HEY 5.2 Monopolie

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.2 Monopolie

Deelvraag

Hoe bepaalt een monopolist de prijs en welke invloed heeft dat op de welvaart?

Kenmerken monopolie (h)

• Enige aanbieder (van 1 product)
• Hoge toetredingsdrempels
• Niet transparant
• Prijszetter (!)

Prijsdiscriminatie

Een monopolist (maar ook sommige andere marktvormen) kunnen aan prijsdiscriminatie doen: Een verschillende prijs voor verschillende personen hanteren.

Kent iemand voorbeelden?

Octrooirecht​

​Octrooi = alleenrecht om een uitvinding te mogen produceren en verkopen.​​

• Uitvinder moet dit aanvragen bij Europees Octrooibureau.​
  
• Uitvinding moet inventief zijn en industrieel toepasbaar.​
  
• Octrooi geldt max. 20 jaar.
  

Collectieve vraaglijn = prijsafzetlijn

De collectieve vraaglijn is ook de prijsafzetlijn van de monopolist, want de prijsafzetlijn geeft weer hoeveel de monopolist verkoopt bij verschillende prijzen.

Prijsafzetlijn

Als we de vraaglijn van de totale markt tekenen, tekenen we de vraaglijn als een doorgetrokken lijn. Deze noemen we ook wel de prijsafzetlijn (curve). Deze geeft dus het verband weer tussen de prijs en de totale (collectieve) vraag.

Uitleg: maximale winst

prijsnemer, prijszetter, monopolie

• MO = MK
• MK, bij iedere aanbieder gelijke functie (TK = TVK + TCK)
• prijsafzet is anders!
• dus TO, omzet (prijs x hoeveelheid) en daarmee de MO
  

Break evenpunt

blz. 135

Monopolie, surplus en welvaartsverlies

Monopolie

TK= 1Q

Bereken het

Consumenten surplus:

Producenten surplus:

-----------------------------------

Totale welvaart:

Monopolie

TK= 1Q

Bereken het

Consumenten surplus:

(9-6)*300*0,5 = €450,-

Producenten surplus:

(6-1)*300= €1500,-

-----------------------------------

Totale welvaart: €1950,-

Welvaartsverlies

Het verschil tussen de totale surplussen van volkomen concurrentie en een andere marktvorm noemen we het welvaartsverlies.

In het voorbeeld is het welvaartsverlies van monopolie dus gelijk aan ..............................................................................

Welvaart:  VC: €3200  Oli:€2750  Mono:€1950

Bij een monopolie

1. is de prijs een gegeven
2. is de prijsafzetlijn een dalende lijn
3. geldt P=GO=MO
4. maakt de producent altijd winst

In vergelijking met volledige mededinging levert een monopolie minder welvaart op omdat

1. het producenten- surplus kleiner is
2. er minder verhandeld wordt tegen een hogere prijs
3. er geen rekening gehouden wordt met neg. externe effecten
4. er prijsdifferentiatie wordt toegepast

Wat is prijsdiscriminatie?

1. Het hanteren van een vaste prijs voor alle producten
2. Het hanteren van verschillende prijzen voor hetzelfde product
3. Het hanteren van dezelfde prijs voor verschillende producten
4. Het hanteren van een prijs gebaseerd op de productiekosten

Aan de slag

5.2 Monopolie lezen 

Maken opdr. 5.6 t/m 5.10