3hd De Brug - Lezen 30 mei

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

De brug - Lezen

Programma vandaag

- De Brug lezen uitleg theorie

- Opfrissen voorkennis

- Aan de slag opdrachten

- Bespreken

Lesdoelen

- Ik weet wat hoofd- en bijzaken zijn.

- Ik weet wat kernzinnen zijn.

- Ik ken de tekstverbanden en de bijbehorende signaalwoorden.

Je frist je kennis op over:

• hoofd- en bijzaken; 
• kernzinnen; 
• tekstverbanden en signaalwoorden.

Waar kun je de hoofdzaken van een tekst vinden?

Wat zijn kernzinnen?

Welke tekstverbanden ken je nog?

De Brug Lezen

Hoofdzaken: de belangrijkste informatie uit de tekst. Vind je vaak op voorkeursplaatsen (inleiding en slot van de tekst).

Bijzaken: de minder (of niet) belangrijke informatie uit de tekst.

De hoofdzaak van een alinea staat vaak in de kernzin. De kernzin is meestal de eerste of laatste zin van de alinea. 

Als je de tekst moet onthouden, kun je de hoofdzaken in een schema zetten of in een samenvatting.

Tekstverbanden en signaalwoorden

In een goede tekst hangen woorden, zinnen en alinea's met elkaar samen. Die samenhang wordt een tekstverband genoemd. 

Er zijn verschillende tekstverbanden. 

• Opsommend verband: er wordt een aantal zaken die bij elkaar horen na elkaar genoemd. 

Zorg er ten eerste voor dat je een vast bedrag aan zakgeld krijgt. Spreek verder af hoe vaak je het geld krijgt. Spreek ook af wat je van het geld moet betalen.

           Signaalwoorden: ten eerste, ten tweede, om te beginnen, ook, (nog) verder, ten slotte                      

           Of te herkennen aan een dubbele punt(:), liggende streepjes (-), getallen (1, 2, 3) of dots (*).

• Tegenstellend verband: geeft aan dat zaken worden genoemd die elkaars tegenovergestelde zijn. Veel jongeren willen graag wat bijverdienen, maar er is dit jaar niet veel werk te vinden.
  

            Signaalwoorden: tegenover, maar, hoewel, echter, toch, daarentegen, aan de ene kant / aan de andere    kant.

Tekstverband	Uitleg	Signaalwoorden
chronologisch verband	Beschrijft gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde .	vroeger, later, nu eerst, daarna, vervolgens, nadat, terwijl, dadelijk, intussen, binnenkort; ook jaartallen en data
concluderend verband	Er wordt een conclusie getrokken uit eerdere informatie in de tekst.	dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, al met al
doel-middelverband	Geeft aan welk middel wordt gebruikt om een bepaald doel te bereiken.	opdat, zodat, om te, door middel van, met behulp van
oorzakelijk verband	Laat zien waardoor iets gebeurt (buiten iemands wil)	doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij

Tekstverband	Uitleg	Signaalwoorden
redengevend verband	Geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.	omdat, daarom, dus, want, de reden hiervoor is, dankzij
samenvattend verband	Er wordt een verkorte weergave van informatie uit de teksten gegeven.	kortom, samengevat, met andere woorden, al met al
toelichtend verband	Er wordt extra informatie gegeven bij een onderwerp, vaak in de vorm van een voorbeeld.	bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan, neem nou
vergelijkend verband	Laat een verschil of overeenkomst zien.	in vergelijking met, (net) als, evenals, zoals - ook de vergrotende trap: meer/groter/beter enz. dan

Welk tekstverband hoort bij de signaalwoorden:
nadat, vroeger, intussen?

1. Oorzakelijk
2. Doel-middel
3. Chronologisch
4. Concluderend

Welk tekstverband hoort bij de signaalwoorden:
Kortom, met andere woorden

1. Redengevend
2. Toelichtend
3. Chronologisch
4. Concluderend

Welk tekstverband hoort bij de signaalwoorden:
Bijvoorbeeld, als, neem nou

1. Samenvattend
2. Vergelijkend
3. Toelichtend
4. Concluderend

Welk tekstverband hoort bij de signaalwoorden:
doordat, als gevolg van, dankzij

1. Samenvattend
2. Redengevend
3. Chronologisch
4. Oorzakelijk

Welke signaalwoorden horen bij een opsommend verband?

1. omdat, daarom, dus
2. opdat, zodat, door middel van
3. daarbij, en, ook
4. denk aan, zoals, bijvoorbeeld

Welke signaalwoorden horen bij een tegenstellend verband?

1. toch, maar, daarentegen
2. kortom, samengevat, al met al
3. dus, daarom, dat houdt in
4. vroeger, later, nu

Opdrachten

Maak opdracht 2  

Zelfstandig

15 minuten

Tekst samen lezen, want leesstrategie!