4W2 De zintuigen

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

2

De zintuigen

Na deze les...

1 Leg je uit op welke prikkel het zintuigorgaan reageert en hoe de prikkel wordt omgezet in een impuls; voor tong, neus en oor

2 Hoe het komt dat we hoge en lage geluiden horen en hoe een trilling in het oor verwerkt wordt

 

6.4 De tong

De tong (lingua) is een spier, dat wordt gebruikt voor...

• de voedselbewerking
• de spraakklanken
• het waarnemen van smaak

tonglichaam

T

strotklepje

S

amandelen (lymfe) van

tong en gehemelte

A

6.4 De tong

De tong heeft verschillende smaak-zintuigen (papillen), verdeeld over het oppervlak...

• een smaakknop bevat meerdere zintuigcellen
• zij vangen moleculen op en zetten dit om in een stroompje (impuls) naar de hersenen

smaakknop

S

6.4 De tong

Elk smaakknopje kan alle smaken waarnemen

• type I zout
• type II zoet, bitter, umami
• type III zuur (en vet?)

smaakzenuw

Z

6.4 De tong

Via een zenuw wordt de informatie naar het brein verzonden (impuls)

6.4 De tong

In de mond zijn meerdere zenuwen die de smaak kunnen doorsturen naar de hersenen.

Voor sommige smaken is ook de geur belangrijk.

6.5 De neus

In het bovenste deel van de neusholte ligt het reukzintuig...

• de cellen bevatten haartjes, die moleculen uit de lucht opvangen en dit omzetten in een impuls.
• elk type is gevoelig voor een bepaalde geur.

6.5 De neus

De zintuigcellen geven hun informatie door aan de reukzenuw...

• de reukzenuw loopt langs het emotionele deel van het brein, zodat de geur beter betekenis krijgt
• de geur kan positief zijn (prettig), maar ook negatief (gevaar)

6.6 De oren

Het oor bestaat uit drie delen

1. het buitenoor
2. het middenoor
3. het binnenoor

1

2

3

6.6 De oren
geluiden

Geluiden komen door trillingen van de lucht. Dat gaat met een bepaalde golflengte...

• als de lucht snel trilt is het geluid hoog, trilt de lucht langzaam, dan is het geluid laag.
• hoe groter de trilling, hoe harder het geluid

6.6 De oren
de bouw van de oren

Het buitenoor bestaat uit...

• een oorschelp (om geluid op te vangen)
• de gehoorgang, dat het geluid geleid naar het trommelvlies

oorschelp

S

gehoorgang

G

6.6 De oren

de bouw van de oren

Het middenoor bestaat uit...

• een trommelvlies (membrana  tympani, trilt bij geluid)
• een middenoor- of trommelholte, waar de gehoorbeentjes liggen (hamer, aambeeld en stijgbeugel), die de trilling doorgeven van het trommelvlies aan het slakkenhuis

trommelvlies

T

gehoorsbeentjes

B

6.6 De oren

de bouw van de oren

Het middenoor bestaat uit...

• de buis van Eustachius die gewoonlijk dicht zit...
• door te gapen of slikken zorgt men voor gelijke druk in het middenoor en buitenoor

buis van

Eustachius

E

6.6 De oren

de bouw van de oren

Het binnenoor bestaat uit...

• het slakkenhuis (cochlea) waar zintuigcellen voor het horen zitten
• het evenwichtsorgaan of doolhof (labyrint) waar zintuigcellen voor de balans zitten
• de gehoorzenuw, die impulsen van beide naar het brein brengt

evenwichtsorgaan

E

slakkenhuis

S

gehoorzenuw

Z

6.6 De oren

de bouw van de oren

• het slakkenhuis bestaat uit drie kanalen, die als een spiraal zijn opgerold
• de kanalen zijn gevuld met een waterige vloeistof
• één van de drie kanalen krijgt het signaal van de stijgbeugel, waarbij de vloeistof zal bewegen...

6.6 De oren

de bouw van de oren

• hierdoor vindt er een waterstroom (1 en 2) plaats door het hele slakkenhuis
• in het derde kanaal (3) liggen de zintuigorganen, die impulsen via een zenuw (4) naar het brein sturen

6.6 De oren

de bouw van de oren

• de zintuigorganen zijn gespecialiseerd in het opvangen van trillingen van de vloeistofstroom (in de twee kanalen)
• wanneer trilhaarcellen bewegen, sturen ze een signaal door naar de gehoorzenuw

6.6 De oren

de bouw van de oren

• een dekplaat drukt op de haartjes, waardoor deze bewegen
• aan het begin van het slakkenhuis geven ze hoge geluiden door, aan het einde (top) geven ze lage geluiden door

dekplaatje

D

trilhaarcel

T

Na deze les...

1 Leg je uit op welke prikkel het zintuigorgaan reageert en hoe de prikkel wordt omgezet in een impuls; voor tong, neus en oor

2 Hoe het komt dat we hoge en lage geluiden horen en hoe een trilling in het oor verwerkt wordt

 

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Leg je uit op welke prikkel het zintuigorgaan reageert en hoe de prikkel wordt omgezet in een impuls; voor tong, neus en oor

2 Hoe het komt dat we hoge en lage geluiden horen en hoe een trilling in het oor verwerkt wordt

zelf maken

H6 De zintuigen

• Opdracht 7 t/m 11