13.2 Condensatiepolymerisatie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Condensatiepolymerisatie

21 april 2022

V5

Amadeus Lyceum

DDD
GMW

• Herhaling § 13.1
• Uitleg § 13.2
• Opgaven oefenen

Herhalen 13.1 - additiepolymerisatie (1)

• kunststoffen zijn polymeren
• polymeren zijn opgebouwd uit monomeren 
• additiepolymerisatie: polymeriseren van kool-
   waterstoffen met dubbele bindingen
• etheen (monomeer) → polyetheen (polymeer)

Herhalen 13.1 - additiepolymerisatie (2)

• Additiepolymerisatie verloopt in drie stappen:
   initiatie → propagatie → terminatie
• Initiatie: vorming van radicaal uit een initiator, additiereactie met een eerste monomeer
• Propagatie: additie van monomeer aan radicaal uiteinde, polymeer groeit
• Terminatie: reactie van radicaal uiteinde van keten met radicaal uiteinde van andere   keten (of initiator)

Herhalen 13.1 - additiepolymerisatie (3)

Stap 1: initiatie

Stap 2: propagatie

Stap 3: terminatie

Herhalen 13.1 - additiepolymerisatie (4)

Verkorte weergave fragment polymeerketen

Terugblik V4: esters

• Herhaling: een zuur en een alcohol kunnen reageren 
• Zwavelzuur als katalysator
• Vorming van een ester en water

Reactiemechanisme estervorming (1)

Stap 1: ethaanzuur neemt H⁺ op van H₃O⁺ (zwavelzuur, katalysator!)

Reactiemechanisme estervorming (2)

Stap 2: reactie van het ion met ethanol

Reactiemechanisme estervorming (3)

Stap 3: kleine herschikking van de atomen in het ion: een H⁺ verplaatst van het ene zuurstofatoom naar het andere

Reactiemechanisme estervorming (4)

Stap 4: 

• afsplitsing van water
• regeneratie van het zuur
• ester compleet

Condensatiereacties

• Stel dat je je reactie uitvoert met zuren en alcoholen die niet 1 maar 2 functionele groepen hebben... 
• moleculen met twee zuurgroepen (een dizuur) en moleculen met twee hydroxidegroepen (een diol), of
• moleculen met zowel een zuur- als een hydroxidegroep

dizuren en diolen

benzeen‑1,4‑dicarbonzuur

(tereftaalzuur)

ethaan‑1,2‑diol

dizuren en diolen

benzeen‑1,4‑dicarbonzuur

(tereftaalzuur)

ethaan‑1,2‑diol

polyetheentereftalaat

PET

dizuren en diolen

benzeen‑1,4‑dicarbonzuur

(tereftaalzuur)

ethaan‑1,2‑diol

polyetheentereftalaat

PET

Polyesters

• ester vs. polyester
• Kenmerkende groep in polyesters: esterbinding 

• Alternatief: monomeer met zuur- en hydroxygroep. Zie boek voor voorbeeld polymelkzuur (PLA)

Polyamides

• naast polyesters bestaan ook polyamides 
• Kenmerkende groep in (poly)amides: O=C-N

Voorbeeld polyamide: nylon

Opgaven deze week:

§ 13.2: opgaven 9, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19