Tekstslide

Europese macht
Handel, welvaart en macht is inherent aan elkaar verbonden.

Zo ontstonden ten gevolge van de ontdekkingsreizigers Europese grootmachten, Portugal, VK, Nederland, Frankrijk; de landen wisselden elkaar af als grootmacht van de wereld!

Een land dat voor een bepaalde periode de wereld domineert op het gebied van cultuur, financiën, economie en militair gebied= een hegemoniale staat

Slide 12 - Tekstslide

Welk land was de eerste hegemoniale staat (sinds de koloniale tijd)?

Slide 13 - Tekstslide

Hegemoniale staten
  1. Portugal/Spanje
  2. Nederland 
  3. Engeland
  4. VS (sinds WOII)

Portugal was de eerste wereldleider, mede dankzij de gunstige geografische ligging.

Met het Verdrag van Tordesillas (1494) verwierf het land het recht van handel en bezig over alle gebieden ten oosten van 48°WL.

Slide 14 - Tekstslide

Hegemoniale staten
  1. Portugal/Spanje
  2. Nederland 
  3. Engeland
  4. VS (sinds WOII)

Hegemoniale staten uit het (verre) verleden:
  • Romeinse rijk (0-200 na Christus)
  • Tangdynastie: Gouden Eeuw van China (650-900 na Christus)
  • Groot-Mongoolse Rijk (1200-1400)

Slide 15 - Tekstslide

Nederland als wereldleider
De "Gouden" Eeuw (1600-1700)

Nederland was grootste zeevarende mogendheid.
VOC en WIC stichtten wereldwijd handelsposten.

Nederland zeer tolerant t.o.v. migranten (joden, protestanten en Hugenoten) > veel wetenschappers, bankiers en handelaren vestigden zich in Amsterdam.

Slide 16 - Tekstslide

In de koloniale periode werd de basis gelegd voor de huidige centrum-periferieverhoudingen.

Slide 17 - Tekstslide

Van kolonialisme naar globalisering
Kolonialisme tot ong. 1660 kende 2 typen kolonies:
  • Exploitatiekolonie: Een exploitatiekolonie leverde grondstoffen en werd later ook afzetmarkt voor producten uit het moederland. Voorbeelden: Ghana, Brazilië, Suriname (periferie)
  • Vestigingskolonie: Een vestigingskolonie werd door kolonisten gezien als nieuw vaderland. Voorbeelden: VS / Australië (centrum)

Na dekolonisatie blijft deze verhouding bestaan.

Slide 18 - Tekstslide

Maak opgave 4
1.7 Opgave 4 op bladzijde 22 van het werkboek.

Slide 19 - Tekstslide

Verenigd Koninkrijk
In 1666 neemt het Verenigd Koninkrijk de rol van hegemoniale staat over.
Tot 1920 bleef VK een belangrijke speler op het wereld, o.a. door:
De Industriële Revolutie (1750)
  1. Vraag naar grondstoffen en afzetgebieden neemt toe, VK=arm aan grondstoffen.
  2. Opkomst stoomtrein, stoomboot (1870)  tgv ontwikkeling technologie, reikwijdte neemt toe.

Slide 20 - Tekstslide

Industrieel kolonialisme
(1800 - 1950)
Het industrieel kolonialisme (oftewel imperialisme) is de fase waarin Europese moederlanden koloniën stichtten die ze zelf bestuurden, met als doel de aanvoer van grondstoffen veilig te stellen en een afzetmarkt voor hun industriële eindproducten te vormen.

Overgang handelspost naar kolonie.

Slide 21 - Tekstslide

Het communisme viel in....?
A
1945
B
1600
C
1989
D
2013

Slide 22 - Quizvraag

Opschuiving: VS aan zet
De opkomst van de Verenigde Staten als hegemoniale macht versneld door:
  • Afloop WOII; Europa verwoest
  • Dekolonisatie; Europese grootmachten verliezen hun invloed in de wereld
  • Val van de Sovjet Unie; einde Koude Oorlog

Wat is een belangrijk verschil tussen vroegere hegemoniale staten en de VS?
  • VS verovert geen gebieden, maar probeert ze te controleren.

Slide 23 - Tekstslide

Dekolonisatie van het onderwijs
Blader eens door het boek en lees wat teksten behorende bij de sociaal geografische hoofdstukken. Vind je stukken tekst die nog duiden op het gevoel van westerse superioriteit? Hoe zou je het anders kunnen opschrijven?

Slide 24 - Tekstslide

Slide 25 - Video

Volgende les
1.8 Globalisering: ontwikkelingen na 1980


Slide 26 - Tekstslide